ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

Το 15% των ζευγαριών παγκοσμίως αντιμετωπίζει προβλήματα υπογονιμότητας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Οι αιτίες μπορεί να είναι πολλές και αντίστοιχα πολλές είναι και οι θεραπείες που μπορούν να εφαρμοστούν. Σε κάθε περίπτωση, όμως, υπάρχουν πολλοί τρόποι, τόσο για τον άνδρα όσο και για τη γυναίκα, με τους οποίους αποδεδειγμένα μπορεί να ενισχυθεί η γονιμότητα και να οδηγηθεί έτσι το ζευγάρι στην πιο ευτυχισμένη του στιγμή, την απόκτηση παιδιού.

Όμως, πόσο επηρεάζει η ηλικία την προσπάθεια κάποιου να αποκτήσει παιδί; Πώς και πόσο επηρεάζουν οι εξωγενείς παράγοντες; Ποιοι είναι οι εχθροί της γονιμότητας; Είναι η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή η μόνη λύση; Πότε χρειάζεται χειρουργική επέμβαση; Ποιος είναι ο ρόλος της ψυχολογίας; Πώς επιδρά η διατροφή; Αυτά είναι κάποια από τα βασικά ερωτήματα στα οποία απαντούν οι γιατροί των Νοσοκομείων του Ομίλου ΥΓΕΙΑ, ενημερώνοντας με τον πλέον έγκυρο τρόπο και ξεδιαλύνοντας τη σύγχυση που μπορεί να επικρατεί σε κάποια από αυτά.

Η ηλικία παίζει καθοριστικό ρόλο

Γράφει η

Σταματία Ι. Βουλγαρίδου

Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Συνεργάτις ΜΗΤΕΡΑ

Ο όρος γονιμότητα με τη βιολογική του έννοια δηλώνει την αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας, στην οποία η ηλικία παίζει καθοριστικό ρόλο. Υπάρχει ή όχι ιδανική ηλικία για την απόκτηση παιδιού; Η απάντηση είναι «ναι»: η πιο γόνιμη δεκαετία και για τα δύο φύλα είναι η ηλικία των 20-30 ετών.

Η γονιμότητα ταυτίζεται με την εμφάνιση της εφηβείας. Για τα κορίτσια η έναρξη της αναπαραγωγικής τους ηλικίας χαρακτηρίζεται από την έναρξη της ωοθυλακιορηξίας και της εμμήνου ρύσης. Στις αρχές της εφηβείας τα κορίτσια συχνά δεν έχουν κανονική ωορρηξία με αποτέλεσμα την ακανόνιστη έμμηνο ρύση, αλλά μετά την ηλικία των 16 ετών θα πρέπει να έχουν τακτική ωορρηξία-έμμηνο ρύση.

Η γονιμότητα μειώνεται σταδιακά με την ηλικία τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες. Στις γυναίκες η γονιμότητα μειώνεται πιο γρήγορα λόγω αλλαγών που συμβαίνουν φυσιολογικά στις ωοθήκες. Σε αντίθεση με τους άντρες, οι οποίοι συνεχίζουν να παράγουν σπέρμα σε όλη τους τη ζωή, η γυναίκα γεννιέται με το σύνολο του γεννητικού της υλικού. Κατά τη γέννηση στις ωοθήκες υπάρχουν περίπου 1 εκατομμύριο ωοθυλάκια που περιέχουν ωάρια. Με την εφηβεία ο αριθμός αυτός πέφτει σε περίπου 300.000 ωάρια, τα οποία θα εξαντληθούν σταδιακά μέχρι την εμμηνόπαυση και μόνο περίπου 300 από αυτά θα κάνουν ωορρηξία κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας. Το μεγαλύτερο μέρος των ωοθυλακίων δεν θα απελευθερώσει ποτέ ωάριο εξαιτίας μιας διαδικασίας που λέγεται «ωοθυλακική ατρησία». Ατρησία είναι μια εκφυλιστική διαδικασία που οδηγεί σε καταστροφή περίπου 1.000 ωοθυλακίων σε κάθε κύκλο για να ωριμάσει μόνο ένα ωάριο, έτοιμο για γονιμοποίηση. Αυτό συμβαίνει ανεξάρτητα από την τακτική έμμηνο ρύση, την ύπαρξη ή όχι εγκυμοσύνης, τη χρησιμοποίηση μέσων αντισύλληψης ή θεραπειών υπογονιμότητας.

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής, ενώ μια γυναίκα 20 ετών έχει πιθανότητα 20% να συλλάβει στη διάρκεια ενός κύκλου, μια γυναίκα 40 ετών έχει μόνο 5%. Μετά την ηλικία των 35 ετών, η μείωση της γονιμότητας επιταχύνεται σημαντικά και εμφανίζει πτωτική καμπύλη. Γενικά, η αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας αναμένεται να ολοκληρωθεί 5-10 χρόνια πριν από την εμμηνόπαυση.

Και πρόβλημα ποιότητας

Ταυτόχρονα, υπάρχει και ανάλογη έκπτωση της ποιότητας των ωαρίων που αποδεσμεύονται από την ωοθήκη, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα γονιμότητας και αύξηση της πιθανότητας αποβολών. Όταν μια γυναίκα φτάνει τα 40 έτη, σχεδόν τα μισά ωάριά της έχουν χρωμοσωματικές ανωμαλίες σε σύγκριση με μια γυναίκα 35 ετών όπου μόνο το 1/3 των ωαρίων έχει ανωμαλίες. Επίσης, σύμφωνα με μελέτη (British Medical Journal), στην ηλικία των 45 οι πιθανότητες να καταλήξει μια εγκυμοσύνη σε αποβολή είναι 75%. Το 1/3 των ζευγαριών όπου η γυναίκα είναι 35 ετών και άνω, αναμένεται να έχει προβλήματα υπογονιμότητας, ενώ στην ηλικία των 40 ετών το ποσοστό αυτό ανέρχεται στα 2/3. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η ηλικία της γυναίκας για τη γονιμότητα, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν γυναίκες που συλλαμβάνουν φυσιολογικά στα 42 ή στα 45 τους χρόνια. Αυτό όμως αποτελεί την εξαίρεση που απλώς επιβεβαιώνει τον κανόνα.

Άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες

Άλλοι παράγοντες που μειώνουν τον αριθμό των ωαρίων συντομότερα από το αναμενόμενο είναι η κληρονομικότητα (ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης), επεμβάσεις στις ωοθήκες και νεοπλάσματα (όπου η χορήγηση χημειοθεραπείας ή ακτινοβολίας οδηγεί σε αναστολή της γονιμότητας και σε πρόωρη καταστροφή των ωαρίων). Επίσης, η ποιότητα ζωής, το περιβάλλον, το κάπνισμα, η παχυσαρκία μπορούν να επιβαρύνουν τον αριθμό των ωαρίων αλλά και την ηλικία όπου η γυναίκα μπορεί να γονιμοποιήσει. Ο πιο σημαντικός όμως παράγοντας είναι ο γενετικός, καθώς ακολουθεί χωρίς εξαίρεση το «βιολογικό ρολόι» και δεν επιδέχεται «ξεγέλασμα» από μια καλή φυσική κατάσταση ή από μια νεανική εμφάνιση.

Το μήνυμα της ιατρικής κοινότητας είναι σαφές: αν η απόκτηση παιδιού είναι σημαντική για εσας, θα πρέπει να σκεφτείτε σοβαρά να δημιουργήσετε οικογένεια όσο πιο νωρίς γίνεται. Η γονιμότητα δεν βελτιώνεται με το πέρασμα του χρόνου όπως το «καλό κρασί». Επιπλέον, η ηλικία μιας γυναίκας επηρεάζει σαφώς και τα ποσοστά επιτυχίας των θεραπειών υπογονιμότητας.

Οι «κακές συνήθειες» επιβαρύνουν

Γράφει ο

Βασίλης Κελλάρης

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Συνεργάτης ΜΗΤΕΡΑ

Αν και η κληρονομικότητα και η ηλικία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη γονιμότητα ενός ζευγαριού, δεν αμφισβητείται ο ρόλος των εξωγενών παραγόντων που αφορούν στην καθημερινότητα και το σύγχρονο τρόπο ζωής. Η γονιμότητα και η σύλληψη είναι το αποτέλεσμα πολλών περιβαλλοντικών συνιστωσών και πολλές φορές είναι δύσκολο να υπάρξει σαφής εικόνα σε ό,τι αφορά την επίδραση της καθεμίας, λόγω της αλληλεπίδρασής τους αλλά και εξαιτίας των εν γένει δυσμενών συνεπειών της καθεμίας.

••• Είναι πλέον γνωστό ότι οι «κακές συνήθειες» όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η κακή διατροφή επηρεάζουν και τη γονιμότητα των ζευγαριών. Εκτός από προβλήματα στην ποιότητα του σπέρματος και στην παραγωγή τεστοστερόνης, είναι δυνατόν να επηρεάσουν και τη γυναικεία γονιμότητα, αλλά και την αποτελεσματικότητα των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

••• Νεότερες μελέτες έχουν δείξει ότι, εκτός από τα διάφορα άλλα προβλήματα υγείας, το υπερβολικό ή το πολύ χαμηλό βάρος συσχετίζεται και με ανωορρηκτική υπογονιμότητα, ιδιαίτερα σε γυναίκες που ασκούνται εντατικά. Από την άλλη, η παχυσαρκία επηρεάζει και τα επίπεδα των ανδρικών ορμονών που σχετίζονται με την αναπαραγωγή.

••• Προσοχή στα φάρμακα και στις θεραπείες. Θα πρέπει να ακολουθούνται έπειτα από σύσταση του γιατρού, δεδομένου ότι πολλές δραστικές ουσίες (π.χ. αντιβιοτικά) επηρεάζουν τη γονιμότητα.

••• Το άγχος δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο στα προβλήματα γονιμότητας. Η αρνητική του επίδραση στη γονιμότητα είναι αποδεδειγμένη, ενώ, αντιστρόφως, η διάγνωση της υπογονιμότητας προκαλεί επιπλέον stress, το οποίο δυσκολεύει περαιτέρω τη σύλληψη.

••• Η προσωπική σεξουαλική συμπεριφορά είναι δυνατόν να εγκυμονεί κινδύνους για τη γονιμότητα όταν ευνοεί τη μετάδοση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ). Λοιμώξεις που δε θεραπεύονται μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονώδη νόσο της πυέλου με επαγόμενη υπογονιμότητα. Αντίστοιχα στον άνδρα, τα ΣΜΝ έχουν ενοχοποιηθεί για διαταραχή της αρχιτεκτονικής και απόφραξη των οδών που μεταφέρουν το σπέρμα.

••• Στο καθημερινό μας περιβάλλον ερχόμαστε σε επαφή με πλήθος τοξικών παραγόντων όπως μη ιονίζουσα ακτινοβολία (κινητά τηλέφωνα), τοξικά και ρυπαντές (πλαστικά, διαλύματα καθαρισμού, βαρέα μέταλλα, φυτοφάρμακα, ατμοσφαιρικοί ρύποι), οι οποίοι φαίνεται να έχουν επιπτώσεις στη γονιμότητα. Ιδιαίτερη προσοχή αξίζει να δώσουμε στους παράγοντες επικινδυνότητας στον επαγγελματικό χώρο οι οποίοι συνοψίζονται σε φυσικούς (ακτινοβολία, υψηλές θερμοκρασίες), βιολογικούς παράγοντες (ιοί, μικρόβια) και σε τοξικές ουσίες (μόλυβδος, υδράργυρος).

Αν και τα επίπεδα του κάθε παράγοντα ξεχωριστά μπορεί να μην υπερβαίνουν τα όρια ασφαλείας, η συνδυαστική τους δράση μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβής.

Απλά μέτρα πρόληψης

Και εδώ η πρόληψη παίζει καθοριστικό ρόλο. Οι καθημερινές συνήθειες πολλές φορές είναι στο χέρι μας να βελτιώνονται και οι «κακές συνήθειες» να διορθώνονται. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής αποτελεί μια ολιστική προσέγγιση με στόχο τη γενικότερη υγεία μας και, μέσα από αυτό, την αύξηση της πιθανότητας για μια επιτυχή σύλληψη και ομαλή εγκυμοσύνη με ευχάριστη έκβαση.

Η τροποποίηση των συνηθειών του τρόπου ζωής μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

••• Διακοπή του καπνίσματος και αποφυγή αλκοόλ.

••• Διατήρηση σταθερού βάρους ή αποκατάστασή του.

••• Άσκηση με μέτρο στις γυναίκες.

••• Προσεκτική λήψη φαρμάκων.

••• Προσεγμένη διατροφή (προτείνεται η μεσογειακή δίαιτα).

••• Διαχείριση άγχους.

••• Χρήση προφυλακτικού.

••• Μείωση ή εξάλειψη της έκθεσης σε τοξικά προϊόντα με τα κατάλληλα προστατευτικά μέτρα ή αντικατάστασή τους με ασφαλέστερα όταν αυτό είναι δυνατό (π.χ. απορρυπαντικά).

••• Αποφυγή περιοχών με αυξημένους ρύπους.

Μειωμένη χρήση του κινητού τηλεφώνου.

Οι μεγάλοι «εχθροί» της γονιμότητας

Γράφει ο

Ιωάννης Χ. Κατσάκος,

MD, M.Sc.

Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος, Συνεργάτης ΜΗΤΕΡΑ

Η γονιμότητα απασχολεί τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων. Σε όλους τους πολιτισμούς, άλλωστε, υπήρχαν ξεχωριστές τελετουργίες και ικεσίες, αλλά και «εξειδικευμένοι» θεοί, τους οποίους επικαλούνταν ώστε να επιτευχθεί η πολυπόθητη γονιμότητα. Στις μέρες μας, ο άνθρωπος, απαλλαγμένος πια από προλήψεις και δεισιδαιμονίες, συνεχίζει να θεωρεί την απόκτηση ενός παιδιού πολύ σημαντική. Στόχος κάθε ζευγαριού είναι να αναγνωρίσει τους «εχθρούς» της γονιμότητας ώστε να προστατεύσει, να διατηρήσει, να ενισχύσει και να διασφαλίσει την ικανότητα αναπαραγωγής. Ο ρόλος της επιστήμης και του γυναικολόγου συγκεκριμένα, στην αναζήτηση των παραγόντων υπογονιμότητας και στην παροχή συμβουλών πρόληψης, καθίσταται πλέον επιτακτικός και αδιαμφισβήτητος.

Οι «εχθροί» της γονιμότητας στη γυναίκα:

••• Ηλικία: Ο κυριότερος παράγοντας που επηρεάζει τη γονιμότητα της γυναίκας είναι η ηλικία της. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, όταν η γυναίκα γίνεται 36 ετών, η μηνιαία πιθανότητα φυσικής σύλληψης μειώνεται κατά το ήμισυ σε σύγκριση με την αντίστοιχη πιθανότητα στην ηλικία των 20 ετών. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η γονιμότητα φθίνει σημαντικά όσο αυξάνεται η ηλικία της υποψήφιας μητέρας και για το λόγο αυτό κάθε γυναίκα πρέπει να κατανοήσει πως ο χρόνος είναι πολύτιμος.

••• Διατροφή: Ο τρόπος ζωής (άγχος, αλκοόλ, νικοτίνη) και το αυξημένο σωματικό βάρος δρουν σε συνέργεια και αρνητικά στη διαδικασία της σύλληψης. Μια διατροφή σύμφωνη με το μεσογειακό πρότυπο, το οποίο εστιάζει ουσιαστικά σε δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρι και δημητριακά, σε συνδυασμό με αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και έλεγχο του σωματικού βάρους, συντελεί στη βελτίωση της γονιμότητας.

••• Παχυσαρκία: Στη γυναίκα, η παχυσαρκία επιδρά δυσμενώς στη διαδικασία αναπαραγωγής με πολλούς μηχανισμούς. Επηρεάζει την ωοθυλακιορρηξία και τη φυσική σύλληψη, την έκβαση της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και, τέλος, τη φυσιολογική πορεία της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Να σημειώσουμε ότι δεν εμφανίζουν όλες οι παχύσαρκες γυναίκες υπογονιμότητα, όμως έχουν τριπλάσια πιθανότητα να παρουσιάσουν προβλήματα στην αναπαραγωγή σε σύγκριση με τις γυναίκες φυσιολογικού βάρους και αντίστοιχης ηλικίας. Επιπλέον, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι και το πολύ χαμηλό σωματικό βάρος, σε γυναίκες που ασκούνται πολύ και σε γυναίκες με ψυχογενή ανορεξία, επηρεάζει εξίσου αρνητικά την ωοθυλακιορρηξία και τη γονιμότητα.

••• Έκτρωση: Σύμφωνα με στατιστικές, μία στις 200 εκτρώσεις οδηγεί σε υπογονιμότητα λόγω φλεγμονών στις σάλπιγγες και συμφύσεων στην ενδομητρική κοιλότητα. Σήμερα, που οι διακοπές κύησης γίνονται σε νοσοκομεία και τηρούνται οι κανόνες αντισηψίας, ο κίνδυνος μπορεί να είναι μικρότερος, αλλά όχι ανύπαρκτος.

••• Λοίμωξη: Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αποτελούν βασικό κίνδυνο για τη γονιμότητα, με πρωταγωνιστή τα χλαμύδια. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έξαρση στις λοιμώξεις από χλαμύδια, τα οποία προκαλούν τραχηλίτιδα, ενδομητρίτιδα και σαλπιγγίτιδα, με αποτέλεσμα αδυναμία σύλληψης ή επαναλαμβανόμενες αποβολές. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην πρόληψη, με τη συστηματική χρήση προφυλακτικού και την αποφυγή συχνής εναλλαγής ερωτικών συντρόφων. Επιπλέον, κάθε γυναίκα οφείλει να απευθύνεται αμέσως στο γυναικολόγο της για οποιαδήποτε άτυπη ενόχληση στον κόλπο ή άλγος χαμηλά στην κοιλιακή χώρα.

••• Αντισύλληψη: Τα αντισυλληπτικά δισκία δεν επηρεάζουν την αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας. Αντίθετα, ασκούν ευεργετική δράση στη γονιμότητα με το να προστατεύουν από κύστεις ωοθηκών, ενδομητρίωση και ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Φυσικά, η λήψη τους πρέπει να συνδυάζεται με τη χρήση προφυλακτικού για την αποφυγή των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Κάθε γυναίκα οφείλει να ενημερώνεται για τις μεθόδους αντισύλληψης από το γυναικολόγο της και όχι από το οικογενειακό ή το φιλικό της περιβάλλον.

••• Εγχειρήσεις: Εγχειρήσεις στην κοιλιακή χώρα, ακόμα και μια απλή σκωληκοειδεκτομή, μπορούν να επηρεάσουν τη γυναικεία γονιμότητα.

••• Συστηματική νόσος και φάρμακα: Οι θυρεοειδοπάθειες, ο σακχαρώδης διαβήτης και τα αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να προσβάλουν τη γονιμότητα της γυναίκας και πρέπει να αντιμετωπίζονται ανάλογα. Επιπλέον, φάρμακα όπως ψυχοτρόπες ουσίες, χημειοθεραπευτικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ενδέχεται να υπεισέρχονται στο μηχανισμό ωρίμανσης και ρήξης του ωοθυλακίου. Πρέπει λοιπόν να αποφεύγεται η άσκοπη και χωρίς ιατρική σύσταση λήψη φαρμακευτικών παραγόντων.

Για τον άνδρα

Οι «εχθροί» της γονιμότητας στον άνδρα:

••• Παχυσαρκία.

••• Κάπνισμα, αλκοόλ και εξαρτησιογόνες ουσίες.

••• Κινητό τηλέφωνο, δίκτυο wi-fi και άλλες ακτινοβολίες.

••• Μη ισορροπημένη διατροφή.

••• Συμπληρώματα άγνωστης προέλευσης και αναβολικά.

••• Αύξηση της θερμοκρασίας των όρχεων: κρυψορχία, καθιστική εργασία, στενά εσώρουχα και παντελόνια, τοποθέτηση φορητών υπολογιστών στους μηρούς.

••• Λοιμώξεις.

••• Τραυματισμοί των γεννητικών οργάνων.

••• Κιρσοκήλη.

••• Άγχος, ανεργία, αβεβαιότητα και μειωμένα εισοδήματα.

••• Προχωρημένη ηλικία.

••• Κατάχρηση φαρμάκων και κυρίως αντιβιοτικών.

Ποιες λύσεις δίνει η κατάψυξη ωαρίων

Γράφει ο

Παναγιώτης Καλιαντζής,

MD, MRCOG1, DFFP

Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, εξειδικευμένος στην εξωσωματική γονιμοποίηση,

Επιστ. Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΜΗΤΕΡΑ

Πολλές γυναίκες στην εποχή μας αναβάλλουν το γάμο και την τεκνοποίηση μετά τα 35 και πολλές μετά την ηλικία των 40 ετών κυρίως λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. Ως γνωστόν η γονιμότητα της γυναίκας μειώνεται σταδιακά μετά τα 35 έτη και με ταχείς ρυθμούς μετά τα 40. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές γυναίκες που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν σε μεγάλη ηλικία, να δυσκολεύονται αρκετά, να κάνουν αρκετές προσπάθειες εξωσωματικής και ένας σημαντικός αριθμός να καταφεύγει στη λύση της δωρεάς ωαρίων.

Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνει μια γυναίκα για να ελέγξει τη γονιμότητά της και σε ποια ηλικία;

Όπως είναι γνωστό, σημαντικό ρόλο στην ιατρική παίζει η πρόληψη. Στην εποχή μας είναι δυνατόν με ορισμένες εξετάσεις να ελέγξουμε τη γονιμότητα μιας γυναίκας (δηλαδή πόσο εύκολο είναι να μείνει έγκυος και να γεννήσει), οι οποίες καλό θα ήταν να γίνονται από νωρίς, μεταξύ 30 και 35 ετών. Γνωρίζοντας πόσο γόνιμη είναι μια γυναίκα μπορεί και να προγραμματίσει το μέλλον της.

Οι εξετάσεις που θα πρέπει να κάνει για να ελέγξει τη γονιμότητά της είναι ορμονικές (FSH, LH και AMH-anti-mullerhian hormone) και διακολπικό υπερηχογράφημα, με το οποίο ελέγχεται η υφή και το μέγεθος των ωοθηκών, καθώς και ο αριθμός των άτρητων ωοθυλακίων.

Η συνεκτίμηση των ορμονικών εξετάσεων με το διακολπικό υπερηχογράφημα δίνει μια πολύ καλή εικόνα της γονιμότητας μιας γυναίκας. Έτσι, έχοντας όλα τα δεδομένα μπορούμε να τη συμβουλεύσουμε σωστά.

Τι είναι η κατάψυξη ωαρίων;

Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια καινούργια μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, η οποία δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να καταψύχουν τα ωάριά τους, ώστε να μπορούν να επιλέγουν πότε θα τεκνοποιήσουν. Η κατάψυξη ωαρίων ήδη έχει δώσει πολύ καλά αποτελέσματα και πολλά παιδιά παγκοσμίως έχουν γεννηθεί με αυτή τη μέθοδο.

Η κατάψυξη ωαρίων εφαρμόζεται κυρίως στις κάτωθι περιπτώσεις:

••• Γυναίκες που θέλουν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους για επαγγελματικούς ή κοινωνικούς λόγους.

••• Γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο και πρόκειται να ξεκινήσουν χημειοθεραπείες ή ακτινοβολίες. Είναι γνωστό ότι αυτές οι θεραπείες επηρεάζουν αρνητικά τη γονιμότητα.

••• Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης.

••• Για θρησκευτικούς λόγους ή λόγους ηθικής. Για παράδειγμα σε ζευγάρια που κάνουν προσπάθεια εξωσωματικής και δεν θέλουν να καταψύξουν έμβρυα για τους δικούς τους λόγους, γονιμοποιούμε κάποια ωάρια και τα υπόλοιπα τα καταψύχουμε.

Πώς γίνεται η κατάψυξη ωαρίων;

Η θεραπεία περιλαμβάνει διέγερση των ωοθηκών με ορμονικά σκευάσματα, η οποία διαρκεί περίπου 9-11 ημέρες, ώστε η γυναίκα να παράγει τον κατάλληλο αριθμό ωαρίων που θα καταψυχθούν. Ο αριθμός που θεωρείται ιδανικός είναι τα 10-15 ωάρια.

Η γυναίκα παρακολουθείται υπερηχογραφικά κατά τη διάρκεια της θεραπείας και η λήψη των ωαρίων γίνεται με τη μέθοδο της ωοληψίας. Η επέμβαση γίνεται με μια ελαφριά νάρκωση, ώστε να είναι ανώδυνη, και διαρκεί 15-20 λεπτά. Αφού γίνει η λήψη, τα ωάρια στη συνέχεια καταψύχονται σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία με την καινούργια μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification).

Τα ωάρια είναι κύτταρα με μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό με αποτέλεσμα να καταστρέφεται εύκολα η μεμβράνη τους λόγω δημιουργίας κρυστάλλων κατά τη διαδικασία κατάψυξης και απόψυξής τους. Με τη μέθοδο της υαλοποίησης επιτυγχάνονται πολύ καλά ποσοστά επιβίωσης ωαρίων μετά την απόψυξη και υψηλά ποσοστά κυήσεων.

Είναι πάντοτε απαραίτητη η εξωσωματική γονιμοποίηση;

Γράφει ο

Ιωάννης Μιχαλόπουλος

Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Μονάδα Αναπαραγωγικής Ιατρικής, Συνεργάτης ΛΗΤΩ

Σήμερα υπογονιμότητα ορίζεται ως η αποτυχία σύλληψης έπειτα από ένα χρόνο ελεύθερων επαφών στις γόνιμες μέρες του κύκλου. Η έκρηξη στην ανάπτυξη τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ICSI, TESE, PGD κ.λπ.) μέσα σε βραχύ σχετικά χρονικό διάστημα, ενέχει τον κίνδυνο ότι αυτές οι τεχνικές εφαρμόζονται χωρίς να έχουμε εξαντλήσει τα όρια μιας πιο συντηρητικής αντιμετώπισης της υπογονιμότητας. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι το άγχος οδηγεί τα ζευγάρια να ζητούν γρήγορη, ίσως και βιαστική, αντιμετώπιση της «υπογονιμότητάς» τους, προστίθεται ένας επιπλέον παράγων στην «υπερθεραπεία» της κατάστασης αυτής.

Ένας άλλος παράγοντας, πολύ σημαντικός, που θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη στην επιλογή μιας πιο συντηρητικής προσέγγισης στη θεραπεία του υπογόνιμου ζευγαριού, είναι και η ηλικία της γυναίκας. Οι γυναίκες νεότερης ηλικίας, εφόσον δεν υπάρχει ορατός και καίριος παράγοντας υπογονιμότητας, μπορούν να περιμένουν για τουλάχιστον ένα χρόνο χωρίς να προσφύγουν σε τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Αντίθετα, οι γυναίκες άνω των 35 ετών καλό είναι να αντιμετωπίζονται δραστικότερα λόγω της γνωστής επίπτωσης της ηλικίας στη γονιμότητα.

Πρώτο βήμα ο έλεγχος

Από τη στιγμή της απόφασης ότι θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί κάποια τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ένας πλήρης και λεπτομερής έλεγχος στο ζεύγος είναι απαραίτητος. Αυτός είναι που θα καθορίσει το είδος της θεραπείας που το ζευγάρι θα πρέπει να ακολουθήσει. Πρέπει να προσδιοριστεί ο ή οι παράγοντες υπογονιμότητας, καθώς και η βαρύτητά τους, ει δυνατόν, ώστε το ζευγάρι να επωφεληθεί από τη βέλτιστη θεραπεία. Ο έλεγχος περιλαμβάνει: πλήρες ιστορικό του ζεύγους, σπερμοδιάγραμμα, υστεροσαλπιγγογραφία, ορμονικό έλεγχο, καθώς και υπερηχογράφημα ελάσσονος πυέλου. Παρά τις προσπάθειες, ένα σημαντικό υποσύνολο των ζευγαριών που ελέγχθηκαν ιατρικά θα παραμείνει χωρίς εμφανή αιτία υπογονιμότητας. Αυτά τα ζευγάρια, καθώς και εκείνα στα οποία ανευρίσκεται κάποιο αίτιο, εντάσσονται σε ένα πρόγραμμα θεραπείας που περιλαμβάνει μια σειρά μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, οι οποίες εφαρμόζονται αναλόγως των ευρημάτων πάντοτε από τις λιγότερο επεμβατικές και τις απλούστερες προς τις περισσότερο επεμβατικές και πιο σύνθετες. Τέτοιες θεραπείες είναι η προγραμματισμένη επαφή με παρακολούθηση κύκλου, η ενδομητρική σπερματέγχυση στο φυσικό κύκλο, η ενδομητρική σπερματέγχυση με προηγούμενη διέγερση ωοθηκών. Η εξωσωματική γονιμοποίηση θα είναι η τελευταία μέθοδος επιλογής. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει στο περιβάλλον μας για γυναίκες που έκαναν το πρώτο τους παιδί με εξωσωματική και μετά έμειναν έγκυοι χωρίς βοήθεια; Ας μην ξεχνάμε: δεν χρειάζεται κανόνι για να σκοτώσουμε ένα κουνούπι!

Η χειρουργική θεραπεία της υπογονιμότητας

Γράφει ο

Αθανάσιος Καστόρας

Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Μονάδα Αναπαραγωγικής Ιατρικής, Συνεργάτης ΛΗΤΩ

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία επίτευξης κύησης από ένα ζευγάρι έπειτα από περίοδο ενός χρόνου με ελεύθερες σεξουαλικές επαφές. Όσον αφορά στην αιτιολογία, είναι γνωστό ότι περίπου 30% αφορά στο γυναικείο παράγοντα, το 30% στον αντρικό παράγοντα και περίπου το 40% είναι συνδυασμός και των δύο.

Στους άνδρες

1. Χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης: Λαπαροσκοπική προσπέλαση ή υπερεφηβική τομή και απολίνωση στο σημείο που διασταυρώνεται η επιγαστρική αρτηρία με τη σπερματική φλέβα.

2. Αποκατάσταση σε αποφρακτικής αιτιολογίας υπογονιμότητα: Μπορεί να πραγματοποιηθεί μικροχειρουργική αποκατάσταση αλλά με πενιχρά αποτελέσματα. Συνήθης πρακτική είναι η βιοψία ορχικού ιστού που σε συνδυασμό με την κρυοσυντήρησή του μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε στιγμή σε πρόγραμμα εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η μέθοδος της ενδοκυτταροπλασματικής έγχυσης σπερματωζωαρίου (ICSI) χρησιμοποιείται σε αυτές τις περιπτώσεις με πολύ καλά αποτελέσματα.

Στις γυναίκες

Σε περιπτώσεις γυναικείου παράγοντα υπογονιμότητας η χειρουργική αποκατάσταση πραγματοποιείται στις παρακάτω περιπτώσεις:

1. Σαλπιγγικός παράγοντας: Λαπαροσκοπική προσπέλαση κατά βάση και σπανιότερα λαπαροτομία και αφορά σε: α) κωδωνοπλαστική, β) σαλπιγγοστομία, γ) αναστόμωση σαλπίγγων, δ) σαλπιγγεκτομή (σε σοβαρού βαθμού υδροσάλπιγγα), στ) συμφυσιόληση.

2. Ινομυώματα μήτρας - ενδομητρίωση: Αφαίρεση ινομυωμάτων, αφαιρέση ενδομητριωσικών κύστεων και καυτηριασμός ενδομητριωσικών εστιών κατά βάση με λαπαροσκοπική προσπέλαση και σπανιότερα με λαπαροτομία.

3. Βλάβες μήτρας και τραχήλου συγγενείς ή επίκτητες: Η προσπέλαση είναι συνήθως υστεροσκοπική και σπανιότερα πραγματοποιείται απόξεση. Με υστεροσκόπιο μπορούν να αφαιρεθούν ενδομητρικοί πολύποδες, υποβλεννογόνια ινομυώματα και διατομή διαφραγμάτων. Επίσης με υστεροσκοπική επέμβαση μπορούν να λυθούν ενδομητρικές συμφύσεις, να απομακρυνθούν ξένα σώματα ως και υπολείμματα κυήσεως.

Η εξωσωματική γονιμοποίηση με την εξέλιξη και τα πολύ καλά ποσοστά κυήσεων έχει πλέον αντικαταστήσει τη χειρουργική αντιμετώπιση της υπογονιμότητας με χαμηλά ποσοστά επιτυχίας, όπως η αναστόμωση σαλπίγγων, η κωδωνοπλαστική, η σαλπιγγοστομία κ.ά.

Ο ρόλος της ψυχολογίας

Γράφει η

Ευρυδίκη Κλειδή

Ψυχολόγος,

Συνεργάτις ΛΗΤΩ

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), το 15% των ζευγαριών σε αναπαραγωγική ηλικία δεν επιτυγχάνει τη γονιμότητα, έπειτα από τακτική σεξουαλική ζωή 1 έτους. Παρά τη μεγάλη της συχνότητα, η υπογονιμότητα συνήθως αντιμετωπίζεται ως καθαρό ιατρικό πρόβλημα. Όμως, οι ψυχολογικές της προεκτάσεις είναι εξίσου σημαντικές.

Η σχέση του άγχους με την υπογονιμότητα είναι πλέον αποδεδειγμένη, αν και είναι αμφιλεγόμενο τι προκαλείται από τι. Το άγχος ευθύνεται για την αποτυχία ή η αποτυχία επιφέρει μεγάλο άγχος; Η απάντηση είναι διττή, αν και έρευνες δείχνουν ότι γυναίκες με υψηλά ποσοστά άγχους ή κατάθλιψης δυσκολεύονται στην επίτευξη εγκυμοσύνης, αφού τέτοιου είδους ψυχικές καταστάσεις ασκούν ισχυρή επιρροή στις λεπτές ενδοκρινολογικές διαδικασίες που απαιτούνται για τη σύλληψη. Όταν μια γυναίκα μαθαίνει πώς να διαχειρίζεται το άγχος της και τις αρνητικές σκέψεις ή τις φοβίες της, η γονιμότητά της μπορεί να διευκολυνθεί ή να αποκατασταθεί.

Η ψυχολογική έρευνα απέδειξε ότι η αιτία της ψυχολογικής διαταραχής που προκαλεί υπογονιμότητα στη γυναίκα είναι πιο βαθιά και υπάρχει ήδη στην προηγούμενη γενιά. Πρέπει, λοιπόν, να εξετάζουμε όχι μόνο την ίδια, αλλά και τις εσωτερικές και εξωτερικές συνθήκες στις οποίες γεννήθηκε και μεγάλωσε. Όταν ένα ζευγάρι, κυρίως από την πλευρά της γυναίκας, επιθυμεί ή προσπαθεί να συλλάβει, ψυχικά τραύματα, φόβοι, ανασφάλεια, άγχος, που συνειδητά θεωρούσαν πως έχουν ξεπεράσει ή που μπορεί να μην έχουν επίγνωση ότι υφίστανται, έρχονται στην επιφάνεια, με επακόλουθο ένα αρνητικό αποτέλεσμα. Με τη βοήθεια ειδικού το ζευγάρι μπορεί να ανακαλύψει και να απελευθερώσει τα όποια δυσλειτουργικά μοντέλα λειτουργούν υποσυνείδητα, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στο σώμα και την ψυχή να υποδεχτεί μια νέα ζωή.

Οι σχέσεις μεταξύ των συζύγων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επίτευξη μιας εγκυμοσύνης έχουν επίσης μελετηθεί. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει ασυμβατότητα μεταξύ των δύο σε πολλά επίπεδα, κυρίως σε συναισθηματικό και σεξουαλικό. Είναι συχνό το φαινόμενο μια γυναίκα να μην μπορεί να συλλάβει φυσικά ή με υποβοηθούμενη μέθοδο και δίπλα σε έναν πιο κατάλληλο για εκείνη σύντροφο να αποκτά παιδί. Στην περίπτωση αυτή καλό είναι να επιλύονται τα όποια θέματα μεταξύ του ζευγαριού, ώστε να εξαλείφονται τα ψυχολογικά μπλοκαρίσματα.

Από την άλλη, τα προβλήματα γονιμότητας έχουν πολλές ενδοψυχικές και διαπροσωπικές προεκτάσεις. Δημιουργούν ανησυχία, ανυπομονησία, ένταση, ντροπή και ενοχές, αρνητική εικόνα για τον εαυτό, αίσθημα κοινωνικής ανεπάρκειας, ενώ συχνά επηρεάζεται και η ίδια η σχέση του ζευγαριού.

Το ζευγάρι που αντιμετωπίζει θέμα υπογονιμότητας θα πρέπει να έχει μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος. Ο ειδικός θα πρέπει να διερευνήσει, να κατανοήσει και να βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων που υποβόσκουν ή που απορρέουν από την κατάσταση που βιώνει το ζευγάρι εξαιτίας της υπογονιμότητας ή της διαδικασίας της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Να σταθμίσει κάθε ατομική περίπτωση, αξιολογώντας τις ανάγκες κάθε μέλους του ζευγαριού. Να το βοηθήσει να διαχειριστεί και να μειώσει το στρες του. Να καλλιεργήσει την επικοινωνία του ζευγαριού, προωθώντας την έκφραση των συναισθημάτων και από τις δύο πλευρές. Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι και οι δυο να αποδεχτούν τον εαυτό τους άνευ όρων.

Αν η επεμβατική και πολύ προχωρημένη τεχνολογία, συνδυαστεί με το αγκάλιασμα των καρδιών και των πνευμάτων εκείνων που περνούν αυτές τις διαδικασίες, το αποτέλεσμα θα είναι σίγουρα το καλύτερο δυνατό.

Οι τροφές που επηρεάζουν τη γονιμότητα

Γράφει η

Πολυξένη Κουτκιά – Μυλωνάκη

Ενδοκρινολόγος - Διαβητολόγος, Διευθύντρια Διαιτολογικού Τμήματος ΥΓΕΙΑ

Έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες σήμερα έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα σύλληψης σε σύγκριση με το παρελθόν. Ένας βασικός παράγοντας είναι ότι ξεκινούν την οικογένειά τους πιο αργά λόγω σπουδών και άλλων προτεραιοτήτων. Ένας άλλος παράγοντας είναι το εμπόδιο που δημιουργούν οι χημικές ουσίες που βρίσκονται στα εντομοκτόνα, στα πλαστικά, στα προϊόντα προσωπικής περιποίησης, στα καθαριστικά, ακόμα και στα έπιπλα. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα προϊόντα διφωσφονόλης (bispenol-A), μιας χημικής ουσίας που βρίσκεται στην επιφάνεια των κονσερβών, επιδρά αρνητικά στη γονιμότητα.

Τι μπορούν να κάνουν οι γυναίκες για να βελτιώσουν τη γονιμότητά τους;

Η μεσογειακή διατροφή, που ελαττώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και Νόσου Alzeheimer, αυξάνει την πιθανότητα για σύλληψη. Η δίαιτα αυτή εστιάζει στην αφθονία δημητριακών, ψαριών, λαχανικών και φρούτων, με το ελαιόλαδο στη βάση της διατροφής. Μελέτες επίσης έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που τρώνε γαλακτοκομικά προϊόντα με λίπος αντί για άπαχα γαλακτοκομικά, έχουν καλύτερη γονιμότητα.

Ένας από τους πιο γνωστούς λόγους που μια γυναίκα δεν κάνει ωορρηξία είναι η κακή διατροφή. Η ωορρηξία είναι μια περίπλοκη διαδικασία και πολύ ευαίσθητη. Παράγοντες που επηρεάζουν την ωορρηξία είναι το άγχος, τα φάρμακα, η ορμονολογική ισορροπία των οιστρογόνων, προγεστερόνης και ινσουλίνης. Η ινσουλίνη, που εκκρίνεται από το πάγκρεας, ρυθμίζει το μεταβολισμό της γλυκόζης. Η υπερινσουλιναιμία, που σχετίζεται με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή την προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη, εμποδίζει τη διαδικασία της ωορρηξίας.

Πώς μια γυναίκα μπορεί να βελτιώσει το μεταβολισμό της και να αυξήσει τις πιθανότητες να έχει ωορρηξία κάθε μήνα;

Πρώτα απ’ όλα συνιστάται απώλεια βάρους ώστε να μειωθούν τα επίπεδα ινσουλίνης σε φυσιολογικά επίπεδα. Προτιμώνται οι σύνθετοι υδατάνθρακες, όπως το μαύρο ή ολικής αλέσεως ψωμί και τα ζυμαρικά και το καστανό ρύζι. Προτείνεται αποφυγή επεξεργασμένων προϊόντων και λευκών προϊόντων όπως το άσπρο ρύζι και ψωμί, ελάττωση της κατανάλωσης απλών υδατανθράκων με το πρωινό, όπως οι μαρμελάδες, που προκαλούν υπερέκκριση ινσουλίνης μετά το πρωινό και πείνα όλη τη μέρα.

Επίσης, τα μικρά συχνά υγιεινά γεύματα είναι το μυστικό σε μια ισορροπημένη διατροφή. Τέλος, αποφεύγονται μεγάλα διαστήματα χωρίς κατανάλωση τροφής γιατί, έπειτα από πολλές ώρες νηστείας και πείνας, γίνεται μεγάλη κατανάλωση υδατανθράκων, υπερέκκριση ινσουλίνης που προκαλεί φαύλο κύκλο με αύξηση του μεταγευματικού σακχάρου, πείνα και διάθεση για κατανάλωση υδατανθράκων, που προκαλούν πάλι υπερινσουλιναιμία.

Άρα, οι τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και η αποφυγή των απλών υδατανθράκων είναι μια βασική συμβουλή.

Τι πρέπει να τρώνε οι γυναίκες για να βελτιώσουν τη γονιμότητά τους;

Η μεσογειακή διατροφή που στηρίζεται σε σύνθετους ακατέργαστους υδατάνθρακες, όπως τα κριθαρένια παξιμάδια, έχει αποδειχτεί ότι βοηθά στη φυσική σύλληψη, αλλά και στη σύλληψη με εξωσωματική γονιμοποίηση. Συνιστάται οι γυναίκες να τρώνε φρούτα και λαχανικά που είναι πλούσια σε φυλλικό οξύ και να υποκαθιστούν τη ζωική πρωτεΐνη με φυτική, που βρίσκεται στα όσπρια και τους ξηρούς καρπούς, αντί για κόκκινο κρέας.

Υπάρχει όμως μια έκπληξη: προτιμάμε να μην καταναλώνουν άπαχα γαλακτοκομικά, αλλά γαλακτοκομικά πλήρη σε λιπαρά, γιατί η σύνθεση των ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης, έχει ως βάση τη χοληστερόλη. Επίσης, συνιστάται αποφυγή καφεΐνης και ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη, γιατί έχουν σχετιστεί με ελαττωμένη γονιμότητα.

Όμως, να αποφεύγεται η κατανάλωση των κορεσμένων λιπαρών οξέων σε τροφές που είναι επεξεργασμένες, γιατί αυξάνουν τους δείκτες φλεγμονής και την αντίσταση στην ινσουλίνη που προκαλεί μεγαλύτερη έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας και αναστέλλει την ωορρηξία.

Μπορούν οι έγκυοι να τρώνε ψάρι;

Συνιστούμε στις γυναίκες που προσπαθούν να μείνουν έγκυες να ελαττώσουν ή να αποφύγουν την κατανάλωση ψαριών που είναι πλούσια σε υδράργυρο όπως ο ξιφίας, και ο καρχαρίας, γιατί είναι νευροτοξικός ο μόλυβδος και τα νευρικά κύτταρα του εμβρύου είναι πολύ ευαίσθητα στις πρώτες εβδομάδες εγκυμοσύνης.

Προτιμούμε ψάρι που είναι πλούσιο σε ω-3 λιπαρά οξέα, όπως ο μπακαλιάρος, ο σολομός (όχι ιχθυοτροφείου), οι σαρδέλες, για 2-3 φορές την εβδομάδα. Αυτά τα λιπαρά οξέα βοηθούν στην ομαλή ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου, αλλά και προλαμβάνουν την επιλόχειο κατάθλιψη. Άρα αποφεύγουμε ψάρια που μπορεί να έχουν μόλυβδο και προτιμούμε φρέσκο ψάρι.

Γιατί η αύξηση βάρους σχετίζεται με την υπογονιμότητα;

Τα λιποκύτταρα παράγουν οιστρογόνα που ανεβάζουν τα επίπεδα στο αίμα και αλλάζουν τον κύκλο της γυναίκας με μικρότερη δεύτερη φάση του κύκλου, την ωχρινική φάση, που σημαίνει λιγότερος χρόνος για το έμβρυο να εμφυτευθεί στο ενδομήτριο. Επίσης, η παχυσαρκία ελαττώνει την ποιότητα των ωαρίων αλλάζοντας το ωοθηλακικό υγρό και αυξάνοντας δείκτες φλεγμονής. Η χαμηλότερη ποιότητα ωαρίων σημαίνει μεγαλύτερη δυσκολία για σύλληψη, αλλά και αυξημένη πιθανότητα για αποβολή πρώτου τρίμηνου και μεγαλύτερη δυσκολία στις γυναίκες που επιλέγουν την εξωσωματική να συλλάβουν. Το σωστό σωματικό βάρος και η υγιεινή διατροφή βοηθούν τη σύλληψη.

Συνιστούμε την αποφυγή ζάχαρης που προκαλεί υπερέκκριση ινσουλίνης. Προτείνουμε μέτριας έντασης άσκηση για απώλεια σωματικού βάρους και αποφυγή της έντονης άσκησης που προκαλεί καταστολή ωορρηξίας.

Τα πάντα χρειάζονται μέτρο.

Η φύση αγαπά την ισορροπία και για να γίνει ωορρηξία και να συνεχίσει η αναπαραγωγή χρειάζεται ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε βιταμίνες, με τρόφιμα όπως φρούτα και λαχανικά, και καλής ποιότητας πρωτεΐνη, όπως ζωικό άπαχο κρέας, και ψάρι, που δίνει ενέργεια στον οργανισμό.

Επίσης, προτείνουμε οι γυναίκες που επιθυμούν σύλληψη να καταναλώνουν πλήρη ή μη άπαχα γαλακτοκομικά γιατί οι ωοθήκες, για να συνθέσουν ορμόνες που είναι στεροειδή, χρειάζονται λίπος δηλαδή χοληστερόλη. Επίσης, το φυλλικό οξύ είναι άκρως απαραίτητο για τον αναδιαπλασιασμό των κυττάρων και βρίσκεται πλούσιο στα φρούτα και στα λαχανικά. Η βιταμίνη Ε είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη που βρίσκεται σε τροφές που περιέχουν λιπαρά και η κατανάλωσή της βοηθά τις ωοθήκες να έχουν ένα υπόστρωμα με στεροειδή, ώστε να μπορούν να συνθέτουν τις ορμόνες που είναι καθορισμένες να συνθέτουν. Έλλειψη βιταμίνης D έχει συνδεθεί με υπογονιμότητα και είναι άκρως απαραίτητη η αναπλήρωσή της πριν από την εγκυμοσύνη.