Υγιεινή διατροφή και παιδική παχυσαρκία

Από την κ. Νίκη Φίλιππα,
Κλινική Διαιτολόγο, Επιστημονική Συνεργάτιδα Τμήματος Παιδικής Παχυσαρκίας Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ

Η αύξηση του ποσοστού παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους είναι γεγονός.Οι βασικοί παράγοντες που συντελούν στην πρόληψή της είναι η υγιεινή διατροφή και η άσκηση – έχοντας βέβαια αποκλείσει άλλα ορμονολογικά αίτια.

Η προσπάθεια για έναν υγιεινό τρόπο ζωής απευθύνεται σε όλα τα μέλη της οικογένειας, ώστε το παιδί να μη νιώσει «απομονωμένο». Με το φορτωμένο πρόγραμμα της οικογένειας η σωστή διατροφή και η άσκηση έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Όταν λοιπόν το παιδί μας ή και εμείς έχουμε παραπάνω βάρος είναι καιρός για αναδιοργάνωση προτεραιοτήτων. Ο συνιστώμενος ρυθμός απώλειας βάρους στα υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά και εφήβους πρέπει να εξατομικεύεται με βάση την ηλικία, το βάρος και το ύψος του παιδιού.Γενικότερα, για τα μικρά σε ηλικία υπέρβαρα ή λίγο παχύσαρκα παιδιά και εφήβους η διατήρηση του βάρους ενώ ψηλώνουν είναι αρκετή, ώστε να επιστρέψουν στα φυσιολογικά επίπεδα. Για ιδιαίτερα παχύσαρκα παιδιά και εφήβους ένας ρυθμός απώλειας βάρους 0,5 κιλού την εβδομάδα είναι αποδεκτός, με ταυτόχρονη παρακολούθηση του ύψους. Καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και αντιμετωπίζεται αναλόγως.
Διατροφική πυραμίδα – H σημασία της άσκησης.
Είναι σημαντικό τα παιδιά νατρώνε ποικιλία τροφών, για να προσλαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξή τους.Τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια βρίσκονται στη βάση της νέας διατροφικής πυραμίδας κατά τους επιστήμονες στο Νοσοκομείο Παίδων του Harvard Medical School της Βοστώνης. Αποτελούν κύριες πηγές βιταμινών Α και C, βιταμινών Β και φυτικών ινών, που είναι απαραίτητες για την καλή ανάπτυξη και τον έλεγχο του βάρους.Στο επόμενο επίπεδο βρίσκονται τα υγιεινά λιπαρά όπως το ελαιόλαδο, το καλαμποκέλαιο, το ηλιέλαιο,οι μαργαρίνες χωρίς υδρογονωμένα λιπαρά, οι ελιές και το αβοκάντο – πάντα με μέτρο. Τα προϊόντα ολικής άλεσης βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και συνιστάται η κατανάλωσή τους σε κάθε γεύμα – επίσης με μέτρο. Παρέχουν περισσότερο μαγνήσιο και ψευδάργυρο από το άσπρο ψωμί ή τα δημητριακά και χορταίνουν περισσότερο. Στο τρίτο επίπεδο βρίσκονται οι πρωτεΐνες, όπως το κρέας (άπαχο), το ψάρι, τα αβγά, το τυρί, τα άλλα γαλακτοκομικά και οι ξηροί καρποί. Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος και οι απαιτήσεις αυξάνονται ανάλογα με την ηλικία. Προτιμούμε προϊόντα με χαμηλότερα λιπαρά σε ηλικίες πάνω από3 ετών, διότι τα πλήρη αυξάνουν τη χοληστερίνη.Στην κορυφή της πυραμίδας,εκτός από τα γλυκά, βρίσκονται και τα επεξεργασμένα δημητριακά, όπως το άσπρο ψωμί, τα κορνφλέικς με ζάχαρη, οι πατάτες και οι χυμοί. Ειναι τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη και φορτίο: αυξάνουν δηλαδή απότομα τη ζάχαρη στο αίμα και μετά από κάποιες ώρες τη μειώνουν πολύ, με αποτέλεσμα να πεινάμε συχνότερα και να τρώμε περισσότερο. Για καλύτερο έλεγχο της όρεξης καλό είναι να μειώσουμε την ποσότητα και τη συχνότητα και να τα αντικαταστήσουμε με προϊόντα ολικής άλεσης που είναι υγιεινότερα.Όσον αφορά την άσκηση, καλό είναι να ξεκινήσει το παιδί κάποια εξωσχολική δραστηριότητα που να το ευχαριστεί – η γυμναστική του σχολείου συνήθως δεν είναι αρκετή για τον έλεγχο του βάρους. Ρωτήστε τα παιδιά σας τι τους αρέσει και προτείνετέ τους κάποιες επιλογές. Μην ξεχνάτε ότι υπάρχει πάντα και το περπάτημα που, όταν γίνεται συστηματικά, αποτελεί καλή άσκηση.

Διατροφικές συμβουλές

• Καθιερώστε τη σαλάτα σε κάθε γεύμα και ξεκινήστε με αυτήν.
• Στο εβδομαδιαίο μενού έχετε τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα όσπρια, 1 φορά ψάρι και 1 φορά λαδερά.
• Δίνετε στα παιδιά σας δεκατιανό από το σπίτι και μεσημεριανό εάν γυρνούν αργά και δεν τρώνε κανονικό γεύμα στην τραπεζαρία του σχολείου. Έτσι, θα αποφεύγεται η συχνή κατανάλωση φαγητών και σνακ από το κυλικείο.
• Μείωση της ταχυφαγίας (fast food) σε ?1 φορά το μήνα.
• Μείωση του έτοιμου φαγητού σε ?1 φορά την εβδομάδα.
• Να τρώει όλη η οικογένεια μαζί όσο συχνότερα γίνεται.
• Αν το παιδί ζητήσει περισσότερη ποσότητα, να ενθαρρύνεται για επιπλέον σαλάτα ή κάποιο φρούτο.
• Περιορισμός ή απαγόρευση των γευμάτων ή σνακ μπροστά από την τηλεόραση. Η προσοχή του παιδιού στρέφεται στην τηλεόραση και όχι στο αίσθημα κορεσμού.