Ταξιδεύοντας προς την Μητρότητα-Η κατάλληλη προετοιμασία και τα πρώτα σας βήματα ως μητέρα

Από την κα Μαρία Μπενάκη,
Παιδίατρο - Νεογνολόγο, Συνεργάτη Παιδιατρικού Τμήματος Μαιευτηρίου «Λητώ»

Για τη γυναίκα η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος που σηματοδοτείται από ψυχολογικές και ορμονικές αλλαγές. Η ψυχολογία της μέλλουσας μητέρας είναι ευάλωτη, γίνεται μια βαθμιαία συναισθηματική διεργασία, που μπορεί να κυμαίνεται από χαρά, κούραση, αγωνία και άγχος εάν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στο ρόλο της.

Το στάδιο αυτό συζητήστε το με το σύντροφό σας και το γιατρό σας. Επιτέλους, έφθασε η πολυπόθητη ώρα του τοκετού, και η στιγμή που θα πάρετε αγκαλιά το μωρό σας πλησιάζει.

Αμέσως μετά τον τοκετό η μητέρα πρέπει να αναλάβει τη φροντίδα του μωρού της έχοντάς το κοντά της, στο δωμάτιο του μαιευτηρίου, καθώς αυτό συμβάλλει στην καλή επικοινωνία και δημιουργεί δέσιμο μεταξύ τους.

Ο νεογνολόγος θα εξετάσει το νεογέννητο, τα αντανακλαστικά του, τις αντιδράσεις του στο φως και στο θόρυβο. Θα ενημερώσει τη μητέρα και θα την καθησυχάσει ότι όλα βαίνουν καλώς.

Συνήθως το νεογέννητο χάνει περίπου 10% από το αρχικό του βάρος μέσα στις πρώτες δέκα ημέρες της ζωής του. Αυτό είναι φυσιολογικό και δεν πρέπει να ανησυχεί τους γονείς.

Παίρνοντας το μωρό σας από το μαιευτήριο οι πρώτες ημέρες είναι οι ημέρες προσαρμογής. Είναι μια απαιτητική και δύσκολη περίοδος για τους γονείς. Ιδιαίτερα οι νέες μητέρες νιώθουν μεγάλη αναστάτωση και ανησυχία αναλαμβάνοντας τη φροντίδα του μωρού τους. Ακόμη και απλά καθημερινά πράγματα, όπως η αλλαγή της πάνας ή και το ντύσιμο του, τις γεμίζουν ανασφάλεια. Με τη βοήθεια του παιδιάτρου που θα επιλέξετε και της οικογένειάς σας τα προβλήματα θα ξεπεραστούν.

Το κλάμα του μωρού εξυπηρετεί ορισμένες ανάγκες. Μπορεί να κρυώνει ή να έχει λερωθεί η πάνα του. Υπάρχουν και φορές που δεν πεινάει ούτε είναι λερωμένο αλλά είναι απλώς ανήσυχο.

Το κλάμα του πόνου είναι χαρακτηριστικό, ξεσπάει ξαφνικά και με ένταση. Θα πρέπει να ανταποκριθείτε αμέσως στο κλάμα του και, εφόσον το κρίνετε αναγκαίο, να συμβουλευτείτε τον παιδίατρο. Δεν κινδυνεύετε να κακομάθετε ένα βρέφος με το να του δίνετε προσοχή.

Μερικά τεχνάσματα που το βοηθούν να ηρεμήσει είναι:

• Τυλίξτε το σε μια κουβέρτα.
• Περπατήστε πάνω κάτω έχοντάς το στην αγκαλιά σας ή στο καροτσάκι του.
• Πηγαίνετέ το μια βόλτα με το αυτοκίνητο.
• Βάλτε το να ρευτεί (ανακουφίζεται βγάζοντας τον αέρα).

Τα νεογέννητα κοιμούνται αρκετές ώρες και δεν χρειάζονται απόλυτη ησυχία για να κοιμηθούν. Οι έντονοι ήχοι όμως πρέπει να αποφεύγονται, όπως και ο δυνατός φωτισμός. Τα μωρά δεν ξεχωρίζουν τη νύχτα από την ημέρα. Συνήθως σταματούν να ξυπνούν τη νύχτα περί τον δεύτερο μήνα ζωής τους.

Ο κολικός, “τα πονάκια”, παρουσιάζεται συνήθως απογευματινές ώρες και το νεογέννητο κλαίει ακατάπαυστα περισσότερο από τρεις ώρες. Τεντώνει ή μαζεύει τα πόδια του προς την κοιλιά του και παράγει αέρια. Εμφανίζεται συνήθως τη δεύτερη εβδομάδα ζωής και υποχωρεί μετά από τρεις έως τέσσερις μήνες.

Ο ομφαλός χρειάζεται ειδική φροντίδα για την αποφυγή μολύνσεων. Ο καθαρισμός του γίνεται τρεις έως τέσσερις φορές την ημέρα, χρησιμοποιώντας βαμβάκι με καθαρό οινόπνευμα. Μέχρι να πέσει ο ομφαλός πρέπει να διατηρείται στεγνός και να μην καλύπτεται από την πάνα.

Η πάνα του μωρού θα αλλάζεται όποτε είναι υγρή ή έπειτα από κάθε κένωση. Η συχνή αλλαγή της πάνας βοηθά να μη συγκαεί. Το σύγκαμα είναι μια κοκκινίλα στο κάτω μέρος της κοιλιάς, στους γλουτούς και στα γεννητικά όργανα, που έρχονται σε επαφή με τη βρεγμένη πάνα. Με την κατάλληλη φροντίδα και κρέμα, υποχωρεί μετά από λίγες ημέρες. Το νεογνό δεν χρειάζεται συχνά μπάνιο, αν καθαρίζετε την περιοχή της πάνας μετά από κάθε αλλαγή.

Μέχρι να πέσει, ο ομφαλός θα πρέπει να πλένεται τοπικά με ένα σφουγγάρι. Μετά από κάθε κένωση ξεπλένετε την περιοχή κάτω από τη βρύση με τρεχούμενο νερό, και τη σκουπίζετε με μια μαλακή πετσέτα. Μόλις πέσει ο ομφαλός μπορείτε να δοκιμάσετε να βάλετε το νεογνό μέσα στο νερό. Γεμίζετε τη βρεφική μπανιέρα με χλιαρό νερό, κρατάτε το μωρό με το ένα χέρι και με το άλλο ρίχνετε νερό στο κεφαλάκι του με κινήσεις από μπροστά προς τα πίσω για να μην του
έρθει νερό στο πρόσωπο και τρομάξει.
Ρίχνετε νερό στο σώμα του με το ένα χέρι, ενώ με το άλλο το κρατάτε από τις μασχάλες. Τέλος, το σκουπίζετε καλά και το ντύνετε. Η κατάλληλη ένδυση για μετά το μπάνιο είναι ένα φανελάκι και το φορμάκι του και μετά το τυλίγετε και σε μια κουβέρτα.

Ο γενικός κανόνας που ισχύει είναι να το ντύνετε με μια στρώση ρούχων παραπάνω από αυτή που φοράτε εσείς, όταν κάθεστε στο ίδιο περιβάλλον. Τα νύχια του μικρού μεγαλώνουν πολύ γρήγορα. μπορεί να χρειαστεί να του τα κόβετε δύο φορές την εβδομάδα. Τα κόβετε με ένα ειδικό ψαλιδάκι κοπής βρεφικών νυχιών μετά το μπάνιο ή όταν κοιμάται.

Όσον αφορά τη διατροφή του μωρού σας, δεν υπάρχει καλύτερο από το μητρικό γάλα. Η φύση έχει προνοήσει ώστε με τον θηλασμό να ικανοποιούνται όλες οι ανάγκες του μωρού σε θρεπτικά συστατικά. Το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή. Τις πρώτες εβδομάδες το μωρό πιθανόν να ταΐζεται κάθε 2,5 έως 3 ώρες το 24ωρο.

Στο τέλος του δεύτερου μήνα τα περισσότερα νεογέννητα προσαρμόζονται σε ένα πρόγραμμα κάθε τρεις έως τέσσερις ώρες περίπου. Οταν δεν θηλάζουν οι μητέρες, το γάλα σε σκόνη αντικαθιστά το μητρικό. Με τη βοήθεια του παιδιάτρου θα επιλέξετε το γάλα του μωρού σας. Τα μπιμπερόν και οι πιπίλες πρέπει να αποστειρώνονται και, αφού στεγνώσουν, να διατηρούνται σε δροσερό μέρος. Βράζετε το νερό της βρύσης για την παρασκευή του γάλακτος. Πρέπει να ακολουθείτε αυστηρά τις αναλογίες νερού και γάλακτος που αναγράφονται στο κουτί.

Η ποσότητα γάλακτος που λαμβάνει το μικρό πρέπει να υπολογίζεται σε σχέση με το βάρος του. Τον πρώτο μήνα πίνει 120 έως 150 γρ. για κάθε κιλό βάρους. Προτιμά το γάλα του να είναι χλιαρό, γι’ αυτό δοκιμάστε τη θερμοκρασία του ρίχνοντας λίγες σταγόνες στο εσωτερικό του καρπού σας. Ελέγχετε τη ροή του γάλακτος από την τρύπα της πιπίλας. η κανονική ροή είναι 2 έως 3 σταγόνες το δευτερόλεπτο.

Κρατήστε το μωρό στην αγκαλιά σας, να είναι ελαφρά ανασηκωμένο. Το μπιμπερόν κρατείται σε σταθερή θέση με μικρή κλίση έτσι ώστε η πιπίλα να είναι γεμάτη με γάλα, για να μην καταπίνει αέρα.

Συνήθως μετά από κάθε γεύμα χρειάζεται να ρευτεί. Κρατήστε το στην αγκαλιά σας με ελαφρά κλίση προς τα εμπρός για να πιέζεται η κοιλιά του και χαϊδέψτε του ελαφρά τηνπλάτη. Άλλη στάση είναι με την κοιλιά του και το κεφαλάκι του στον ώμο σας.

Στην φροντίδα του μικρού συμμετέχουν και οι δύο γονείς. Ο πατέρας λαμβάνει ενεργό ρόλο. Αυτό τον κάνει να νιώθει συμμέτοχος και όχι απλός θεατής. Του δίνει την ευκαιρία να μοιραστεί την εμπειρία με τη γυναίκα του αλλάζοντας πάνα, δίδοντας το γάλα του και κάνοντάς το μπάνιο.

Το ένστικτο και η αγάπη μας είναι αυτά που μας καθοδηγούν στο μεγάλωμα του παιδιού μας.