Freeze All: Η τεχνική του μέλλοντος στην εξωσωματική γονιμοποίηση - Τα πλεονεκτήματα και τα αποτελέσματα της μεθόδου Freeze All

Γεώργιος Παρτσινέβελος

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Εξειδικευθείς

στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή,

Επιστ. Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης

Αναπαραγωγής IVF ΜΗΤΕΡΑ

Η πρώτη επιτυχής εξωσωματική γονιμοποίηση διενεργήθηκε το 1978 σε φυσικό κύκλο. Η γυναίκα δεν πήρε φάρμακα για να αυξήσει τον αριθμό των ωαρίων, οπότε το ένα και μοναδικό ωάριο που προοριζόταν για ωορρηξία, απομονώθηκε έξω από το σώμα της (ωοληψία), γονιμοποιήθηκε με το σπέρμα του συντρόφου της (γονιμοποίηση) και μεταφέρθηκε στη μήτρα (εμβρυομεταφορά). Στα 38 χρόνια που ακολούθησαν, η εξωσωματική γονιμοποίηση γνώρισε τεράστια άνθηση, με τεχνολογικές εξελίξεις και καινοτόμες πρακτικές που συνέβαλαν στην αύξηση των ποσοστών επιτυχίας.

Μια από τις νεοεισερχόμενες πρακτικές, που κερδίζει συνεχώς έδαφος, είναι η τεχνική της κρυοσυντήρησης όλων των εμβρύων που θα προκύψουν κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση, και η μεταφορά τους στην ενδομητρική κοιλότητα μετά από απόψυξη σε επόμενο κύκλο. Πρόκειται για την πρακτική «Freeze All», η οποία τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, τείνει να γίνει η πρώτη επιλογή σε πολλά κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Ιστορικά, η πρώτη γέννηση παιδιού από κρυοσυντηρημένο έμβρυο επιτεύχθηκε το 1983. Έκτοτε, οι τεχνικές της κρυοσυντήρησης έχουν εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να εξασφαλίζουν την ανάκτηση σχεδόν όλων των εμβρύων μετά την απόψυξη.

Η θεωρία πίσω από τη νέα αυτή πρακτική είναι ότι η φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών οδηγεί σε αύξηση των ορμονών, των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Η αύξηση αυτή σε ένα ποσοστό κύκλων θα έχει ως αποτέλεσμα την επιταχυνόμενη ανάπτυξη και την ασύγχρονη ωρίμανση του εσωτερικού τοιχώματος της μήτρας (ενδομητρίου), που έχει επωμιστεί το ρόλο της εμφύτευσης του εμβρύου. Αν συμβεί αυτό, η εμφύτευση και μαζί με αυτήν η κύηση είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.

Επιπλέον, η ορμονική αυτή εκτροπή είναι δυνατόν να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου, εφόσον τούτο εμφυτευθεί, καθώς δύναται να οδηγήσει σε μειονεκτική πλακουντοποίηση και εμβρυϊκή ανάπτυξη.

Με δεδομένο ότι το ενδιαφέρον στην εξωσωματική γονιμοποίηση προοδευτικά στρέφεται από το θετικό τεστ κύησης στη γέννηση ζώντος και υγιούς νεογνού, η ενδεχόμενη δυσμενής επίδραση της φαρμακευτικής διέγερσης των ωοθηκών μέσω των ορμονών στην πορεία της κύησης, από πολλούς δεν κρίνεται αποδεκτή. Περιγεννητικές επιπλοκές, που συν τοις άλλοις έχουν συσχετιστεί με τη φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών, όπως η προεκλαμψία, η γέννηση χαμηλού βάρους νεογνών, η προωρότητα, η αιμορραγία στην κύηση, η αποκόλληση του πλακούντα και ο προδρομικός πλακούντας, θα μπορούσαν να αποφευχθούν ή έστω να μειωθούν δραστικά με την εφαρμογή της πρακτικής Freeze All.

Τα νέα δεδομένα

Εστιάζοντας στα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης, σύμφωνα με τα βιβλιογραφικά δεδομένα, η διαδικασία της κρυοσυντήρησης όλων των εμβρύων δύναται να επιφέρει κύηση σε ποσοστό έως 70% σε γυναίκες έως 40 ετών, γεγονός που κρίνεται άκρως ικανοποιητικό! Τούτο επιτυγχάνεται με την κρυοσυντήρηση όλων των εμβρύων στο στάδιο του ζυγώτη (έμβρυα 1ης ημέρας) και την επακόλουθη απόψυξη αυτών σε επόμενο κύκλο, την καλλιέργεια μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης (έμβρυα 5ης ημέρας) και την επιλογή για εμβρυομεταφορά των καλύτερων μεταξύ αυτών με τα αυστηρά εμβρυολογικά μορφολογικά κριτήρια.

Μειονεκτήματα της πρακτικής αυτής είναι η επιβάρυνση με το κόστος κρυοσυντήρησης, η οποία ωστόσο συχνά θα εφαρμοστεί και στην τρέχουσα εξωσωματική γονιμοποίηση σε περίπτωση πλεοναζόντων εμβρύων, το κόστος παρακολούθησης και φαρμακευτικής προετοιμασίας του ενδομητρίου για εμβρυομεταφορά σε επόμενο κύκλο και η ενδεχόμενη απώλεια ωρών εργασίας, εάν η γυναίκα εργάζεται, κατά την προετοιμασία αυτή.

Πλεονεκτήματα, ωστόσο, πέραν των καλύτερων ποσοστών επιτυχίας και της μείωσης των περιγεννητικών επιπλοκών, είναι η ελαχιστοποίηση της πιθανότητας εμφάνισης του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών και ως εκ τούτου η δυνατότητα εντονότερης φαρμακευτικής διέγερσης των ωοθηκών με στόχο την ανάκτηση όσο το δυνατό περισσότερων ωαρίων για τη δημιουργία αντίστοιχα όσο το δυνατόν περισσότερων εμβρύων, από τα οποία μετά από απόψυξη και εμβρυομεταφορά, το ζευγάρι θα μπορούσε να ολοκληρώσει την οικογένειά του χωρίς να απαιτηθεί η διενέργεια δεύτερου ή τρίτου κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης!