Εργασία & Εγκυμοσύνη-Τι πρέπει να γνωρίζει η μέλλουσα μαμά
Από την κ. Μαριάνθη Αποστολούδη,
Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, Συνεργάτιδα Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ
Σύμφωνα με παλαιότερες αντιλήψεις, η εργασία κατά την περίοδο της κύησης θεωρούνταν επικίνδυνη για τη μέλλουσα μητέρα. Στην εποχή μας, όμως, οι επιστήμονες έχουν διαφορετική άποψη. Ποια είναι λοιπόν πραγματικά η σχέση εργασίας και εγκυμοσύνης;
Τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει αρκετά κοινωνικά δεδομένα. Οι περισσότερες έγκυες είναι εργαζόμενες, κυοφορούν για πρώτη φορά σε μεγαλύτερες ηλικίες απ’ ό,τι παλαιότερα, και πολύ συχνά διατυπώνονται ανησυχίες σε σχέση με παράγοντες που μπορεί να δράσουν επιβλαβώς στην κύηση. Πολλές έγκυες εκφράζουν φόβους για την επίδραση της εργασίας στην κύηση, ζητούν άδειες ή παύουν να εργάζονται. Είναι γεγονός ότι δεν έχει μελετηθεί λεπτομερώς η επίδραση της εργασίας στην έκβαση της κύησης, ωστόσο φαίνεται ότι οι παλαιότερες απόψεις που πρότειναν αποφυγή της εργασίας και ανάπαυση δεν ανταποκρίνονται σήμερα στις περισσότερες περιπτώσεις.
Πράγματι, στη σύγχρονη εποχή, θεωρούμε ότι η εργασία όχι μόνο δεν επηρεάζει αρνητικά, αλλά ευνοεί την καλή έκβαση της κύησης. Αυτό στηρίζεται στο γεγονός ότι η εργασία συνήθως προκαλεί καλή ψυχική κατάσταση στην έγκυο και ταυτόχρονα αυξάνει τη φυσική της δραστηριότητα. Παλαιότερες απόψεις θεωρούσαν επιβλαβή τη σωματική δραστηριότητα ή την άσκηση κατά την κύηση, καθιστώντας τις υπαίτιες για την πρόκληση υποξίας, υπερθερμίας ή μη φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού στο έμβρυο. Πρόσφατες όμως μελέτες δεικνύουν ότι τα παραπάνω δεν ισχύουν – αντίθετα η σωματική άσκηση σχετίζεται με λιγότερες μαιευτικές επιπλοκές, μικρότερο κίνδυνο για προεκλαμψία, καλύτερη ψυχολογική κατάσταση της εγκύου καιμικρότερης διάρκειας τοκετό. Έτσι, προτείνεται φυσική άσκηση, όπως κολύμβηση, ποδηλασία, περπάτημα και μέτρια αεροβική δραστηριότητα μέχρι τον έβδομο μήνα, με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει ο κίνδυνος πτώσης ή κάκωσης στην κοιλιακή χώρα. Μάλιστα, σύμφωνα με μία μελέτη, η σωματική άσκηση μέχρι το τέλος της κύησης μείωσε την πιθανότητα πρόωρης εγκυμοσύνης. Αντίθετα, παρατηρήθηκε ότι έγκυες με μειωμένη σωματική δραστηριότητα, που παρακολουθούσαν πολλές ώρες τηλεόραση, παρουσίασαν αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού και μαιευτικών επιπλοκών. Επομένως, η εργασία που απαιτεί αυξημένη σωματική δραστηριότητα της εγκύου είναι ωφέλιμη. Εξάλλου, σήμερα γνωρίζουμε ότι άτομα με μειωμένη δραστηριότητα και κίνηση κινδυνεύουν περισσότερο από θρομβοεμβολικά επεισόδια, παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη και αρτηριακή υπέρταση. Επίσης είναι γνωστό ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η κατάκλιση δεν βελτιώνει την έκβαση σε κυήσεις με συμπτώματα απειλούμενης αποβολής ή πρόωρου τοκετού. Ωστόσο, είναι αυτονόητη η βλαπτική δράση της εργασίας στην έγκυο όταν στον εργασιακό χώρο επικρατούν ανθυγιεινές συνθήκες, όπως το παθητικό κάπνισμα. Επιπλέον, συνθήκες εργασίας που δημιουργούν άγχος στην έγκυο μπορεί να προκαλέσουν αύξηση της αρτηριακής πίεσης, καθώς και αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης προεκλαμψίας. Τέλος, εργασιακό περιβάλλον με πυρηνικά, τοξικά (όπως μόλυβδος) και χημικά (όπως εντομοκτόνα ή άλλα γεωργικά φάρμακα ή χημικά βιομηχανικά ή τυπογραφείου) είναι επιβλαβές για την έγκυο και το έμβρυο. Γενικά, όμως, η εργασία που πραγματοποιείται υπόυγιεινές συνθήκες δεν επηρεάζει αρνητικά την έκβαση της κύησης όσον αφορά την προωρότητα, το βάρος γέννησης και τις μαιευτικές επιπλοκές. Αυτό ισχύει ακόμη και για κυήσεις υψηλού κινδύνου, όπου φαίνεται ότι η διακοπή της εργασίας δεν βελτιώνει την έκβαση της εγκυμοσύνης. Σε μεγάλη μελέτη που περιέλαβε 5.875 έγκυες διαπιστώθηκε ότι εργαζόμενες γυναίκες είχαν καλύτερη έκβαση στην κύησή τους σε σχέση με αυτές που έπαιρναν αναρρωτικές άδειες ή ήταν άνεργες. Σε παρόμοιο συμπέρασμα καταλήγει και η μεγαλύτερη στη βιβλιογραφία μελέτη, που περιέλαβε 5.145 μονήρεις κυήσεις που κατέληξαν σε πρόωρο τοκετό και 7.911 μονήρεις κυήσεις που κατέληξαν σε τελειόμηνο τοκετό από 16 ευρωπαϊκές χώρες. Η μελέτη αυτή κατέληξε στο ότι η εργασία κατά τη διάρκεια της κύησης δεν επέφερε αύξηση της προωρότητας ούτε άλλες επιπλοκές, παρά μόνο σε περιπτώσεις που η εργασία ήταν πολύ επίπονη – ξεπερνούσε δηλαδή τις 42 ώρες την εβδομάδα, απαιτούσε ορθοστασία για περισσότερες από έξι ώρες ημερησίως ή προκαλούσε έντονη δυσαρέσκεια και άγχος στην έγκυο.
