Ινομυώματα και κύηση - Επιπλοκές προ και κατά τη διάρκεια του τοκετού

ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ

Επιπλοκές προ και κατά τη διάρκεια του τοκετού

Γράφει ο

Αριστείδης Μάντακας
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Επιστημονικός Συνεργάτης ΛΗΤΩ

Τα ινομυώματα είναι κοινοί καλοήθεις όγκοι του μυϊκού ιστού της μήτρας και ανευρίσκονται στο 25-30% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και το ποσοστό αυτό αυξάνεται με την ηλικία. Αποτελούν μια συνηθισμένη κατάσταση στην εγκυμοσύνη αλλά το μέγεθος και η θέση των ινομυωμάτων στη μήτρα μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να επηρεάσουν την επιτυχή έκβαση μιας εγκυμοσύνης.

Η αιτιοπαθογένεια είναι άγνωστη, ωστόσο η εμφάνιση τους έχει συσχετιστεί με παράγοντες όπως η κληρονομικότητα και τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων. Ανάλογα με την εντόπιση τους στη μήτρα κατατάσσονται σε ενδοτοιχωματικά, υπορογόνια και υποβλεννογόνια και η διάγνωση και διάκριση τους είναι υπερηχογραφική.

Το 49-60% των ινομυωμάτων δεν μεταβάλλουν τον όγκο τους κατά την κύηση, το 22-32% των ινομυωμάτων παρουσιάζουν αύξηση του μεγέθους τους ενώ το 8-27% παρουσιάζουν ελάττωση του όγκου τους. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα ινομυώματα δεν επηρεάζουν καθόλου την εγκυμοσύνη. Η επίδραση τους στην κύηση σχετίζεται από το μέγεθος, τον αριθμό και την θέση τους.

Προ του τοκετού

• Αυτόματη αποβολή

Τα ινομυώματα αυξάνουν τον κίνδυνο επαναλαμβανόμενων αυτόματων αποβολών. Τα μεγάλα υποβλεννογόνια ινομυώματα που παραμορφώνουν την κοιλότητα της μήτρας και τα ενδοτοιχωματικά με διάμετρο πάνω από 4εκ. έχουν συσχετισθεί με τις αποβολές.

• Επαπειλούμενη αποβολή

Η αιμορραγία προ του τοκετού είναι σημαντικά πιο συχνή σε κυήσεις με ινομυώματα. Η θέση του ινομυώματος σε σχέση με τον πλακούντα είναι πολύ σημαντική.

• Πρόωρος τοκετός

Τα μεγάλα ινομυώματα (>6 εκ) ή τα πολλαπλά ινομυώματα μπορούν να οδηγήσουν σε πρόωρο τοκετό

• Πρώιμη ρήξη υμένων

Γυναίκες με ινομυώματα παρουσιάζουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν πρόωρη ρήξη υμένων και ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος αν τα ινομυώματα είναι με άμεση επαφή με τον πλακούντα.

• Αποκόλληση πλακούντα

Τα υποβλεννογόνια και τα οπισθοπλακούντια ινομυώματα καθώς και τα ινομυώματα όγκου > 200mls παρουσιάζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο αποκόλλησης.

• Πόνος

Το 5-15% των γυναικών με ινομυώματα χρήζουν νοσηλείας κάποια στιγμή κατά την διάρκεια της κύηση λόγω κοιλιακού άλγους.

• Υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη

Περιορισμένες μελέτες υποστηρίζουν ότι τα μεγάλα ινομυώματα με όγκο > 200mls μπορεί να σχετίζονται με περιορισμό ανάπτυξης εμβρύου

• Ανώμαλη προβολή

Ανάλογα με το μέγεθος και την θέση των ινομυωμάτων παρουσιάζεται αύξηση της ανώμαλης προβολής του εμβρύου (κυρίως ισχιακή)

Κατά τον τοκετό

• Δυσλειτουργικός τοκετός

Τα ινομυώματα συντελούν στην ελάττωση της έντασης των συστολών και διασπούν την συντονισμένη εξάπλωση του κύματος της συστολής οδηγώντας σε ΔΤ.

• Καισαρική τομή

Το αυξημένο ποσοστό ΚΤ οφείλεται σε ανώμαλη προβολή, δυσλειτουργίας τοκετού και αποκόλληση πλακούντα.

• Αιμορραγία

Μεγαλύτερη πιθανότητα αιμορραγίας παρουσιάζουν γυναίκες με ινομυώματα μήτρας με διάμετρο >3 εκ και με θέση πίσω από τον πλακούντα.

Αντιμετώπιση ινομυωμάτων

Αφαίρεση ινομυωμάτων πριν την κύηση

Στη βιβλιογραφία προτείνεται ότι η εφαρμογή της ινομυωματεκτομής αυξάνει την πιθανότητα επιτυχούς κύησης σε γυναίκες με επαναλαμβανόμενες αποβολές, ειδικά όταν καμιά άλλη αναγνωρίσιμη αιτία για τις προηγούμενες αυτόματες αποβολές δεν μπορεί να ανευρεθεί.

Για τα υποβλεννογόνια ινομυώματα ή επέμβαση επιλογής είναι η επεμβατική υστεροσκόπηση διότι σχετίζεται με ελαττωμένη απώλεια αίματος, ελαττωμένο χρόνο επέμβασης και εμφύτευσης του εμβρύου και έτσι προλαμβάνει την ανάγκη μεταγενέστερης καισαρικής τομής.

Αφαίρεση ινομυωμάτων κατά την εγκυμοσύνη

Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν συνιστάται καμία θεραπεία, εκτός από τις σπάνιες περιπτώσεις οξείας νέκρωσης του ινομυώματος, τις περισσότερες φορές λόγω της αύξησης του όγκου και η αντιμετώπιση και συντηρητική με αναλγητικά.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως η συστροφή ενός μισχωτού ινομυώματος, η εκφύλιση που δεν ανταποκρίνεται στη φαρμακευτική αγωγή ή ένας ταχέως αυξανόμενος όγκος, η εκτομή των ινομυωμάτων κατά την διάρκεια της κύησης είναι απαραίτητη.

Αφαίρεση ινομυωμάτων κατά τον τοκετό

Ο κίνδυνος εκτεταμένης αιμορραγίας την στιγμή της ινομυωματεκτομής είναι σημαντικός και η απόφαση να προβεί η ασθενής σε ινομυωματεκτομή κατά τη διάρκεια της ΚΤ θα πρέπει να προσεγγιστεί με προσοχή.