Αντηλιακή Προστασία-Απολαύστε τον ήλιο με ασφάλεια

Από τη Δρ. Πηνελόπη Τυμπανίδου,
Δερματολόγο-Αφροδισιολόγο, Επιστημονική Συνεργάτιδα Δερματολογικού Τμήματος ΜΗΤΕΡΑ

Το καλοκαίρι εκτιθέμεθα αρκετά σε όλους τους περιβαλλοντικούς παράγοντες – είτε ευεργετικούς είτε επιβλαβείς. Βασική μας προτεραιότητα θα πρέπει να αποτελεί η προστασία του δέρματός μας από την ηλιακή ακτινοβολία.

Οι επιπτώσεις της παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο
Τα τελευταία χρόνια έχει πολλαπλασιαστεί ο αριθμός δερματοπαθειών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα περιστατικά αυτά αφορούν όλες τις ηλικίες, ανεξάρτητα από το φύλο ή από την ύπαρξη ή όχι προγενέστερων παρόμοιων επεισοδίων. Ο ι π α ρ ά γ ο ν τ ε ς π ο υ σ υ -ν τ ε λ ο ύ ν σ τ η ν α ύ ξ η σ η των δερματοπαθειών είναι πολλοί – o σημαντικότερος αυτών είναι ο ήλιος. Όπως είναι γνωστό, η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία ευθύνεται για την ακτινική γήρανση, τον καρκίνο του δέρματος και την εξασθένηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Η τρύπα του όζοντος, ως αποτέλεσμα της μόλυνσης της ατμόσφαιρας, έχει ως συνέπεια την ελαχιστοποίηση του προστατευτικού αυτού φίλτρου της υπεριώδους ακτινοβολίας(ultraviolet light ή UVA,UVB, UVC), η οποία φθάνει στην επιφάνεια της Γης–άρα και στην επιδερμίδα μας– πιο επιθετική από ποτέ. Η υ π ε ρ ι ώ δ η ς α κ τ ι ν ο β ο λία C (UVC) απορροφάται σχεδόν ολοκληρωτικά από το όζον. Η UVB ευθύνεται κατά πολύ για τα εγκαύματα από τον ήλιο, αφού προσβάλλει την επιδερμίδα. Ιδίως τις ώρες μεταξύ 10:00 π.μ. και 4:00 μ.μ. η ακτινοβολία UVB είναι πολύ επιθετική, γι’ αυτό και αυτές τις ώρες η έκθεση στον ήλιο θα πρέπει να αποφευχθεί. Η ακτινοβολία UVA διαπερνά την επιδερμίδα και προκαλεί βλάβες ακόμη και στο κολλαγόνο του δέρματος, ευνοώντας την παραγωγή ελευθέρων ριζών και εμποδίζοντας την αποκατάσταση του DΝΑ. Έτσι, λοιπόν, παρατηρούμε ότι παρουσιάζουν εγκαύματα ή άλλες δερματικές αλλοιώσεις, μόλις εκτεθούν στον ήλιο, ακόμη και άτομα που, λόγω τύπου δέρματος, συνήθως δεν παρουσίαζαν ευπάθεια στην ηλιοέκθεση. Οι επιπτώσεις της ηλιοέκθεσης, είτε αυτές είναι άμεσες είτε εμφανιστούν σε βάθος χρόνου, έχουν να κάνουν κατά κύριο λόγο με τον τύπο του δέρματος. Οι τύποι Ι και ΙΙ, δηλαδή άτομα με πολύ λευκή επιδερμίδα,παρουσιάζουν άμεσα έντονο ερύθημα, συχνά εγκαύματα και, σε βάθος χρόνου, ανάπτυξη ακτινικών φακίδων. Σε αυτά τα άτομα αρχίζουν να εμφανίζονται πολύ συχνά καλοήθεις δερματικές νεοπλασίες (π.χ., βασικοκυτταρικό καρκίνωμα) κατά την πέμπτη δεκαετία της ζωής τους, οι οποίες αντιμετωπίζονται εύκολα με τη βοήθεια του δερματολόγου. Άτομα με τύπο δέρματος ΙΙΙ και ΙV μαυρίζουν ευκολότερα και παρουσιάζουν εγκαύματα σπανιότερα, όμως, εάν έχουν εκτεταμένη ηλιοέκθεση κατά τη διάρκεια της ζωής τους, θα εμφανίσουν σε βάθος χρόνου καλοήθεις δερματικές αλλοιώσεις ή νεοπλασίες. Οι τύποι V και VI παρουσιάζουν εγκαύματα ή ακτινικές αλλοιώσεις σπανιότατα.
Η αντηλιακή προστασία στα παιδιά
Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην αντηλιακή προστασία των βρεφών και των μικρών παιδιών. Θα πρέπει να αποφεύγεται η ηλιοέκθεση από τις 10:00 π.μ. έως τις 4:00 μ.μ. και να εφαρμόζεται αντηλιακό υψηλού δείκτη προστασίας, το οποίο θα πρέπει να ανανεώνεται κάθε 60 με 90 λεπτά. Βρέφη και μικρά παιδιά μπορεί πολύ εύκολα να υποσ τ ο ύ ν α φ υ δ ά τ ω σ η κ α τ ά τους καλοκαιρινούς μήνες,γι’ αυτό είναι σημαντικό να ελέγχεται από τους γονείς η λήψη υγρών και νερού κατά τη διάρκεια της ημέρας. Στις τρυφερές ηλικίες παρουσιάζονται επίσης με μεγαλύτερη συχνότητα απ’ ό,τι στους ενήλικες εκτεταμένα εξανθήματα που έχουν να κάνουν είτε με την έκθεση στον ήλιο είτε με δήγματα εντόμων. Αυτό ίσως οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι το ανοσοποιητικό σύστημα κατά τους πρώτους 24 μήνες της ζωής δεν είναι «ώριμο», όσο και στο ότι καταστέλλεται από την υπεριώδη ακτινοβολία.
Ήλιος και εγκυμοσύνη
Κατά τη διάρκεια της κύησης συνιστάται αποφυγή της ηλιοέκθεσης για πολλούς λόγους. Μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας μπορεί να είναι και ιονίζουσα, δηλαδή θεωρητικά μπορεί να επηρεάσει το αναπτυσσόμενο έμβρυο.Επίσης, πολλές γυναίκες κατά τη διάρκεια της κύησης εμφανίζουν μέλασμα, κοινώς πανάδες, στο πρόσωπο. Μόνο λαμβάνοντας σχολαστικά και καθημερινά μέτρα αντηλιακής προστασίας μπορούμε να προλάβουμε την επιδείνωση του μελάσματος. Κατά την κύηση επίσης παρατηρείται επιδείνωση ή εμφάνιση ευρειαγγειών των κάτω άκρων. Οι ευρειαγγείες αυτές, εάν εκτεθούν στον ήλιο, διαστέλλονται και εξαπλώνονται – για το λόγο αυτό συνιστάται αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, κυρίως όταν υπάρχει προδιάθεση για ευρειαγγείες/κιρσούς. Κατά τους θερινούς μήνες,παρατηρείται επίσης έξαρση ορισμένων τύπων δερματίτιδας, οι οποίες οφείλονται στην επίδραση του ηλιακού φωτός πάνω σε φυτικά ή χημικά συστατικά, τα οποία δίχως την επίδραση του ήλιου δεν θα ήταν παθογόνα. Αυτά τα χημικά ή φυτικά συστατικά εμπεριέχονται σε προϊόντα που εφαρμόζουμε στην επιδερμίδα μας ή σε ουσίες με τις οποίες η επιδερμίδα έρχεται σε επαφή. Πρόκειται για τις φωτο-χημο δερματίτιδες και τις φωτο-φυτο-δερματίτιδες.Για παράδειγμα, εάν αναπτύξουμε δερματίτιδα εφαρμόζοντας ένα καλλυντικό ή ένα αποσμητικό το οποίο συνήθως δεν μας προκαλεί ερεθισμούς, τότε ίσως αυτό συνέβη λόγω της δράσης του ήλιου σε συστατικά του καλλυντικού, τα οποία το καθιστούν αλλεργιογόνο. Σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε για φωτο-χημο-δερματίτιδα.

Χρήσιμες συμβουλές

• Φροντίζετε σχολαστικά για την καθημερινή αντηλιακή σας προστασία.
• Αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11:00 π.μ. και 4:00 μ.μ.
• Έχετε πάντα μαζί στις διακοπές σας ένα τοπικό κορτιζονούχο σκεύασμα (π.χ., Elocon, Celestoderm,Betnovate κ.λπ.) για την αντιμετώπιση εξανθημάτων-αλλεργιών και ένα αντισταμινικό σκεύασμα (π.χ., Atarax, Fenistil).
• Επικοινωνήστε με το δερματολόγο σας εάν οποιαδήποτε δερματική αλλοίωση εξελίσσεται ταχέως.