Ψηφιακή τομοσύνθεση - Ποια είναι τα οφέλη της και πότε ενδείκνυται;

Γράφουν οι:
Ανδριάνα Κουλούρα, Γενική Χειρουργός-Χειρουργός Μαστού, Διευθύντρια Κλινικής Μαστού ΛΗΤΩ
Γεράσιμος Βαβάσης, Ακτινοδιαγνώστης, Επιστημονικός Συνεργάτης ΛΗΤΩ

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον πιο συχνά ανιχνεύσιμο καρκίνο και μία από τις κύριες αιτίες θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες, δεύτερος μόνο μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.

Είναι παγκοσμίως γνωστό ότι η μαστογραφία αποτελεί το κυριότερο όπλο ενάντια στον καρκίνο του μαστού δεδομένου ότι εξασφαλίζει την πρώιμη διάγνωση με τον έγκαιρο εντοπισμό του ακόμη και σε πρώιμο στάδιο. Συγκεκριμένα, τυχαιοποιημένες μελέτες απέδειξαν ότι με την έγκαιρη ανίχνευση του η θνητότητα μπορεί να μειωθεί.  Πλέον οι στατιστικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι με τα προγράμματα προληπτικής απεικόνισης του μαστού η θνητότητα από καρκίνο του μαστού μειώνεται σε ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό στις γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερες των 40 ετών.

 Η μαστογραφία έχει συμβάλλει αποφασιστικά στην έγκαιρη ανίχνευση πρώιμων μορφών κακοήθειας και μείωση της θνητότητας από καρκίνο του μαστού. Η τομοσύνθεση έρχεται να εξελίξει περαιτέρω αυτή τη μέθοδο απεικόνισης, να επικρατήσει, και να δώσει λύση στα ζητήματα που προκύπτουν από τους περιορισμούς της απλής ψηφιακής μαστογραφίας.

Τι είναι η τομοσύνθεση;

 Η ψηφιακή τομοσύνθεση μαστού ή τρισδιάστατη (3D) μαστογραφία είναι μία εξελιγμένη τεχνική ψηφιακής μαστογραφίας, η οποία μας επιτρέπει μια σχεδόν τρισδιάστατη απεικόνιση  του μαστού. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης η λυχνία του μαστογράφου κινείται, ώστε να λαμβάνονται εικόνες από τομές σε διαφορετικά επίπεδα πάχους ενός χιλιοστού. Οι πολλαπλές αυτές εικόνες στη συνέχεια ανασυντίθενται ψηφιακά, ώστε να προκύπτει ένα αποτέλεσμα που μας δίνει την τρισδιάστατη απεικόνιση του μαστού, αυξάνοντας έτσι σημαντικά τη διακριτική ικανότητα της μεθόδου. Όλη αυτή η διαδικασία γίνεται αυτόματα μέσα σε δευτερόλεπτα.

Η τοποθέτηση της εξεταζόμενης στον τρισδιάστατο μαστογράφο γίνεται με τον ίδιο τρόπο, η διάρκεια της τομοσύνθεσης είναι ελάχιστα μεγαλύτερη από την απλή ψηφιακή μαστογραφία, ενώ η ακτινοβολία είναι παρόμοια.

Η τομοσύνθεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διερεύνηση και διευκρίνιση ψηλαφητών ή απεικονιστικών ευρημάτων, που προκύπτουν από την απλή δισδιάστατη μαστογραφία ή στο πλαίσιο προγραμματισμένου προληπτικού απεικονιστικού ελέγχου σε γυναίκες που προσέρχονται για τον τακτικό έλεγχο.

Διαφορές μεταξύ απλής μαστογραφίας και ψηφιακής τομοσύνθεσης

Ο μαστός είναι ένα όργανο τριών διαστάσεων που με την κλασσική μαστογραφία απεικονίζεται σε ένα φιλμ δύο διαστάσεων απεικονίζοντάς τον έτσι από δύο διαφορετικές γωνίες. Όταν ο μαστός πιέζεται υπάρχει περίπτωση από τη συμπίεση να διαφύγει κάποιο σημείο βαρυσήμαντο από την επικάλυψη.

Με την τεχνολογία της τομοσύνθεσης δεν υπάρχουν πλέον οι συνήθεις δυσκολίες διάγνωσης που σχετίζονται με την επιπροβολή των φυσιολογικών ινοαδενικών στοιχείων που βρίσκονται σε διαφορετικό βάθος. Με τις λεπτές συνεχόμενες τομές αυξάνεται η διακριτική ικανότητα ανεύρεσης μικρών βλαβών και αναδεικνύονται καλύτερα τυχόν αρχόμενες αλλοιώσεις.,

Πλεονεκτήματα τομοσύνθεσης

• Ανίχνευση περισσότερων κακοηθειών σε σχέση με την απλή ψηφιακή μαστογραφία. 
• Αύξηση της διαγνωστικής ικανότητας για ανίχνευση κακοηθειών στους πυκνούς μαστούς. 
• Υψηλότερη δυνατή διακριτική ικανότητα με δυνατότητα ανίχνευσης ακόμα και των πιο μικρών βλαβών, μειώνοντας τα ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα και τις επανακλήσεις για επιπλέον συμπληρωματική εξέταση.
• Οι βιοψίες που μπορεί να χρειαστούν είναι λιγότερες.
• Μείωση των επιπλέον ειδικών λήψεων. Όταν οι απλές μαστογραφικές λήψεις αναδείξουν ύποπτα ευρήματα, είναι απαραίτητη η διερεύνησή τους με ειδικές μαστογραφικές λήψεις. Αυτό προκαλεί έντονο άγχος στην ασθενή, έχει μεγαλύτερο κόστος και περισσότερη συνολική ακτινοβολία. (Ωστόσο όταν υπάρχουν μικροαποτιτανώσεις είναι αναγκαίες ειδικές μεγενθυντικές λήψεις για τη διερεύνηση και παρακολούθησή τους σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες).
• Αυτοματοποιημένη συμπίεση του μαστού που μειώνει την ένταση και τη διάρκεια της συμπίεσης με αποτέλεσμα την ελάττωση της ενόχλησης της εξεταζόμενης

Πότε ενδείκνυται η τομοσύνθεση;

Η ψηφιακή τομοσύνθεση συνιστάται για γυναίκες με πυκνούς μαστούς και κατ’ επέκταση και σε νεαρές γυναίκες με κάποια μορφή κληρονομικότητας. Επιπλέον, είναι πολύ καλή επιλογή ως συμπληρωματική εξέταση της απλής μαστογραφίας, εάν βρεθεί κάποιο ύποπτο εύρημα.

Ιδιαίτερα σε πυκνούς μαστούς είναι συχνό το φαινόμενο της ψευδούς αρνητικής διάγνωσης ευρημάτων σε πρώιμο στάδιο. Ο σημαντικότερος λόγος είναι η επικάλυψη των καρκίνων από τον μαζικό αδένα με αποτέλεσμα να τους κάνει μη διακριτούς.

Η αυξημένη πυκνότητα θεωρείται σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού, ενώ σύμφωνα με τις τελευταίες διεθνείς οδηγίες όλες οι ασθενείς με πυκνό μαστό πρέπει να εξετάζονται και με τομοσύνθεση.

Σε ό,τι αφορά τα ποσοστά ακρίβειας, στην απλή ψηφιακή μαστογραφία είναι της τάξεως του 93-94% και στην ψηφιακή τομοσύνθεση φτάνουν μέχρι και το 99%.

Τα αποτελέσματα από πολλαπλές πολυκεντρικές μελέτες υποστηρίζουν τη στρατηγική εξατομικευμένου ελέγχου μαστού με βάση τα ατομικά προφίλ κινδύνου των γυναικών και επιβεβαιώνουν ότι η τομοσύνθεση είναι ανώτερη της απλής ψηφιακής μαστογραφίας.

Κατά συνέπεια μειώνεται ο κίνδυνος και αυξάνονται τα οφέλη, βοηθώντας να διασφαλιστεί ότι θα προσφερθεί ο κατάλληλος έλεγχος και θεραπεία σε όσες ασθενείς κινδυνεύουν περισσότερο.