Εμβόλιο μηνιγγίτιδας Β' - Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Εμβόλιο μηνιγγίτιδας Β'

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Καλλιόπη Δουβίτσα

Παιδίατρος - Νεογνολόγος, Επιστ. Συνεργάτις ΜΕΝΝ ΛΗΤΩ

Παρότι η μηνιγγίτιδα Β' είναι σπάνια νόσος, απειλεί τη ζωή του ασθενούς και μπορεί να προκαλέσει σοβαρότατες επιπλοκές. Ο εμβολιασμός είναι ασφαλής και αποτελεσματικός. Όμως, λόγω της σπανιότητας της νόσου και του κόστους του εμβολίου, δεν έχει ενταχθεί ακόμα στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού στη χώρα μας.

Η Ναϊσσέρια της μηνιγγίτιδας ή μηνιγγιτιδόκοκκος είναι ένα από τα κύρια αίτια βακτηριακής διεισδυτικής νόσου παγκοσμίως. Υπάρχουν 13 ορότυποι του μικροβίου, από τα οποία τα A, B, C, W-135, X, Y προκαλούν το μεγαλύτερο ποσοστό λοιμώξεων στον άνθρωπο. Στο 78% των περιπτώσεων η νόσος προκαλείται από μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου Β.

Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος είναι ευτυχώς μια σπάνια, αλλά σοβαρή νόσος, που οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη των μηνίγγων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Το συγκεκριμένο μικρόβιο μπορεί επίσης να προκαλέσει λοίμωξη του αίματος, που ονομάζεται μηνιγγιτιδοκοκκική σηψαιμία. Το μικρόβιο αποικίζει τον ρινοφάρυγγα και μπορεί να μεταδοθεί εύκολα από άτομο σε άτομο με το σάλιο, τον βήχα και το φτάρνισμα. Οι ηλικίες που προσβάλλονται συχνότερα είναι τα βρέφη, τα νήπια (0-4 ετών), οι έφηβοι (10-14 ετών) και οι νεαροί ενήλικες (16-23 ετών).

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι αρχικά ήπια, όμως η νόσος μπορεί να επιδεινωθεί ραγδαία και να είναι θανατηφόρα μέσα σε 24 ώρες. Ακόμα και μετά την έναρξη κατάλληλης αντιβιοτικής θεραπείας, από αυτούς που θα νοσήσουν 1 στους 10 θα πεθάνει και από αυτούς που θα επιβιώσουν, 1 στους 5 θα εμφανίσει σοβαρές μόνιμες νευρολογικές διαταραχές, όπως απώλεια ακοής, επιληψία, εγκεφαλική βλάβη, νεφρική βλάβη, ακρωτηριασμούς.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), η μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα παρουσίασε πτωτική πορεία από το 2013 μέχρι σήμερα στη χώρα μας. Η μέση ετήσια επίπτωση της νόσου ανέρχεται σε 0,64 κρούσματα/100.000 πληθυσμού (πρακτικά αυτό σημαίνει ότι 50-60 άτομα νοσούν ετησίως). Η θνητότητα στο ίδιο χρονικό διάστημα ανέρχεται σε 6% (μέση ετήσια επίπτωση 0,14 θάνατοι/100.000 πληθυσμού -πρακτικά 3 θάνατοι ετησίως από τη νόσο).

Στη χώρα μας κυκλοφορούν δύο εμβόλια για την ενεργητική ανοσοποίηση εναντίον του μηνιγγιτιδόκοκκου Β, το Bexsero (Novartis) και το Trumenba (Wyeth). Το Bexsero μπορεί να χορηγηθεί από τη βρεφική ηλικία, ενώ το Trumenba από 10 ετών. Και τα δύο εμβόλια έχουν ελεγχθεί για την αποτελεσματικότητά τους, ενώ δεν αναφέρονται σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες από τον εμβολιασμό. Ως παρενέργειες περιγράφονται τοπικός ερεθισμός, οίδημα, πόνος, σκληρία στο σημείο του εμβολιασμού, πυρετός, κεφαλαλγία, μυαλγίες, αρθραλγίες, ευερεθιστότητα, εξάνθημα, ανορεξία, γαστρεντερικές διαταραχές.

• Δοσολογικό σχήμα Bexsero:

> Βρέφη 2-6 μηνών: 4 δόσεις συνολικά σε ηλικία 2, 4, 6 μηνών και αναμνηστική δόση τον δεύτερο χρόνο της ζωής.

> Βρέφη 6-12 μηνών: 3 δόσεις συνολικά, οι 2 πρώτες με μεσοδιάστημα 2 μηνών και η 3η τον δεύτερο χρόνο της ζωής.

> Παιδιά >12 μηνών: 2 δόσεις με μεσοδιάστημα δύο μηνών.

• Δοσολογικό σχήμα Trumenba: 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών.

Και τα δύο εμβόλια, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών στη χώρα μας αποζημιώνονται μόνο για περιορισμένο αριθμό ατόμων που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν: άτομα με ανοσιακές διαταραχές (έλλειψη συμπληρώματος) και λειτουργική ή ανατομική ασπληνία, σε περιόδους επιδημίας από το μικρόβιο και για μικροβιολόγους, που λόγω επαγγέλματος έρχονται σε επαφή με δείγματα ατόμων που πιθανόν πάσχουν από τη νόσο. Για τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες η απόφαση εμβολιασμού θα ληφθεί από τους γονείς σε συνεννόηση με τον παιδίατρο και οι γονείς επιβαρύνονται το κόστος.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό, δεδομένης της σοβαρότητας και των επιπλοκών της νόσου και της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας του εμβολίου; Οι λόγοι είναι επιδημιολογικοί. Όταν η επίπτωση μιας νόσου είναι μικρότερη από 1/100.000 πληθυσμού, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών δεν έχει το δικαίωμα με βάση διεθνείς οδηγίες να εγκρίνει τον μαζικό εμβολιασμό και περιορίζεται σε συστάσεις προς τις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Οι γονείς έχουν την απόλυτη ευθύνη για την ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών τους. Οι παιδίατροι είναι εκείνοι που θα πρέπει να αφιερώσουν τον απαραίτητο χρόνο για να ενημερώσουν με επιστημονικά στοιχεία τους γονείς, σχετικά με τους κινδύνους από τη μηνιγγιτιδοκκοκκική νόσο και το διαθέσιμο εμβόλιο, δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα να πάρουν τη σωστή απόφαση για τα παιδιά τους.