Αυτοεξέταση των Μαστών

Τρία απλά βήματα που σώζουν ζωές.

Σκοπός των παραγράφων που ακολουθούν είναι η ενημέρωση κάθε γυναίκας για θέματα που αφορούν την υγεία των μαστών της.

Ο γυναικείος μαστός είναι όργανο με πλούσιο αδενικό ιστό, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται εύκολα από τις διάφορες ορμονικές μεταβολές, ιδιαίτερα στη διάρκεια του γενετήσιου κύκλου, στην περίοδο της κλιμακτηρίου καθώς και μετά απ’ αυτή. Είναι γεγονός ότι πολλές γυναίκες αποφεύγουν τον προληπτικό έλεγχο από φόβο μην αποκαλυφθεί ότι έχουν κάποιο πρόβλημα. Είναι όμως επίσης γεγονός ότι αν ο καρκίνος του μαστού αποκαλυφθεί πριν δημιουργήσει ογκίδιο, είναι θεραπεύσιμος, ενώ όταν η βλάβη είναι προχωρημένη οι προοπτικές για μακρόχρονη επιβίωση της γυναίκας δεν είναι καλές. Οι δυνατότητες των απεικονιστικών μεθόδων σήμερα είναι τέτοιες ώστε να ανιχνεύουν την παρουσία του καρκίνου του μαστού στο 92% των περιπτώσεων, πολύ πριν – πολλές φορές δύο ή και τρία χρόνια – να δημιουργηθεί ψηλαφητός κακοήθης όγκος. Αυτός είναι ο λόγος που η Διεθνής Επιστημονική Κοινότητα που ασχολείται με το αντικείμενο, συνιστά προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο στις γυναίκες τις μεγαλύτερες των 40 ετών μία φορά κάθε χρόνο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο μαστογραφικός έλεγχος να πληρεί τις άριστες τεχνικές και φυσικές προϋποθέσεις κατά την εκτέλεσή του.

Οι παρακάτω οδηγίες έχουν σκοπό να σας ενημερώσουν για τον τρόπο που μπορείτε να ελέγχετε εσείς η ίδια τους μαστούς σας, αλλά και πόσο συχνά πρέπει να επισκέπτεστε τον ειδικό γιατρό.

Γιατί πρέπει να εξετάζετε το στήθος σας κάθε μήνα. Οι περισσότεροι καρκίνοι αποκαλύπτονται για πρώτη φορά από τις ίδιες τις πάσχουσες. Ο καρκίνος του μαστού που θα αποκαλυφθεί νωρίς και θα θεραπευτεί έγκαιρα και σωστά έχει εξαιρετική πιθανότητα για απόλυτη ίαση. Αυτό σημαίνει ότι με την απλή αυτή εξέταση που θα κάνετε, εσείς η ίδια στους μαστούς σας, κάθε μήνα, μπορείτε να προστατεύσετε τη ζωή σας.

Πότε πρέπει να εξετάζετε το στήθος σας. Μία φορά το μήνα, εξετάζετε τους μαστούς σας μία εβδομάδα περίπου μετά την αρχή της περιόδου, όταν οι μαστοί σας δεν είναι πλέον ιδιαίτερα διογκωμένοι και ευαίσθητοι. Μετά την εμμηνοπαυσιακή εξετάζετε τους μαστούς σας την πρώτη μέρα κάθε μήνα. Μετά από υστεροκτομή συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για την κατάλληλη μέρα της διενέργειας της αυτοεξέτασης. Η αυτοεξέταση του μαστού σας μία φορά το μήνα βοηθά σημαντικά στην εξασφάλιση της ψυχοσωματικής σας ισορροπίας. Αν είστε 20 – 40 ετών να επισκέπτεστε τον εξειδικευμένο γιατρό σας μία φορά κάθε τρία περίπου χρόνια. Αν είστε άνω των 40 ετών να επισκέπτεστε τον εξειδικευμένο γιατρό σας μία φορά, κάθε χρόνο.

ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

• ΣΤΟ ΝΤΟΥΣ: Εξετάστε τους μαστούς σας, κατά την διάρκεια του μπάνιου ή του ντους, που τα χέρια γλιστρούν ευκολότερα πάνω στο υγρό σαπουνισμένο δέρμα. Με τα δάκτυλά σας τεντωμένα, ενωμένα μεταξύ τους, κινείστε το χέρι σας πάνω σε κάθε μέρος του μαστού σας. Χρησιμοποιείστε το δεξί χέρι για να εξετάσετε το αριστερό στήθος και το αριστερό χέρι για να εξετάσετε το δεξί στήθος. Ψάξτε για ογκίδια (γρουμπούλια), εξόγκωμα ή σκλήρυνση του δέρματος.
• ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΠΤΗ: Κοιτάξτε και επιθεωρείστε τα στήθη σας με τα χέρια σας κρεμασμένα στα πλάγια. Στη συνέχεια σηκώστε τα χέρια σας κρατώντας τα τεντωμένα από την πρόταση, μέχρι πάνω από το κεφάλι σας (ανάταση). Κοιτάξτε για κάθε αλλαγή στο περίγραμμα του κάθε στήθους, για κάθε λακκούβα πάνω στο δέρμα, εξετάστε αν υπάρχει κάποιο έκκριμα από τη θηλή ή αν υπάρχει κάποια αλλαγή στο σχήμα της θηλής. Στη συνέχεια βάλτε τα χέρια πάνω στους γοφούς σας και πιέστε προς τα κάτω δυνατά για να συσπάσετε τους θωρακικούς μυς. Το αριστερό και το δεξί σας στήθος δεν είναι σχεδόν ποτέ το ίδιο. Πολύ λίγες γυναίκες έχουν ακριβώς ίδιους μαστούς. Η συνηθισμένη επιθεώρηση δείχνει τι είναι φυσιολογικό για σας και θα σας τονίσει την εμπιστοσύνη στην αυτοεξέτασή σας.
• ΣΕ ΞΑΠΛΩΜΕΝΗ ΘΕΣΗ: Ξαπλώνοντας για να εξετάσετε το δεξί σας στήθος βάλτε ένα μαξιλάρι ή μία διπλωμένη πετσέτα κάτω από το δεξί σας ώμο. Βάλτε το δεξί σας χέρι πίσω από το κεφάλι σας, αυτό θα βοηθήσει το άπλωμα του στήθους πάνω στο θώρακά σας. Χρησιμοποιείστε τα τρία μεσαία δάχτυλα του αριστερού σας χεριού, κρατώντας τα τεντωμένα, και πιέστε πάνω στο θώρακα το στήθος πραγματοποιώντας μικρές κυκλικές κινήσεις έτσι ώστε να καλύψετε ολόκληρη την έκταση του μαστού. Μη σηκώσετε το χέρι σας από το στήθος σας μέχρι να συμπληρώσετε ολόκληρη την εξέταση. Ψάξτε για κάθε ογκίδιο ή εξόγκωμα ή κάθε αλλαγή η οποία δεν σας φαίνεται φυσιολογική. Εξετάστε επίσης την περιοχή της μασχάλης καθώς και την περιοχή κάτω από την κλείδα σας (πάνω από το στήθος). Τα σχεδιαγράμματα δείχνουν τον τρόπο κίνησης που προτιμούν οι γυναίκες ή οι γιατροί τους: Η κυκλική κίνηση, η οριζόντια κίνηση καθώς και η ακτινωτή κίνηση από τη θηλή προς την περιφέρεια και αντίθετα. Επιλέξτε τη μέθοδο που είναι ευκολότερη για σας και χρησιμοποιείστε αυτή τη μέθοδο κάθε φορά που εξετάζετε το στήθος σας. Τέλος, συμπιέστε τη θηλή του κάθε στήθους προσεκτικά, με τον αντίχειρα και τον δείκτη. Αν δείτε κάποιο έκκριμα, καθαρό ή με αίμα, συμβουλευτείτε αμέσως τον γιατρό σας. Αφού έχετε συμπληρώσει την εξετάστε του δεξιού σας στήθους εξετάστε το αριστερό σας, με το δεξί αυτή τη φορά, χρησιμοποιώντας την ίδια μέθοδο. Συγκρίνετε τα ψηλαφητικά ευρήματα του ενός στήθους με εκείνα του άλλου. Τι πρέπει να κάνετε αν ανακαλύψετε ένα ογκίδιο ή μία άλλου τύπου αλλοίωση. Εάν βρείτε ένα ογκίδιο ή μία διόγκωση κατά την διάρκεια της αυτοεξέτασης είναι σημαντικό να επισκεφτείτε το γιατρό σας όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Μην τρομοκρατηθείτε. Τα περισσότερα ογκίδια ή αλλαγές στο στήθος δεν είναι καρκίνοι. Μόνο όμως ο εξειδικευμένος γιατρός μπορεί να κάνει τη σωστή διάγνωση.

Ακολουθήστε λοιπόν για τη δική σας προστασία τις οδηγίες της Διεθνούς Επιστημονικής Κοινότητας.

• Ψάχνετε μία φορά το μήνα εσείς τους μαστούς σας.
• Ελέγχεστε απ’ τον γιατρό σας μία φορά το χρόνο ή μία φορά στους έξι μήνες εάν θέλετε.
• Κάνετε την πρώτη μαστογραφία στην ηλικία περίπου των 35 χρόνων. Μετά τα 40 ελέγχετε τους μαστούς σας μία φορά το χρόνο με μαστογραφία.
• Πρέπει να γνωρίζετε ότι το 80 % των ψηλαφουμένων ογκιδίων στο μαστό είναι καλοήθη ογκίδια.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Από χειρουργικής πλευράς έχουμε σήμερα τη δυνατότητα εφαρμογής συντηρητικών επεμβάσεων, κυρίως όταν πρόκειται για όγκους μικρού μεγέθους, δηλαδή την τοπική αφαίρεση και την προσθήκη ακτινοθεραπείας, μα άριστο κοσμητικό αποτέλεσμα.
Σε αρκετές περιπτώσεις χρειάζεται να αφαιρεθεί ολόκληρος ο μαζικός αδένας (μαστεκτομή). Στην περίπτωση αυτή η πλαστική χειρουργική έχει τη δυνατότητα να αποκαταστήσει το μαστό με διάφορες μεθόδους (σιλικόνη, μυοδερματικοί κρημνοί) με καλά αποτελέσματα.
Ανάλογα τα ευρήματα, σε μερικές γυναίκες θα χρειαστεί να προστεθεί ακτινοθεραπεία και επιπλέον κάποια συστηματική θεραπεία, που μπορεί να είναι συνδυασμός φαρμάκων χημειοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία.

Ο ΜΥΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

Οι ακτίνες Roentgen ή ακτίνες “X” που χρησιμοποιούνται στο μαστογράφο είναι πρακτικά αβλαβείς. Για να προκαλέσουν το ίδιο κοκκίνισμα του δέρματος του μαστού που προκαλεί ο ήλιος όταν κάνουμε ηλιοθεραπεία, απαιτούνται 400 περίπου μαστογραφίες, στον ίδιο μαστό. Άλλες βοηθητικές εξετάσεις είναι η χρήση υπερήχων στο μαστό και η μαγνητική τομογραφία που χρησιμοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

• Το φύλο. Περίπου 75% των περιπτώσεων συμβαίνουν σε γυναίκες που δεν θεωρούνται να ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου.
• Η ηλικία. Περίπου 75% όλων των καρκίνων του μαστού δημιουργούνται σε γυναίκες μεγαλύτερες των 50 ετών.
• Ιστορικό καρκίνου του μαστού σε κοντινούς συγγενείς (μητέρα, αδερφή).
• Ατομικό ιστορικό. Η εμφάνιση καρκίνου στον ένα μαστό αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση και στον άλλο.
• Η παράταση στην ηλικία της εμμηνόπαυσης.
• Αρχή της περιόδου πριν από την ηλικία των 12 ετών.
• Μεγαλύτερη ηλικία από τα 30 χρόνια κατά τη γέννηση του πρώτου παιδιού.
• Γυναίκες που δεν γέννησαν ποτέ.
• Σωματικό βάρος μεγαλύτερο από 40% του φυσιολογικού για εσάς.