Eμβολιασμός στην κύηση έναντι της Γρίπης και του Κοκκύτη

Γράφει η Ιωάννα Τσιαούση, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Επιστημονική Συνεργάτις ΛΗΤΩ

Η κύηση αποτελεί κρίσιμη περίοδο για την ανάπτυξη και τη μετέπειτα εξέλιξη του εμβρύου. Υπάρχει πλήθος παραγόντων που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την έκβαση της κύησης ή το έμβρυο, μέσα στους οποίους ανήκουν σε κυρίαρχη θέση οι λοιμώξεις κατά την κύηση.

Η λοίμωξη της εγκύου συσχετίζεται σε πολλές περιπτώσεις -ανάλογα με το υπεύθυνο παθογόνο και την ηλικία κύησης κατά τη λοίμωξη- με δυσμενή προγεννητική έκβαση και συγγενείς ανωμαλίες, ενώ μπορεί δυνητικά να είναι απειλητική και για τη ζωή της εγκύου. Ορισμένες από αυτές τις λοιμώξεις δύναται να προληφθούν μέσω του εμβολιασμού, ο οποίος έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλής και επωφελής τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο. Παρ' όλα αυτά, σε πολλές περιπτώσεις η εμβολιαστική κάλυψη των εγκύων στη χώρα μας παραμένει χαμηλότερη της επιθυμητής.

Τα κλινικά δεδομένα δείχνουν ότι η εποχική γρίπη οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο νοσηλείας όταν συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και αυξάνει τις επιπλοκές του τοκετού. Ο δε κοκκύτης αποτελεί λοίμωξη με σοβαρές και πιθανόν θανατηφόρες εκβάσεις στο νεογνό που δεν μπορεί να εμβολιασθεί το πρώτο διάστημα.

Η χρήση αδρανοποιημένων εμβολίων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εφαρμόζεται για περίπου 20 χρόνια σε πολλές χώρες και έχει αποδειχθεί όχι μόνο μια ασφαλής λύση για τη μητέρα και το βρέφος της, αλλά και αποτελεσματική. Η εισαγωγή του εμβολιασμού Tdap στην εγκυμοσύνη μείωσε δραματικά τη συχνότητα εμφάνισης κοκκύτη σε βρέφη κάτω των 6 μηνών σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τα πρόσφατα κρούσματα σε ηλικιωμένους πληθυσμούς.

Ο εμβολιασμός της εγκύου έναντι της γρίπης συνιστάται επίσημα από τον ΠΟΥ από το 2005 και θεωρείται πιθανότατα ως η πιο οικονομικά αποτελεσματική στρατηγική. Αντίστοιχα, ο εμβολιασμός του κοκκύτη συνιστάται από το 2015. Ο εμβολιασμός στην κύηση για προστασία της εγκύου και του νεογνού κατά την εγκυμοσύνη κερδίζει έδαφος σε όλο τον κόσμο, με περίπου 90 χώρες να τον προτείνουν επίσημα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι οδηγίες εμβολιασμού της εγκύου περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών ενηλίκων της χώρας μας, όπως και στις κατευθυντήριες γραμμές της Ελληνικής Εταιρείας Μαιευτήρων Γυναικολόγων.

Εμβολιασμός της εγκύου έναντι της γρίπης

Ο εμβολιασμός της εγκύου έναντι της γρίπης πραγματοποιείται κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια της εποχικής περιόδου γρίπης (1 Οκτωβρίου έως 30 Μαρτίου) ανεξάρτητα από το τρίμηνο της κύησης με αδρανοποιημένο τετραδύναμο εμβόλιο.

Ο εμβολιασμός της εγκύου:

• Μειώνει την πιθανότητα νόσησης από εποχική γρίπη.
• Μειώνει τη μητρική νοσηρότητα.
• Μειώνει τις εισαγωγές των εγκύων γυναικών στο νοσοκομείο.
• Βελτιώνει το περιγεννητικό αποτέλεσμα.
• Προσφέρει προστασία στο έμβρυο αλλά και στο νεογνό για μήνες μετά τη γέννηση, καθώς τα IgG αντισώματα περνούν στο έμβρυο μέσω του πλακούντα. Επιπρόσθετη προστασία στο νεογνό προσφέρει ο θηλασμός μέσω μεταφοράς IgA αντισωμάτων.

Εμβολιασμός της εγκύου έναντι του Κοκκύτη

Ο εμβολιασμός της εγκύου έναντι του Κοκκύτη πραγματοποιείται σε κάθε κύηση ανεξάρτητα από προηγούμενο εμβολιασμό με σκοπό τη μεταφορά αντισωμάτων από τη μητέρα στο νεογνό και την προστασία του από κοκκύτη. Ο κοκκύτης αποτελεί ένα πολύ σοβαρό νόσημα των βρεφών και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές και θάνατο ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του που είναι απροστάτευτο από λοιμώξεις. Τα κλινικά δεδομένα δείχνουν ότι το 80% των θανάτων από κοκκύτη εμφανίζονται στα βρέφη των 3 πρώτων μηνών.

Ο εμβολιασμός πραγματοποιείται με μία δόση συνδυασμένου εμβoλίου έναντι του τετάνου της διφθερίτιδας και του κοκκύτη (Tdap). Ο εμβολιασμός με μία δόση Tdap συστήνεται και στο άμεσο περιβάλλον του νεογνού (δηλαδή τα άτομα που έρχονται σε επαφή με αυτό και ασχολούνται με τη φροντίδα του). Ο εμβολιασμός της εγκύου γίνεται στις 27-36 εβδομάδες κύησης. Στην περίπτωση που παραλειφθεί η χορήγηση του Tdap κατά τη διάρκεια της κύησης, η χορήγησή του πρέπει να γίνει κατά τη λοχεία, με σκοπό τόσο την ανοσοποίηση του περιβάλλοντος του νεογνού έναντι του Κοκκύτη όσο και την παθητική μεταφορά αντισωμάτων σε αυτό μέσω του θηλασμού.