Γρίπη στα παιδιά - Αποτελεσματική άμυνα με τον εμβολιασμό

Λήδα Μιχαλοδημητράκη

Παιδίατρος - Νεογνολόγος,

Επιστ. Συνεργάτις ΛΗΤΩ

Βρισκόμαστε ήδη στην εποχή που η γρίπη ταλαιπωρεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Μία από τις πιο ευπαθείς ομάδες, είναι τα παιδιά, τόσο γιατί είναι πιο εύκολο να κολλήσουν όσο και γιατί οι επιπλοκές σ’ αυτά μπορεί να είναι σοβαρές. Υπάρχουν αρκετά μέτρα προφύλαξης από τη γρίπη, όμως το πιο αποτελεσματικό είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός. Για ποιο λόγο και τι πρέπει να γνωρίζουμε;

Με την έλευση του φθινόπωρου κάνουν την εμφάνισή τους οι ιώσεις, ανάμεσα σε αυτές και η γρίπη. Η γρίπη είναι μια ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού που παρουσιάζει εποχική έξαρση τους χειμερινούς μήνες. Κάποιες φορές εμφανίζεται σαν επιδημία, δηλαδή με αυξημένο αριθμό κρουσμάτων σε έναν τόπο, ή και ως πανδημία, όπως το 2009, δηλαδή με παγκόσμια εξάπλωση. Μεταδίδεται αερογενώς, δηλαδή με τη μορφή πολύ μικρών σταγονιδίων που μεταδίδει ένας ασθενής όταν μιλά, βήχει ή φταρνίζεται, ή μέσω των χεριών και μολυσμένων επιφανειών.

Τα παιδιά μπορεί να αρρωστήσουν ελαφρά από γρίπη, με συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος. Μπορεί όμως, ιδίως τα μικρότερα των 5 ετών, να παρουσιάσουν επιπλοκές, όπως ωτίτιδα, ιγμορίτιδα, εμέτους και αφυδάτωση, και πιο σοβαρές, όπως βαριά κρίση άσθματος, πνευμονία, μυοσίτιδα, μυοκαρδίτιδα, εγκεφαλίτιδα ή επιδείνωση προϋπαρχόντων προβλημάτων υγείας.

Είναι γνωστά τα μέτρα υγιεινής που πρέπει να λαμβάνονται για την πρόληψη της μετάδοσης της γρίπης, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, η κάλυψη της μύτης και του στόματος κατά το βήχα ή το φτάρνισμα, η αποφυγή επαφής με αρρώστους. Όμως, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προφύλαξης από τη γρίπη είναι ο αντιγριπικός εμβολιασμός. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για τα μικρά παιδιά, που δεν συμμορφώνονται απόλυτα στους κανόνες υγιεινής, αλλά και συγχρωτίζονται σε σχολεία και άλλες δραστηριότητες.

Οι βασικές απαντήσεις

Πώς δρα το αντιγριπικό εμβόλιο;

Προκαλεί ανάπτυξη αντισωμάτων και προστασία έναντι των στελεχών του ιού που περιλαμβάνει.

Πότε πρέπει να χορηγείται;

Η καλύτερη περίοδος για να χορηγείται είναι κάθε Οκτώβριο-Νοέμβριο, γιατί απαιτούνται 2 εβδομάδες ώστε ο οργανισμός να δημιουργήσει προστατευτικά αντισώματα. Μπορεί όμως να γίνει καθ’ όλο το διάστημα που υπάρχουν κρούσματα γρίπης, στην Ελλάδα, έως Μάρτιο-Απρίλιο.

Γιατί πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο;

Ο λόγος που επαναλαμβάνεται ετησίως είναι ότι η σύνθεση του εμβολίου αλλάζει επειδή οι ιοί της γρίπης έχουν την ιδιότητα «να αλλάζουν» συνεχώς παράγοντας νέα στελέχη. Κάθε χρόνο, μετά από έρευνα και σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), κατασκευάζεται νέο εμβόλιο, που περιλαμβάνει τα στελέχη της γρίπης που αναμένονται να παρουσιαστούν στην ερχόμενη περίοδο. Επιπλέον, ακόμα κι αν η σύνθεση παραμείνει η ίδια κάποια χρονιά, η ανοσία που αφήνει το εμβόλιο εξασθενεί έπειτα από 6 μήνες περίπου.

Σε ποια παιδιά πρέπει να γίνεται;

Οι συστάσεις του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών μπορεί να αλλάζουν ανάλογα με τις επιδημιολογικές συνθήκες(ενδημίας, επιδημίας, πανδημίας). Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εμβολιάζονται όλα τα παιδιά άνω των 6 μηνών που έχουν κάποιο επιβαρυντικό παράγοντα για σοβαρή νόσηση, όπως:

· άσθμα ή άλλη χρόνια πνευμονοπάθεια,

· καρδιακή νόσο,

· ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας),

· μεταμόσχευση οργάνων,

· δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες,

· σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο μεταβολικό νόσημα,

· χρόνια νεφροπάθεια,

· νευρολογικά ή νευρομυϊκά νοσήματα,

· δείκτη μάζας σώματος >95η ε.θ.,

· μακροχρόνια λήψη ασπιρίνης,

· καθώς και παιδιά κλειστών πληθυσμών (εσωτερικοί σπουδαστές ειδικών σχολείων, τρόφιμοι ιδρυμάτων κ.ά.).

Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα νεογέννητα και τα μικρά βρέφη;

Με τον εμβολιασμό της εγκύου προστατεύεται το έμβρυο και το νεογέννητο. Ο εμβολιασμός θεωρείται ασφαλής και συνιστάται καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης ενδείκνυται εμβολιασμός των λεχωίδων, θηλαζουσών μητέρων και όλων των ατόμων που έρχονται σε στενή επαφή με βρέφη κάτω των 6 μηνών.

Είναι ασφαλές;

Το αντιγριπικό εμβόλιο είναι ασφαλές και καλά ανεκτό. Στη χώρα μας κυκλοφορεί το τριδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο που περιέχει τμήματα ιών (2 στελεχών γρίπης Α και 1 γρίπης Β). Έτσι, από το ίδιο το εμβόλιο δεν μπορεί να προκληθεί η γρίπη. Τοπικές αντιδράσεις, χαμηλός πυρετός, αλλεργική αντίδραση είναι οι συνηθέστερες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Είναι αποτελεσματικό;

Όταν υπάρχει ταύτιση των ιών της γρίπης που κυκλοφορούν με αυτούς του εμβολίου, είναι πολύ αποτελεσματικό. Γενικά μελέτες δίνουν ποσοστά αποτελεσματικότητας 70%-90%.

Πώς χορηγείται στα παιδιά;

Στα παιδιά ως 3 ετών χορηγείται το παιδιατρικό σκεύασμα ή μισή δόση του εμβολίου των ενηλίκων ενδομυϊκά. Την πρώτη φορά, όμως, που θα εμβολιαστεί ένα παιδί κάτω των 8 ετών, απαιτούνται 2 δόσεις με μεσοδιάστημα ενός μηνός.

Υπάρχουν απόλυτες αντενδείξεις χορήγησης του αντιγριπικού;

Δεν πρέπει να κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο άτομα με αλλεργία σε κάποιο από τα συστατικά του. Τα παιδιά που έχουν σοβαρή αλλεργία στο αυγό, μπορούν να κάνουν το εμβόλιο σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Ακόμα, στα παιδιά που έχουν πυρετό, πρέπει να αναβάλλεται μέχρι ο πυρετός να υποχωρήσει.