Οστεοπόρωση-Η "σιωπηλή επιδημία"

Aπό τον Δρ. Γεράσιμο Δούσκα,
Φυσικό Ιατρικής, Υπεύθυνο Τμήματος Οστικού Μεταβολισμού ΜΗΤΕΡΑ

Με την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης που σήμερα έχει επιτευχθεί παγκοσμίως λόγω των καλύτερων συνθηκών διαβίωσης, διατροφής και ιατρικής φροντίδας, αυξάνονται και οι επιπτώσεις των μεταβολικών νοσημάτων στον πληθυσμό. Στα μεταβολικά νοσήματα συγκαταλέγεται και η οστεοπόρωση.

Περιγραφή και συμπτώματα της οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια της οστικής μάζας του σκελετού με συνέπεια την ελάττωση της μηχανικής αντοχής των οστών. Αριθμητικά κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των μεταβολικών νοσημάτων. Η επέκταση, λοιπόν, του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 25 και πλέον έτη από τις αρχές του εικοστού αιώνα είχε ως συνέπεια ο αριθμός των οστεοπορωτικών ασθενών να παρουσιάζει γεωμετρική αύξηση με αντίστοιχη αύξηση της επίπτωσης των οστεοπορωτικών καταγμάτων. Ομιλούμε για κατάγματα, διότι γίνεται αντιληπτό ότι με την οστεοπόρωση τα οστά καθίστανται περισσότερο εύθραυστα. Οι θέσεις όπου κατά κανόνα σημειώνονται τα οστεοπορωτικά κατάγματα είναι το ισχίο, η σπονδυλική στήλη και το περιφερικό άκρο του αντιβραχίου. Αρκεί να αναφέρουμε ότι τα κατάγματα ισχίου αντιστοιχούν σε συνολική θνητότητα της τάξης του 15-30% και ότι οι περισσότεροι θάνατοι σημειώνονται μέσα στο πρώτο εξάμηνο μετά το κάταγμα. Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται ως «σιωπηλή επιδημία», διότι η εμφάνιση των συμπτωμάτων της ασθένειας γίνεται όταν το ποσοστό της οστικής απώλειας υπερβεί το 30% της οστικής μάζας. Τότε παρουσιάζεται κάποιο κάταγμα ενός σπονδυλικού σώματος ή του κάτω άκρου της κερκίδας ή του άνω άκρου του μηριαίου οστού. Ο πόνος, ανάλογα με το είδος του κατάγματος, είναι οξύς ή χρόνιος. Στη συνέχεια τα σπονδυλικά κατάγματα επιφέρουν κύφωση που οδηγεί σε απώλεια ύψους και άρα σε κακή αναπνευστική λειτουργία.
Αξιόπιστη μέτρηση και ορθή αξιολόγηση της οστικής μάζας
Παλιότερα, ο μόνος τρόπος για να διαγνωσθεί η οστεοπόρωση ήταν ακτινογραφικά. Αυτό όμως προαπαιτούσε να έχει ήδη υποστεί η ασθενής μια απώλεια της οστικής της μάζας περίπου της τάξης του 30%, δηλαδή ήταν πλέον πολύ αργά. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν νέες μέθοδοι για την ποσοτική εκτίμηση της οστικής μάζας. Σήμερα η διάγνωση γίνεται με τη μέθοδο της απορροφησιομετρίας ακτίνων Χ δύο ενεργειών (DEXA), με τη βοήθεια ειδικών μηχανημάτων. Η εξέτασηγίνεται στις περιοχές εκείνες όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος οστεοπορωτικών καταγμάτων, αλλά και σε ολόκληρο το σώμα. Τα σύγχρονα μηχανήματα έχουν μεγάλη ακρίβεια και επιτρέπουν πλέον την πρώιμη διάγνωση της νόσου.
Δίδουν επίσης τη δυνατότητα παρακολούθησης της εξέλιξης της οστικής απώλειας της ασθενούς, καθώς και της επίδρασης της θεραπείας στα οστά. Μην ξεχνάμε ότι φυσιολογικές γυναίκες, αφού επιτύχουν τη μέγιστη οστική μάζα κατά την περίοδο ωριμότητας του σκελετού τους, παρουσιάζουν ρυθμό απώλειας της οστικής τους μάζας πριν την εμμηνόπαυση, περίπου της τάξης του 1% το χρόνο. Επιπλέον, αμέσως μετά την εμμηνόπαυση η απώλεια αυξάνεται, και στο 30% περίπου του συνόλου των γυναικών φθάνει στο 3-6%. Ο γρήγορος αυτός ρυθμός κρατά για περίπου 5-10 χρόνια κι έπειτα επανέρχεται σε βραδύτερα επίπεδα.Είναι μεγάλη, λοιπόν, η σημασία που έχει η ακριβής και αξιόπιστη μέτρηση και η ορθή αξιολόγηση της οστικής μάζας,ώστε μια γυναίκα να μπορέσει να προστατέψει το σκελετό της από την οστική απώλεια και τα δεινά που αυτή μπορεί να επιφέρει.
Σήμερα, στο ΜΗΤΕΡΑ, το εξειδικευμένο και άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό του Τμήματος Οστικού Μεταβολισμού, εκμεταλλευόμενο την εικοσαετή εμπειρία που διαθέτει πάνω στον συγκεκριμένο τομέα και με τη χρήση εξοπλισμού προηγμένης τεχνολογίας, έχει την προθυμία και τη δυνατότητα να σας προστατέψει από οποιαδήποτε λανθασμένη εκτίμηση της οστικής σας κατάστασης.