Ενδομητρίωση - Ποια είναι η ορθή Αντιμετώπιση

Ενδομητρίωση

Ποια είναι η ορθή Αντιμετώπιση

Ευάγγελος Δημητρίου

Μαιευτήρας - Γυναικολόγος,

Επιστ. Συνεργάτης ΛΗΤΩ

Η ενδομητρίωση αποτελεί συχνό πρόβλημα για τη γυναίκα και σχεδόν καθημερινό πρόβλημα για τον γυναικολόγο. Οι δυσκολίες εντοπίζονται στην καθυστερημένη διάγνωση, στην ελλιπή προεγχειρητική προετοιμασία και στην κατά κανόνα δύσκολη χειρουργική αντιμετώπιση. Η ενδομητρίωση μπορεί να εμφανίζεται επιφανειακά ή εν τω βάθει ή και τα δύο. Ποιος είναι, λοιπόν, ο ενδεδειγμένος τρόπος για την αντιμετώπισή της;

Η διάγνωση της ενδομητρίωσης ξεκινά με μια καλή λήψη ιστορικού. Η εν τω βάθει ενδομητρίωση (DIE: Deep Infiltrating Endometriosis) μπορεί να προκαλεί πόνο στην περίοδο, πόνο στην επαφή, χρόνιο πυελικό πόνο, πόνο στην αφόδευση ή την ούρηση ειδικά κατά την έμμηνο ρήση, προβλήματα γονιμότητας ή μπορεί και να μην προκαλεί κανένα σύμπτωμα!

Κατά την κλινική εξέταση μπορεί να βρεθεί καθηλωμένη μήτρα, ψηλαφητός όζος στον οπίσθιο κολπικό θόλο και να εκκληθεί ο πόνος που συμβαίνει κατά την επαφή με την ψηλάφηση των ιερομητρικών συνδέσμων.

Ο διακολπικός υπέρηχος (TVS) είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τη διάγνωση, αλλά και για την αξιολόγηση της DIE, από κατάλληλα εκπαιδευμένα άτομα. Η ανεύρεση σοκολατοειδων κύστεων, ειδικά αμφοτερόπλευρα (kissing ovaries), σε μεγάλο ποσοστό συνοδεύεται από DIE. Τελευταία έχει περιγραφεί τεχνική και ευρήματα με TVS που εντοπίζουν όζους στο ορθό και στην ουροδόχο κύστη.

Η μαγνητική τομογραφία (MRI) μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμη στην εντόπιση όζων στο έντερο και τον βαθμό διήθησης του τοιχώματός τους, αλλά είναι ακριβή, χρονοβόρα εξέταση, απαιτεί εξειδίκευση από τον ακτινολόγο και η ευαισθησία και ειδικότητά της δεν ξεπερνά αυτή του TVS. Η αξονική πυελογραφία θα αποκαλύψει και θα εκτιμήσει με ακρίβεια όζους ουροποιητικού και στενώσεις ουρητήρων.

Τέλος, η διάγνωση πολλές φορές θα χρειαστεί τη λαπαροσκόπηση, με την οποία μπορούμε να εκτιμήσουμε με ακρίβεια την έκτασή της, αλλά και να την αντιμετωπίσουμε στον ίδιο χρόνο.

Προεγχειρητική προετοιμασία και θεραπεία

Ιδανικά η γυναίκα που είναι πιθανή ασθενής για DIE θα πρέπει να έχει υποβληθεί στον πιο πάνω έλεγχο και να έχει παραπεμφθεί σε χειρουργική ομάδα ικανή στην αντιμετώπιση της πάθησης. Αυτή αποτελείται από ειδικά εκπαιδευμένο γυναικολόγο-λαπαροσκόπο (χειρουργός πυέλου - pelvic surgeon), χειρουργούς άλλων ειδικοτήτων (γενικής χειρουργικής και ουρολογίας), αναισθησιολόγο, ακτινολόγο, νοσηλεύτρια και ψυχολόγο. Έτσι επιτυγχάνεται η όσο το δυνατόν πιο πλήρης θεραπεία της DIE, με τα καλυτέρα δυνατά θεραπευτικά αποτελέσματα για την ασθενή.

Είναι πλέον παγκόσμια αποδεκτό ότι, όταν μιλάμε για θεραπεία της DIE, αναφερόμαστε στη χειρουργική αφαίρεση με λαπαροσκόπηση. Η συντηρητική θεραπεία με φαρμακευτικά μέσα μπορεί να προσφέρει ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά είναι πρόσκαιρη, τα συμπτώματα επανέρχονται σύντομα μετά τη διακοπή της θεραπείας και έχουν -ως ορμονικές θεραπείες επί το πλείστον- αρκετές παρενέργειες.

Η λαπαροσκόπηση αποτελεί σήμερα ένα άριστο μέσο για τη διάγνωση και την πλήρη εκρίζωση της νόσου. Η χειρουργική της ενδομητρίωσης έχει μεγάλο βαθμό δυσκολίας, καθώς μπορεί να υπάρχουν πολλές συμφύσεις και η νόσος να αλλοιώνει τη φυσική ανατομία και να διηθεί σημαντικά όργανα όπως το έντερο, τον ουρητήρα και την ουροδόχο κύστη.

Ο στόχος πρέπει να είναι η πλήρης εκρίζωση της νόσου για καλύτερη θεραπεία των συμπτωμάτων με παράλληλη διατήρηση της γονιμότητας και αποφυγή επιπλοκών Για την επίτευξη του στόχου αυτού με τη μεγαλύτερη ασφάλεια, απαιτείται από τη χειρουργική ομάδα μακροχρόνια και συνεχής εκπαίδευση και εξειδίκευση.