Οστεοπόρωση - Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση
ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση
Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια που απαντάται πλέον με μεγαλύτερη συχνότητα και, μάλιστα, πλήττει εξίσου άνδρες και γυναίκες. Παρότι είναι ιδιαίτερη πάθηση, υπάρχουν οι δυνατότητες να αντιμετωπιστεί είτε συντηρητικά είτε χειρουργικά. Πότε, όμως, ενδείκνυται η κάθε θεραπεία και με τι αποτελέσματα;
Γράφουν οι Γιώργος Κήτας
Ρευματολόγος, Δ/ντής Τμήματος Ρευματολογίας ΥΓΕΙΑ
Αγγελική Κοτσαλίδου
Ρευματολόγος, Επιμελήτρια Ρευματολογικού Τμήματος ΥΓΕΙΑ
Η οστεοπόρωση εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για το άτομο, αλλά και συνολικά για τη δημόσια υγεία για λόγους επιδημιολογικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς. Οι επιπτώσεις της (πρόκληση καταγμάτων, λειτουργική ανικανότητα, απώλεια ωρών εργασίας, υψηλό κόστος αντιμετώπισης - αποκατάστασης) δεν αφορούν μόνο στο άτομο που την παρουσιάζει, αλλά και στο κοινωνικό σύνολο. Είναι γνωστό πλέον ότι είναι υπόθεση και των δύο φύλων και από επιδημιολογική άποψη παρουσιάζει ανησυχητική αύξηση.
Τις περισσότερες φορές η γυναίκα ή ο άνδρας που έχει οστεοπόρωση δεν το γνωρίζει και το αντιλαμβάνεται με μεγάλη καθυστέρηση, κυρίως όταν έχει ήδη υποστεί κάποιο κάταγμα (πιο συχνά στη σπονδυλική στήλη), με μικρή άσκηση βίας, όπως π.χ. άρση κάποιου βάρους, όχι απαραίτητα μεγάλου. Τότε είναι, όμως, που ξεκινούν τα προβλήματα: σημαντικού βαθμού πόνος που ακινητοποιεί τον ασθενή, αδυναμία να εκτελέσει τις καθημερινές του ασχολίες, προβλήματα από την ίδια την ακινησία (θρομβοφλεβίτιδα - δυσκοιλιότητα), δυσχερείς αναπνευστικές κινήσεις με επακόλουθο αναπνευστικά προβλήματα κάποιες φορές ή και παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης (κυφωτική παραμόρφωση).
Η αντιμετώπιση
Στο σημείο αυτό ο ειδικός γιατρός καλείται να διαπιστώσει το πρόβλημα, να αξιολογήσει τη βαρύτητά του και ανάλογα να προτείνει τρόπους αντιμετώπισης σε απόλυτα εξατομικευμένη βάση: α) συντηρητική (φαρμακευτική - μη φαρμακευτική) και β) επεμβατική-χειρουργική.
••• Η φαρμακευτική θεραπεία έχει ως στόχο τη μείωση του κινδύνου κατάγματος και την αποφυγή κατ’ επέκταση συνοδών νοσηροτήτων και θνητότητας, καθώς και τη συμπτωματική ανακούφιση-αντιμετώπιση των καταγμάτων όταν συμβούν με αναλγητική αγωγή (απλά αναλγητικά/οπιοειδή από το στόμα ή ενδοφλεβίως), όπως απαιτείται ανάλογα με την κλινική εικόνα του ασθενούς.
••• Η μη φαρμακευτική αφορά σε τροποποίηση παραγόντων που ευθύνονται για απώλεια οστικής μάζας: α) ενίσχυση διατροφής με ασβέστιο και VitD, διακοπή καπνίσματος, περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ και καφέ, αύξηση της σωματικής δραστηριότητας με ασκήσεις που ασκούν τάση στις αρθρώσεις, β) λήψη μέτρων για την αποφυγή πρόκλησης νέων καταγμάτων (σωστά υποδήματα, διόρθωση όρασης αν απαιτείται, χρήση βοηθημάτων στήριξης κ.ά.), γ) χρήση κηδεμόνων ακινητοποίησης της σπονδυλικής στήλης για περιορισμό του άλγους.
••• Η επεμβατική αντιμετώπιση (σπονδυλοπλαστική και κυφοπλαστική) έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και αφορά σε δύο μικροεπεμβατικές τεχνικές που διενεργούνται διαδερμικά από εξειδικευμένους χειρουργούς σπονδυλικής στήλης. Η απόφαση λαμβάνεται ανάλογα με τη χρονιότητα του κατάγματος, με τον αριθμό των καταγμάτων, με την ένταση των συμπτωμάτων, με την ανταπόκριση του πόνου στην αναλγητική αγωγή, με την ηλικία του ασθενούς και με τη συνύπαρξη άλλων νοσημάτων. Η εφαρμογή των ανωτέρω υπερτερεί σαφέστατα των ανοικτών χειρουργικών επεμβάσεων στη σπονδυλική στήλη.
Τα φάρμακα
Η συντηρητική - φαρμακευτική αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης περιλαμβάνει τρεις ομάδες φαρμάκων:
••• 1η ομάδα: Φάρμακα που αναστέλλουν την περαιτέρω απώλεια της οστικής μάζας. Τα διφωσφονικά χορηγούνται είτε από το στόμα εβδομαδιαίως ή μηνιαίως, είτε ενδοφλεβίως κάθε έτος τόσο σε άνδρες όσο και γυναίκες. Οι εκλεκτικοί ρυθμιστές των υποδοχέων οιστρογόνων (SERMS) χορηγούνται από το στόμα καθημερινά σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και είναι τα μόνα με ένδειξη στην οστεοπενία για πρόληψη οστεοπόρωσης. Το Denosumab ενέσιμο υποδορίως κάθε 6 μήνες με ένδειξη σε γυναίκες, αλλά και σε άνδρες υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις που κρίνει ο θεράπων.
••• 2η ομάδα: Φάρμακα που αυξάνουν την οστική μάζα (συνθέτουν οστό). Η τεριπαρατίδη χορηγείται υποδορίως καθημερινά για 2 έτη συνεχόμενα τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες.
••• 3η Ομάδα: Φάρμακα που συνδυάζουν τα παραπάνω (αντιοστεοπορωτική και ανασυνθετική δράση). Το ρανελικό στρόντιο λαμβάνεται ως διαλυόμενη σε νερό σκόνη καθημερινά με ένδειξη και στην ανδρική οστεοπόρωση. Ωστόσο, η χορήγησή του έχει αρκετούς περιορισμούς, που πρέπει να συνυπολογίσει ο θεράπων.
Τα διφωσφονικά, το Denosumab και η τεριπαρατίδη χορηγούνται και στην οστεοπόρωση από κορτικοστεροειδή.
Το Τμήμα Ρευματολογίας του ΥΓΕΙΑ
Το Τμήμα Ρευματολογίας του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, συνεργαζόμενο με συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων όπου κρίνεται αναγκαίο (ενδοκρινολόγους, νευροχειρουργούς, ορθοπεδικούς) και με τα διαγνωστικά και θεραπευτικά αρμόδια τμήματα (Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής για έλεγχο οστικής πυκνότητας, Μονάδα Ημερήσιας Θεραπείας - ΜΗΘ για ενδοφλέβιες θεραπείες οστεοπόρωσης), παρέχει ολοκληρωμένο πρόγραμμα αξιολόγησης, διάγνωσης και θεραπευτικής αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης. Συνεκτιμά το ιστορικό του ασθενούς (αν υπάρχουν συνοδά νοσήματα) και τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει για οποιονδήποτε λόγο, ενώ παρακολουθεί τις εξελίξεις και τις νέες θεραπείες που το μέλλον υπόσχεται, καθώς η γνώση των μηχανισμών της οστεοπόρωσης εμπλουτίζεται με καινούργια δεδομένα.
