Οστεοπόρωση
Από τον Δρ. Αχιλλέα Γεωργιάδη,
Ρευματολόγο, Διευθυντή Τμήματος Οστεοπόρωσης Μαιευτηρίου «Λητώ»
«Πώς γίνεται η διάγνωση της Οστεοπόρωσης κ αι πότε δίδουμε θεραπεία;»
Η Οστεοπόρωση είναι μια από τις συχνότερες νόσους του ανθρώπου, εάν σκεφτεί κανείς ότι το 45% των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση και το 1 5% των ανδρών μετά την ηλικία των 65 ετών πάσχει απ’ αυτήν. Τα αίτια είναι πολλά και διάφορα. Η κληρονομικότητα είναι απ’ ό,τι φαίνεται, από τα επιδημιολογικά στοιχεία που διαθέτουμε, το κυριότερο αίτιο και είναι υπεύθυνη για τις μισές και παραπάνω περιπτώσεις Οστεοπόρωσης. Επομένως διαπιστωμένη Οστεοπόρωση σε κάποιο μέλος της οικογένειάς μας ή κάταγμα, έστω και μικρό, θα πρέπει να μας οδηγήσει στο γιατρό μας για έλεγχο Οστεοπόρωσης.
Η διάγνωση της Οστεοπόρωσης γίνεται με ειδικά μηχανήματα, τα οποία ονομάζονται οστικά πυκνόμετρα. Η εξέταση διαρκεί, με τα πλέον σύγχρονα πυκνόμετρα, 4 περίπου λεπτά, μοιάζει με μια συνήθη ακτινολογική εξέταση με ελάχιστη δόση ακτινοβολίας, δεν είναι κουραστική, δεν απαιτεί ειδικές δίαιτες, ούτε ειδικά φάρμακα και δεν προκαλεί πόνο.
Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, η εξέταση είναι απαραίτητο να γίνεται σε δύο περιοχές: στη περιοχή της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και στο αριστερό (συνήθως) ισχίο. Ο λόγος είναι ότι η σύσταση του οστού διαφέρει σημαντικά στις δύο αυτές περιοχές και είναι δυνατόν αξιολογώντας τα αποτελέσματα να έχουμε όχι μόνο τοπική εικόνα αλλά και τη γενικότερη κατάσταση του σκελετού. Από συγκριτικές μελέτες που έγιναν βρέθηκε ότι μία στις τρείς γυναίκες που υποβλήθηκε σε μέτρηση μόνον στην περιοχή της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και ήταν φυσιολογική, παρουσίαζε Οστεοπόρωση στο ισχίο. Είναι μύθος λοιπόν η ευρέως διαδεδομένη άποψη διαφόρων ασφαλιστικών ταμείων ότι η μέτρηση σε μία περιοχή καλύπτει τη γυναίκα. Η πρακτική αυτή στηρίζεται σε οικονομικά και όχι επιστημονικά κριτήρια. Σε όλο τον κόσμο η μέτρηση γίνεται σε δύο περιοχές. Πιστεύουμε ότι η μέτρηση της οστικής μάζας σε μία μόνο περιοχή είναι σαν να κάνουμε μαστογραφία μόνο στον έναν μαστό και να θεωρούμε ότι καλύπτουμε τη γυναίκα.
Το πότε θα μετρήσει για πρώτη φορά η γυναίκα την οστική της πυκνότητα είναι ένα θέμα που συζητείται ακόμη. Πολλοί πιστεύουν ότι η πρώτη μέτρηση πρέπει να γίνει κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της εμμηνόπαυσης. Άλλοι, μεταξύ αυτών και εμείς, προτείνουμε ότι η πρώτη μέτρηση είναι απαραίτητο να γίνεται στην ηλικία των 45-48 περίπου ετών. Ο λόγος είναι ότι σε πολλές γυναίκες η οστική πυκνότητα είναι μειωμένη από διάφορα αίτια (κληρονομικότητα, χρόνιες διαταραχές των ορμονών τους, φάρμακα, κακή διατροφή κ.ά) πολύ πριν από την εμμηνόπαυση, ενώ σε άλλες υπάρχει βαθμιαία απώλεια σημαντικού βαθμού τα τελευταία πέντε χρόνια πριν την εμμηνόπαυση. Κάθε λοιπόν χρονική απώλεια από κάποια
προληπτική θεραπεία, κάνει την μελλοντική θεραπεία βαρύτερη και μακρύτερη.
Η οστική μάζα μετά τη μέτρηση μπορεί να βρεθεί: α) Φυσιολογική, β) Οστεοπενική ή γ) Οστεοπορωτική. Στην περίπτωση που η μέτρηση κυμαίνεται μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια, η εφαρμογή κάποιων απλών προληπτικών συμβουλών καλύπτει την γυναίκα.
Στη περίπτωση της οστεοπενίας η κατάσταση είναι περισσότερο περίπλοκη. Βασικά η οστεοπενία αποκαλύπτει κάποια προδιάθεση της γυναίκας να εμφανίσει οστεοπόρωση. Το να αποφασίσει κάποιος να δώσει ή να μην δώσει θεραπεία εξαρτάται από το ιστορικό και την ηλικία της συγκεκριμένης γυναίκας. Εάν δηλαδή κάποια γυναίκα έχει αρκετούς παράγοντες κινδύνου για μελλοντική εμφάνιση οστεοπόρωσης, τότε χρειάζεται κάποια προληπτική θεραπεία. εάν όχι, μπορεί να περιμένει κάποιος μέχρι την επόμενη μέτρηση, που σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητο να γίνει σε έναν χρόνο.
Τέλος, στην περίπτωση που η γυναίκα παρουσιάζει οστεοπόρωση σε κάποια από τις δύο περιοχές που μετρήθηκαν, πρέπει να λάβει άμεσα θεραπεία.
Η Οστεοπόρωση είναι μια νόσος που προλαμβάνεται αλλά και θεραπεύεται, αρκεί να διαγνωσθεί όσο το δυνατόν νωρίτερα και να αντιμετωπισθεί με την αποφυγή των παραγόντων κινδύνου που μπορούν να την επιδεινώσουν, με τη χορήγηση του σωστού φαρμάκου για τον κάθε ασθενή και για το απαραίτητο χρονικό διάστημα.
Η σωστή δίαιτα στη θεραπεία της οστεοπόρωσης βοηθά την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Κάθε ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει καθημερινά περί τα 1000 με 1500 mg ασβεστίου και 400-600 μονάδες βιταμίνης D. Συνήθως ο γιατρός συμπληρώνει με κάποιο χάπι από το στόμα που περιέχει ασβέστιο και βιταμίνη D τη βασική θεραπεία και συνιστά στον
ασθενή να εμπλουτίσει τη δίαιτά του με γαλακτερά.
Τελειώνοντας θα πρέπει να καταρρίψουμε και δύο μεγάλους μύθους που κυκλοφορούν σχετικά με τη θεραπεία της
Οστεοπόρωσης:
Είναι μύθος ότι μια ασθενής που πάσχει από Οστεοπόρωση μπορεί να θεραπευθεί μόνο με ασβέστιο και γυμναστική. Μόνο τα φάρμακα θεραπεύουν και το ασβέστιο και η γυμναστική βοηθούν.
Είναι μύθος ότι μια ασθενής που θα αρχίσει θεραπεία για την Οστεοπόρωση χρειάζεται να την λαμβάνει σε όλη της τη ζωή. Πολλές γυναίκες μετά από 3-4 χρόνια βελτιώνονται σε τέτοιο βαθμό, που διακόπτουν την θεραπεία τους.