Γυναικολόγος εφήβων - Προσοχή, εμπειρία και γνώση για μια ευαίσθητη ηλικία

Γυναικολόγος εφήβων

Προσοχή, εμπειρία και γνώση για μια ευαίσθητη ηλικία

Παναγιώτης Χριστόπουλος

Ειδικός Γγυναικολόγος Παίδων - Εφήβων, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών, Επιστ. Συνεργάτης ΛΗΤΩ

Τα γυναικολογικά προβλήματα στην εφηβεία έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες, οι οποίες επιβάλλουν διαφορετικό χειρισμό και αντιμετώπιση. Για τον λόγο αυτό, ο ρόλος του γυναικολόγου παίδων και εφήβων είναι καθοριστικός. Ποια είναι, όμως, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει συχνότερα και πότε οι γονείς πρέπει να ζητούν τη βοήθειά του;

Σχεδόν όλες οι γυναικολογικές παθήσεις που προβληματίζουν τις ενήλικες γυναίκες μπορεί να εμφανιστούν και σε κοπέλες που βρίσκονται στην εφηβεία. Όπως είναι λογικό, οι αιτίες, τα χαρακτηριστικά, η συχνότητα, αλλά και ο τρόπος διάγνωσης, όπως και ο τρόπος αντιμετώπισής τους διαφέρουν σε αυτές τις τρυφερές ηλικίες, συγκριτικά με μια γυναίκα μεγαλύτερη σε ηλικία. Αυτό σημαίνει ότι η προσέγγιση της νεαρής, έφηβης ασθενούς είναι διαφορετική και πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στην ηλικία της. Ο εξειδικευμένος γυναικολόγος παίδων και εφήβων διαθέτει την πείρα, αλλά και την κατάλληλη εκπαίδευση για τέτοιες περιπτώσεις.

Τα συνήθη ζητήματα

Μια από τις πιο συχνές ανησυχίες μητέρων και εφήβων είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Αν και είναι αρκετά συχνό στην εφηβεία, είναι ανάγκη να τονίσουμε ότι πολύ συχνά γίνεται κατάχρηση στη διάγνωση του συνδρόμου και αρκετές από τις διαγνώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν «επιπόλαιες». Τα κριτήρια για τη διάγνωση του συνδρόμου είναι συγκεκριμένα και πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή. Ο άστατος «κύκλος», η ακμή, η έντονη τριχοφυΐα και η λιπαρότητα στο δέρμα, που συχνά οφείλονται σε αυξημένη παρουσία ανδρογόνων (ανδρικές ορμόνες) στον οργανισμό τους, είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα που ταλαιπωρούν τις έφηβες.

Άλλο συχνό πρόβλημα σε αυτές τις ηλικίες είναι η μεγάλη σε ποσότητα απώλεια αίματος ή μεγάλη σε διάρκεια αιμορραγία από τον κόλπο. Υπάρχει ο κίνδυνος να εμφανιστεί αναιμία στην έφηβη, με ωχρότητα, εξάντληση, ζάλη και λιποθυμίες. Τόσο η διάγνωση όσο και η αντιμετώπισή τους πρέπει να είναι άμεση και αποτελεσματική και όχι επιπόλαια.

Η δυσμηνόρροια, δηλαδή οι πόνοι κατά τη διάρκεια της «περιόδου», αποτελούν την συχνότερη αιτία απουσίας από το σχολείο. Πάνω από το 10% των εφήβων θα παρουσιάσει πόνους στην «περίοδο». Ο πόνος συνήθως βελτιώνεται θεαματικά με τη σωστή λήψη των κατάλληλων φαρμάκων.

Οι κύστεις στην ωοθήκη είναι ακόμα ένα συνηθισμένο πρόβλημα, που πρέπει όμως να αντιμετωπίζεται όσο το δυνατόν πιο συντηρητικά. Πρέπει να αποφεύγεται η χειρουργική αντιμετώπιση όσο το δυνατόν περισσότερο, καθώς θέλουμε να διατηρήσουμε τη γονιμότητα της νεαρής γυναίκας για το μέλλον.

Ο κατάλογος με τα γυναικολογικά προβλήματα της εφηβείας είναι μεγάλος. Σπανιότερες παθήσεις είναι οι συγγενείς (εκ γενετής) ανωμαλίες διάπλασης του γεννητικού συστήματος, όπου η «κατασκευή» της μήτρας ή και του κόλπου παρουσιάζουν ανωμαλίες και πρέπει να αντιμετωπιστούν. Επίσης, πολύ σημαντικά είναι και άλλα θέματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος ο γυναικολόγος εφήβων, όπως διαταραχές στην ανάπτυξη των μαστών (με κυριότερο πρόβλημα την ανισομαστία), περιπτώσεις ψυχογενούς ανορεξίας με απώλεια της «περιόδου», αλλά και άλλων ενδοκρινικών διαταραχών.

Σημαντικότατο είναι το πρόβλημα των ανεπιθύμητων κυήσεων στην εφηβεία, που εξακολουθεί να είναι σοβαρό και πιο συχνό από όσο πολλοί πιστεύουν. Ας μην ξεχνάμε ότι τα τελευταία χρόνια το ποσοστό της ανεπιθύμητης κύησης στην εφηβεία αυξάνεται. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το πρόβλημα ξεκινάει από την έλλειψη σωστής πληροφόρησης που έχουν οι έφηβοι για θέματα αντισύλληψης, γονιμότητας και αγωγής σεξουαλικής υγείας. Ο ρόλος του γυναικολόγου εφήβων δεν είναι μόνο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, αλλά και να παρέχει πρόληψη και ενημέρωση.

Τα συχνότερα γυναικολογικά συμπτώματα στην εφηβική ηλικία, που θα οδηγήσουν μια έφηβη στον εξειδικευμένο γυναικολόγο εφήβων, είναι:

• Ασταθής κύκλος.

• Πόνος χαμηλά στην κοιλιά.

• Αυξημένα κολπικά υγρά.

• Πόνος, φαγούρα, ερυθρότητα στα έξω γεννητικά όργανα.

• Αιμορραγία από τον κόλπο.

• Πόνος «περιόδου».

• Ακμή - τριχοφυΐα.

• Ανωμαλίες έξω γεννητικών οργάνων.

Όλοι συμφωνούμε ότι έχει τεράστια σημασία η πρώτη γυναικολογική επίσκεψη της έφηβης να είναι μια θετική εμπειρία και να μην την τραυματίσει ψυχικά, κάνοντας δυσάρεστη τη γυναικολογική εξέταση για το υπόλοιπο της ζωής της.

Η σωστή αντιμετώπιση βασίζεται στη συνέπεια, την αξιοπιστία, τις ειδικές γνώσεις, την εμπειρία, τον σύγχρονο εξοπλισμό και το ευχάριστο περιβάλλον, ώστε να καθησυχάσουμε τους γονείς και, πάνω απ’ όλα, να προστατεύσουμε τη δυνατότητα της νεαρής γυναίκας να αποκτήσει τη δική της οικογένεια όποτε αυτή το θελήσει.