Πρόωρο Νεογνό - Η ψυχολογία των γονέων

Γράφουν οι:
Ιωάννα Καράβα, Προϊσταμένη ΜΕΝΝ ΛΗΤΩ
Αικατερίνη Ζωή Μιχαηλίδη, Μαία, ΜΕΝΝ ΛΗΤΩ

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι γονείς δημιουργούν συνήθως την εικόνα μιας ιδανικής συνθήκης στο τέλος της οποίας θα κρατούν στην αγκαλιά τους ένα υγιές νεογνό. Αν και το ποσοστό των πρόωρων τοκετών διαρκώς αυξάνεται, λίγοι φαντάζονται και είναι προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο να γίνουν γονείς ενός πρόωρου νεογνού. Η προωρότητα συχνά αποτελεί μια δυσάρεστη έκπληξη για τους γονείς και το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον. 

Τα περισσότερα από τα 15.000.000 πρόωρα νεογνά που γεννιούνται παγκοσμίως κάθε χρόνο, επιβιώνουν λόγω των προηγμένων ιατρικών παρεμβάσεων. Οι γονείς αυτών των νεογνών βιώνουν έντονες εμπειρίες, τραυματικές πολλές φορές, καθ’ όλη τη διάρκεια νοσηλείας των νεογνών στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας. Το γεγονός αυτό έχει άμεσες επιπτώσεις στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στις σχέσεις τους, τόσο με τους γύρω τους όσο και με το νεογνό τους.

Μέσα στο ταξίδι της ΜΕΝΝ, η ψυχική υγεία των γονέων επηρεάζεται σημαντικά. Το αρχικό σοκ διαδέχεται το αίσθημα ενοχής. Οι γονείς συχνά αισθάνονται ανίσχυροι και αβοήθητοι προσπαθώντας να αποδεχτούν τον αποχωρισμό τους από το νεογνό. Η επαφή τους με τα περίπλοκα μηχανήματα, τους αναπνευστήρες, τα monitors και η θέα του εύθραυστου μικρού νεογνού στη θερμοκοιτίδα, τους γεμίζει με άγχος, ανησυχία και φόβο.

Διαχειρίζονται αντικρουόμενα συναισθήματα τα οποία επηρεάζονται άμεσα από την κλινική κατάσταση του νεογνού, την παρεχόμενη στήριξη από το περιβάλλον αλλά και την προσωπική τους, εύθρυπτη, ψυχική υγεία. Ιδιαίτερης φροντίδας χρήζουν οι μητέρες, οι οποίες θα πρέπει συστηματικά να εποπτεύονται για την εκδήλωση επιλόχειου κατάθλιψης, μιας και οι πιθανότητες είναι αυξημένες συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό. Η έναρξη της θεραπείας, όπου κρίνεται αναγκαία, μπορεί να περιορίσει πιθανά δυσμενή αποτελέσματα για τη μητέρα και το νεογνό.

Οι συναισθηματικές εμπειρίες που βιώνουν οι γονείς των πρόωρων νεογνών είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με μία συγκεκριμένη σκέψη˙ την ελπίδα ότι η υγεία του νεογνού βαίνει καλώς, χωρίς επιπλοκές στο παρόν ή το μέλλον, και την προσμονή για την ημέρα της εξόδου του νεογνού από την κλινική. Η σκέψη αυτή θα πρέπει να καλλιεργείται και να ενισχύεται συνεχώς από το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό της ΜΕΝΝ. Μελέτες έχουν δείξει πως η θέσπιση προγραμμάτων έγκαιρης παρέμβασης και διαχείρισης των γονέων πρόωρων νεογνών, τα οποία εφαρμόζονται σε πρώιμο στάδιο, συνδυάζοντάς συστηματική ψυχολογική υποστήριξη αλλά και έκτακτη παρέμβαση σε κρίσιμες στιγμές, μειώνει σημαντικά την επίπτωση του μετατραυματικού στρες στους γονείς.  

Το περιβάλλον της ΜΕΝΝ διαδραματίζει καίριο ρόλο στην πιθανότητα των γονέων να εμφανίσουν οξεία αγχώδη διαταραχή. Καθοριστικής σημασίας για τους ίδιους αποδεικνύονται οι στιγμές σύνδεσης με το νεογνό, μέσω των οποίων θα νιώσουν πιο ενεργοί στο ρόλο τους ως μητέρα και πατέρας. Η συμμετοχή τους στην καθημερινή φροντίδα του νεογνού τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες, όπως η μέθοδος καγκουρό, ο μητρικός θηλασμός και η σίτιση του νεογνού, φαίνεται να μειώνει σημαντικά το άγχος των γονέων, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει το αίσθημα αυτοπεποίθησης, ασφάλειας και ικανοποίησης όσον αφορά στον καινούριο τους ρόλο.

Όταν οι γονείς αντιμετωπίζουν την παραμονή του πρόωρου νεογνού τους στην κλινική ως απαραίτητη προϋπόθεση της ανάπτυξης του, αποδέχονται ομαλότερα τη νέα, απαιτητική πραγματικότητα.

«Η ΜΕΝΝ αποτελεί τη δεύτερη καλύτερη αγκαλιά για το νεογνό δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τη μετάβασή του στην πρώτη και αναντικατάστατη αγκαλιά, αυτή των γονιών του», όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η ομάδα της ΜΕΝΝ ΛΗΤΩ.