Ακράτεια ούρων - Πώς αντιμετωπίζονται οι υποτροπές
ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ
Πώς αντιμετωπίζονται οι υποτροπές
Η ακράτεια ούρων τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζεται με υψηλά ποσοστά επιτυχίας, όμως υπάρχει περίπτωση το πρόβλημα να επιμείνει και χρειαστεί διαφορετικός τρόπος αντιμετώπισης. Πότε συμβαίνει αυτό και ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
Γράφει ο Χαράλαμπος Γρηγοριάδης
Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Πανεπιστημιακός Υπότροφος ΕΚΠΑ, Επιστημονικός Συνεργάτης ΛΗΤΩ
Η ακράτεια ούρων από προσπάθεια αποτελεί συχνό πρόβλημα μεταξύ γυναικών όλων των ηλικιών, με επιπτώσεις τόσο στην υγεία όσο και στην κοινωνική δραστηριότητά τους. Η επιτυχής αντιμετώπισή της με διάφορες χειρουργικές μεθόδους κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα, ωστόσο οι τεχνικές αυτές δύνανται σε ποσοστό 10%-30% να αποβούν αναποτελεσματικές. Οι περιπτώσεις στις οποίες παρατηρείται αποτυχία αποκατάστασης της ουροδυναμικής ακράτειας ούρων από προσπάθεια με την εκάστοτε εφαρμοσθείσα χειρουργική μέθοδο, συνιστούν την κλινική οντότητα της υποτροπιάζουσας ακράτειας και αποτελούν πρόκληση για κάθε ουρογυναικολόγο.
Η διάγνωση του προβλήματος τίθεται, σε ποσοστό που αγγίζει το 70%, μόνο από τη λήψη ενδελεχούς ιστορικού. Φυσικά, ο ρόλος της φυσικής εξέτασης είναι σημαντικός και πρέπει πάντοτε τη λήψη του ιστορικού να ακολουθεί κλινική εξέταση, ενώ και ο ουροδιουρικός έλεγχος δύναται να προσθέσει πολύτιμες πληροφορίες στη διαγνωστική προσέγγιση.
Οι εξετάσεις
Ο καθετηριασμός και ο υπερηχογραφικός έλεγχος της κύστεως απαιτούνται για την εκτίμηση του υπολείμματος των ούρων, ενώ η ουροροομετρία για την εκτίμηση του προτύπου ούρησης. Επίσης, η συμβολή της κυστεοουρηθροσκόπησης είναι σημαντική στη διαφορική διάγνωση και στην επιβεβαίωση του αιτιολογικού παράγοντα της υποτροπιάζουσας ακράτειας. Απαραίτητη θεωρείται η αντικειμενική διάγνωση μέσω ουροδυναμικής μελέτης σε κάθε περίπτωση όπου υπάρχει υποψία υποτροπιάζουσας ακράτειας.
Η διεξοδική ενημέρωση της ασθενούς για τα ευρήματα και για την πιθανή διάγνωση αποτελεί βασική παράμετρο της σωστής περαιτέρω αντιμετώπισης των επιπλεγμένων αυτών περιπτώσεων, καθώς και οι επεμβάσεις αποκατάστασης της υποτροπιάζουσας ακράτειας (όπως κολποανάρτηση κατά Burch, τοποθέτηση κολπικής ταινίας ελευθέρας τάσεως κ.ά.) δεν είναι άμοιρες επιπλοκών. Ουσιαστικά φέρουν τον ίδιο κίνδυνο με την αρχική επέμβαση για τη διόρθωση της ακράτειας.
Οι θεραπευτικές επιλογές
Βασική αρχή στην αντιμετώπιση της υποτροπιάζουσας ακράτειας ούρων πρέπει να είναι η επιλογή της ιδανικής για κάθε περίπτωση μεθόδου αποκατάστασης με εξατομικευμένα κριτήρια σύμφωνα με την υποκείμενη παθοφυσιολογία. Οι περισσότεροι ειδικοί αναμένουν για ένα διάστημα έξι μηνών, ώστε να εμφανιστεί η μέγιστη δυνατή κλινική βελτίωση, αλλά και να υποχωρήσουν, κατά το δυνατόν, οι μετεγχειρητικές αλλαγές που έχουν επέλθει.
Η κολποανάρτηση κατά Burch αποτελεί κατάλληλη επιλογή σε περίπτωση συνοδού ευμεγέθους κυστεοκήλης, με προϋπόθεση την αναγνώριση κινητικότητας της ουρήθρας κατά τον προεγχειρητικό έλεγχο. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου κυμαίνεται στο 70%-95%, ενώ τα ποσοστά υποτροπής είναι 5%-28%.
Αρκετές δημοσιευμένες μελέτες αναφέρουν υψηλά ποσοστά επιτυχούς θεραπείας της πρωτοπαθούς, αλλά και της υποτροπιάζουσας ακράτειας από προσπάθεια με τοποθέτηση κλασικής οπισθοηβικής κολπικής ταινίας ελευθέρας τάσεως (TVT), που αγγίζουν το 87% και 85% αντίστοιχα. Επίσης, η εφαρμογή κολπικών ταινιών ελευθέρας τάσεως διά του θυροειδούς τρήματος φαίνεται να κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος, ακόμη και στην αντιμετώπιση υποτροπής ακράτειας ούρων από προσπάθεια, παρά τα αρχικά βιβλιογραφικά στοιχεία που καταδείκνυαν υπεροχή της κλασικής ταινίας TVT στην εν λόγω κατηγορία ασθενών.
Η εφαρμογή τεχνητού σφιγκτήρα αποτελεί την ύστατη λύση στην αντιμετώπιση της υποτροπιάζουσας ακράτειας. Τοποθετείται με διακοιλιακή ή διακολπική προσπέλαση σε επιλεγμένες ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία κύστεως και χωρίς ιστορικό ακτινοβολίας της πυέλου. Παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά επιτυχίας που κυμαίνονται μεταξύ 76%-89%. Βέβαια, έχει αναφερθεί μηχανική αποτυχία σε ποσοστό 12% (3%-33%), ενώ συχνότερη επιπλοκή της μεθόδου θεωρείται η όψιμη διάβρωση (15%).
Η περισσότερο υποσχόμενη ερευνητική προσπάθεια επικεντρώνεται στην αναγεννητική αποκατάσταση του σφιγκτήρα της ουρήθρας, ο οποίος έχει υποστεί βλάβη, δια της θεραπείας με πολυδύναμα κύτταρα (stem cells).
Συμπερασματικά, πρέπει να υπογραμμιστεί πως, παρά το ευρύ φάσμα των διαθέσιμων χειρουργικών τεχνικών, η θεραπεία της ακράτειας από προσπάθεια μπορεί να μην καταστεί επιτυχής σε ποσοστό 10%-30% των περιπτώσεων μετά την αρχική θεραπευτική προσέγγιση. Κάθε γυναίκα πρέπει να εκτιμάται ενδελεχώς για την αναγνώριση του αιτιολογικού παράγοντα της υποτροπής και τον καθορισμό του καλύτερου τρόπου αντιμετώπισής της, με σκοπό την πλήρη απαλλαγή από τα συμπτώματα της ακράτειας.
