Προληπτικός έλεγχος-Απαραίτητος για άνδρες και γυναίκες

Από το Γεώργιο Β. Τυρογιάννη,
Διευθυντής Β΄ Παθολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ

Η αρχαία ελληνική σοφία τόνιζε ότι είναι καλύτερο να προνοούμε παρά να μετανοούμε. Ειδικά για την υγεία μας η «πρόνοια», η πρόληψη, έχει πολλαπλάσια αξία. Έτσι, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες είναι καλό να κάνουν κάποιους προληπτικούς ελέγχους, οι γυναίκες ιδίως για τη γονιμότητά τους. Τι περιλαμβάνουν, όμως αυτοί οι έλεγχοι και για ποιο λόγο;
Γ ι α τ ο υ ς ά ν δ ρ ε ς
Η πρόληψη στους άνδρες περιλαμβάνει έλεγχο σε παράγοντες κινδύνου που οδηγούν στην εμφάνιση ασθενειών:
1. Υπέρταση. Όταν η αρτηριακή πίεση είναι μεγαλύτερη από 140 - 90 mmHg. Η αποτελεσματική θεραπεία της προλαμβάνει καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου, η καρδιακή ανεπάρκεια, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και η νεφρική ανεπάρκεια.
2. Σακχαρώδης διαβήτης. Με επίπεδα σακχάρου αίματος νηστικός το πρωί μεγαλύτερα από 125 mg/dl ή δύο ώρες μετά το γεύμα μεγαλύτερα από 200 mg/dl. Επίσης, όταν τα επίπεδα σακχάρου αίματος νηστικός το πρωί είναι 110 - 125 mg/dl ή δύο ώρες μετά το γεύμα 140 - 200 mg/dl, τότε ο ασθενής είναι υποψήφιος σακχαροδιαβητικός. Και στις δύο περιπτώσεις χρειάζονται άμεσα μέτρα και αντιμετώπιση για να προλάβουμε καρδιαγγειακά επεισόδια, διαταραχές όρασης, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, νεφροπάθεια.
3. Υπερλιπιδαιμία. Οδηγεί σε αρτηριοσκλήρυνση και κατά συνέπεια σε καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι τιμές κυμαίνονται ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου και σημαντικό ρόλο για τη ρύθμισή της διαδραματίζουν η μεσογειακή διατροφή, η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και η άσκηση. Οι τιμές της κακής χοληστερίνης LDL διαμορφώνονται σε <160 mg/dl σε άνδρες χαμηλού κινδύνου και μέχρι <100 mg/ dl σε υψηλού κινδύνου. Η αναλογία συνολικής χοληστερίνης προς HDL καλή
χοληστερίνη είναι ένας καλός δείκτης κινδύνου αρτηριοσκλήρυνσης (φ.τ. <4).
4. Πολυποδίαση και καρκίνος παχέος εντέρου. Σε όλους τους άνδρες άνω των 50 ετών συνιστάται κολονοσκόπηση. Η έγκαιρη ανεύρεση πολυπόδων και η αφαίρεσή τους πριν εξελιχθούν πιθανώς σε καρκίνο έχουν τεράστια σημασία.
5. Καρκίνος του προστάτη. Όλοι οι άνδρες άνω των 40 ετών χρήζουν ελέγχου με εξέταση αίματος προστατικού αντιγόνου (PSA) και δακτυλική εξέταση προστάτη.
6. Γλαύκωμα. Μέτρηση ενδοφθάλμιας πίεσης σε άνδρες άνω των 40 ετών για πρόληψη μη αναστρέψιμης διαταραχής της όρασης.
7. Καρκίνος ουροδόχου κύστεως. Έλεγχος με γενική ούρων για ανίχνευση αίματος στα ούρα σε όλους τους πρώην και νυν καπνιστές.
8. Καρκίνος δέρματος. Προστασία από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, έλεγχος σε ελιές που αλλάζουν χρώμα ή μέγεθος. Πάρτε ενεργό ρόλο στην υγεία σας, επισκεφθείτε τον ιατρό σας και συζητήστε μαζί του για την πρόληψη και για τα συμπτώματά σας.

Από τη Σταυρούλα Α. Μαραγκού,
Χειρουργός Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, με εξειδίκευση στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση, Μητέρα

Τ ρ ό π ο ι δ ι α τ ή ρ η σ η ς τ η ς γ ο ν ι μ ό τ η τ α ς τ η ς γ υ ν α ί κ α ς
Στις μέρες μας, λόγω κοινωνικών συνθηκών, η μητρότητα μετατίθεται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η γυναίκα μπορεί με τα μέσα και τις γνώσεις που υπάρχουν να προφυλάσσει όχι μόνο την υγεία της, αλλά και τη γονιμότητά της.
• Η ηλικία είναι ο βασικότερος παράγοντας στη γονιμότητα. Μετά την ηλικία των 37 ετών μειώνεται η απόδοση των ωοθηκών. Φυσικά δεν μπορούμε να αναστρέψουμε το χρόνο, μπορούμε όμως να τον «παγώσουμε». Αν μια γυναίκα προβλέπει πως θα τεκνοποιήσει σε μεταγενέστερο χρόνο, μπορεί να καταψύξει ωάρια ή ωοθηκικό ιστό σε πιο μικρή ηλικία και να τα χρησιμοποιήσει αργότερα. Μάλιστα, όσο πιο νέα τα καταψύξει τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Προς το παρόν, η κατάψυξη ωαρίων δεν έχει εφάμιλλα αποτελέσματα με την κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση. Η μέθοδος απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες με κακοήθεια, γιατί η διαφύλαξη ωοθηκικού ιστού είναι η μοναδική ευκαιρία για μελλοντική
τεκνοποίηση. Η διαδικασία αυτή δεν προτείνεται ως ρουτίνα για μετάθεση της τεκνοποιίας.
• Οι υπερβολές στην αύξηση και στη μείωση του βάρους διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία της ωοθήκης, διακόπτοντας την παραγωγή ωαρίων. Η ήπια αεροβική άσκηση 3 - 5 φορές εβδομαδιαίως βοηθά στον έλεγχο του βάρους και στην αρμονική λειτουργία του οργανισμού. Οι υπερβολές, όμως, και εδώ προκαλούν διακοπή του έμμηνου κύκλου.
• Το ισορροπημένο διαιτολόγιο με επαρκή πρόσληψη βιταμινών Ε, C, A, D, ασβεστίου και σιδήρου ενισχύει την πιθανότητα σύλληψης. Ιδιαίτερη έμφαση χρειάζεται να δοθεί στην πρόσληψη φυλλικού οξέος σε ποσότητα 800 mg ημερησίως, όχι μόνο
από τις τροφές αλλά και από τη λήψη συμπληρώματος ένα μήνα πριν από τη σύλληψη για την αποφυγή ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα. Διατροφή πλούσια σε πολυακόρεστα και ω-3 λιπαρά όπως και σε αντιοξειδωτικές ουσίες έχει καταλυτικό ρόλο στη διατήρηση της γονιμότητας και στη συνέχιση της εγκυμοσύνης που θα επιτευχθεί. Η κατανάλωση αλκοόλ ακόμα και σε μέτριες ποσότητες επηρεάζει αρνητικά τη γονιμότητα. Το ίδιο ισχύει και για τον καφέ αν η κατανάλωση υπερβαίνει τα 3 φλιτζάνια ημερησίως.
• Το κάπνισμα «γερνάει» τις ωοθήκες και μειώνει την απόδοσή τους. Η μείωση είναι ανάλογη του αριθμού των τσιγάρων που καταναλώνονται, γι’ αυτό και η απάντηση των ωοθηκών των καπνιστριών σε θεραπείες υπογονιμότητας είναι φτωχή.
• Ο αγχώδης τρόπος ζωής και περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα κ.λπ. συμβάλλουν στην υπογονιμότητα. Η χρήση προφυλακτικού, όταν ο σύντροφος δεν είναι σταθερός, προφυλάσσει από λοιμώδη σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα που προκαλούν βλάβες στα έσω γεννητικά όργανα. Την περίοδο όπου είναι επιθυμητή η σύλληψη, να αποφεύγονται τα παυσίπονα, όπως ασπιρίνη ή ιβουπροφαίνη, γιατί αναστέλλουν τη διαδικασία ωρίμανσης του ωαρίου.
• Ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος με test-Pap, το υπερηχογράφημα και η ψηλάφηση του μαστού προλαμβάνουν σε πρώιμο και θεραπεύσιμο στάδιο κακοήθεις παθήσεις, με στόχο την παράταση της ζωής αλλά και τη διατήρηση της γονιμότητας. Αλλά και καλοήθεις παθήσεις (όπως ινομυώματα, κύστεις ωοθηκών), αν παραμεληθούν, θα απειλήσουν τη γονιμότητα. Η διατήρηση της γονιμότητας συνδέεται στενά με τον τρόπο ζωής της γυναίκας και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτόν. Σε όσο πιο μικρή ηλικία είναι προσανατολισμένη προς τη διατήρησή της τόσο πιο ορατά θα είναι τα αποτελέσματα.