Μαιευτικά Υπερηχογραφήματα

Το υπερηχογράφημα βιωσιμότητας γίνεται συνήθως στις 6-11 εβδομάδες, δηλαδή μετά από τουλάχιστον 10-15 ημέρες καθυστέρησης.

Στην εξέταση αυτή βλέπουμε εάν η εγκυμοσύνη είναι ενδομήτρια και ακούμε για πρώτη φορά τους χτύπους της καρδιάς του εμβρύου.

Ταυτόχρονα μπορούμε να εξετάσουμε τη μήτρα για πιθανά ινομυώματα και τις ωοθήκες για πιθανές κύστες.

Το υπερηχογράφημα στις 11-14 εβδομάδες είναι η πρώτη αναλυτική εξέταση του εμβρύου.

Εξετάζεται η ανάπτυξη του εμβρύου με τη μέτρηση του μήκους του και γίνεται ένας βασικός έλεγχος των οργάνων του. Συνδυάζοντας στοιχεία από τη μητέρα (ηλικία μητέρας και μέτρηση ορμονών στο αίμα της, PAPP-A και βhCG) και το έμβρυο (με βασικότερη τη μέτρηση υγρού στον αυχένα που ονομάζεται αυχενική διαφάνεια) υπολογίζεται η πιθανότητα για γενετικά προβλήματα όπως π.χ. το σύνδρομο Down και άλλα σπανιότερα σύνδρομα.

Η αιμοληψία γίνεται πριν την υπερηχογραφική εξέταση και τα αποτελέσματα είναι διαθέσιμα σε λίγη ώρα. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας αριθμός που αντιπροσωπεύει την εξατομικευμένη πιθανότητα του εμβρύου γι' αυτά τα προβλήματα και με βάση αυτό τον έλεγχο ο γιατρός θα συζητήσει με τους γονείς εάν θα γίνουν πιο ειδικές εξετάσεις στο έμβρυο.

Η μέθοδος αυτή υπολογισμού της πιθανότητας για σύνδρομο Down είνια πολύ ακριβής και τα αποτελέσματά της έχουν επιβεβαιωθεί σε εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες διεθνώς. Επιπλέον, το τμήμα Υπερήχων και Ιατρικής Εμβρύου του ΛΗΤΩ στελεχώνεται από ιατρούς που διαθέτουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά επάρκειας από το Fetal Medicine Foundation (FMF, www.fetalmedicine.com) του Λονδίνου που ανέπτυξε αυτή τη μέθοδο. To FMF ελέγχει διεθνώς τα αποτελέσματα όλων των αναγνωρισμένων κέντρων, ώστε να διατηρείται το ίδιο υψηλό επίπεδο.

Τέλος, με το υπερηχογράφημα στις 11-13 εβδομάδες υπολογίζεται με ακρίβεια η ηλικία κύησης, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για τις γυναίκες με ασταθή κύκλο, ενώ στις πολύδημες κυήσεις εκτιμάται η χοριονικότητα, δηλαδή το εάν τα έμβρυα έχουν ξεχωριστούς πλακούντες ή κοινό πλακούντα, πληροφορία η οποία καθορίζει την εξέλιξη της κύησης και τον τρόπο παρακολούθησης. Επιπλέον, το υπερηχογράφημα αυτό προσφέρει τη δυνατότητα μιας πρώτης αδρής εκτίμησης της ανατομίας του εμβρύου, ώστε να μπορεί να ανιχνευθεί ένα σημαντικό ποσοστό σοβαρών ανωμαλιών σε αυτό το πρώιμο στάδιο.

Το υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου γίνεται στις 20-23 εβδομάδες και περιλαμβάνει μία σειρά μετρήσεων για τον έλεγχο της ανάπτυξης και τον υπολογισμό του βάρους του εμβρύου, τον έλεγχο του πλακούντα, την εκτίμηση του αμνιακού υγρού και τον αναλυτικό έλεγχο των οργάνων του εμβρύου για συγγενείς ανωμαλίες. Ελέγχεται το κρανίο, ο εγκέφαλος, το πρόσωπο, η σπονδυλική στήλη, ο θώρακας, η καρδιά, η κοιλιά, οι νεφροί, η ουροδόχος κύστη, τα χέρια και τα πόδια. Με το αναλυτικό αυτό υπερηχογράφημα μπορούν να βρεθούν περίπου 70% των σοβαρών συγγενών ανωμαλιών. 

Στο πλαίσιο αυτής της εξέτασης, ελέγχετε επίσης το μήκος του τραχήλου της μήτρας και οι ροές στα αγγεία της μήτρας (μητριαίες αρτηρίες). Στις περιπτώσεις που υπάρχει πολύ κοντός τράχηλος προτείνεται η ανάλογη θεραπεία και έτσι το έμβρυο προφυλάσσεται από τον πολύ πρόωρο τοκετό. Οι αυξημένες αντιστάσεις στις μητριαίες αρτηρίες μπορεί να σχετίζονται με επιπλοκές όπως η αύξηση της πίεσης στη μητέρα ή η κακή λειτουργία του πλακούντα, οπότε πρέπει να τροποποιηθεί ανάλογα η παρακολούθηση της κύησης.

Είναι ένα πολύ αναλυτικό υπερηχογράφημα στο οποίο ελέγχεται η ανατομία και η λειτουργία της καρδιάς του εμβρύου καθώς και οι ροές του αίματος στην καρδιά και στα μεγάλα αγγεία. Γίνεται από παιδο-καρδιολόγο με εξειδίκευση στον προγεννητικό έλεγχο. Συνήθως συνιστάται στις περιπτώσεις με οικογενειακό ιστορικό καρδιακών ανωμαλιών, σε μητέρες με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας (όπως ο σακχαρώδης διαβήτης) και σε κυήσεις στις οποίες υπάρχει υποψία ανωμαλίας από το συνήθη έλεγχο.

Το υπερηχογράφημα αυτό γίνεται συνήθως μετά τις 18 εβδομάδες αν και τα τελευταία χρόνια καταβάλλεται προσπάθεια να γίνεται ό έλεγχος νωρίτερα. Στο ΛΗΤΩ υπάρχει η τεχνολογία και η εξειδίκευση ώστε να έχουμε δυνατότητα πρώιμου ελέγχου της εμβρυϊκής καρδιάς από τις 12 εβδομάδες για περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει ανάλογη ένδειξη.

Το υπερηχογράφημα ανάπτυξης μπορεί να γίνει από τις 24 εβδομάδες και μέχρι το τέλος της κύησης ανάλογα με τη συμβουλή του θεράποντος ιατρού. Ελέγχεται η ανάπτυξη του εμβρύου, το βάρος του, η ποσότητα του αμνιακού υγρού και η θέση του πλακούντα.

Η εξέταση Doppler είναι ο έλεγχος της ροής του αίματος στα αγγεία του εμβρύου και του πλακούντα (συνήθως ελέγχεται η ροή στην ομφαλική αρτηρία και τη μέση εγκεφαλική αρτηρία) που μας δίνει πληροφορίες για τη λειτουργία του πλακούντα και την κατάσταση του εμβρύου. Αυτές οι πληροφορίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τα μικρά σε βάρος έμβρυα και μας βοηθούν να αποφασίσουμε εάν ένα λιποβαρές (μικρό για την εβδομάδα κύησης) έμβρυο δέχεται αρκετό οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες από τον πλακούντα. Στις περιπτώσεις που οι ροές σε αυτά τα αγγεία δεν είναι φυσιολογικές χρειάζεται πιο λεπτομερής και συχνότερος έλεγχος.

Η τεχνολογία μας επιτρέπει πλέον να έχουμε τρισδιάστατη απεικόνιση του εμβρύου. Η τρισδιάστατη εικόνα (3D) προκύπτει από την σύνθεση πολλών δισδιάστατων εικόνων. Στα περισσότερο εξελιγμένα μηχανήματα μπορούμε να βλέπουμε το έμβρυο τρισδιάστατο σε πραγματικό χρόνο (4D), δηλαδή να βλέπουμε τις κινήσεις του.

Η συνηθισμένη δισδιάστατη υπερηχογραφική εικόνα μας δίνει τις πιο σημαντικές πληροφορίες για το έμβρυο. Σε κάποιες σπάνιες ανωμαλίες το τρισδιάστατο υπερηχογράφημα μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε καλύτερα ορισμένα όργανα, ωστόσο είναι το δισδιάστατο υπερηχογράφημα που βασικά θα μας κατευθύνει στη διάγνωσή μας.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της τρισδιάστατης υπερηχογραφίας είναι ότι μας δίνει την ευχαρίστηση να δούμε πιο «πραγματικές» εικόνες του εμβρύου στο φυσικό του περιβάλλον.