Καρκίνος τραχήλου της μήτρας - Πολύτιμος ο εμβολιασμός
| ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ |
Πολύτιμος
ο εμβολιασμός
Το εμβόλιο έναντι του ιού HPV, που ευθύνεται για μια σειρά από καρκίνους, αποδείχθηκε όχι μόνο πρωτοποριακό, αλλά και θεαματικά αποτελεσματικό: σύμφωνα με τα στοιχεία, η εξάπλωση του ιού έχει ανακοπεί διεθνώς
και η δημόσια υγεία έχει ενισχυθεί ακόμα περισσότερο.
Τι είναι, όμως, ο ιός HPV και γιατί είναι τόσο απαραίτητος ο εμβολιασμός;
Γράφει η
Ιωάννα Τσιαούση
Md, ΜSc MBA
Γυναικολόγος – Μαιευτήρας ΛΗΤΩ
Η ιστορία της ανακάλυψης του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (Human Papiloma Virus - HPV) και της αιτιολογικής σχέσης που έχει με τον καρκίνο είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες της ιατρικής, καθώς σηματοδότησε ραγδαίες εξελίξεις στη θεωρία της καρκινογένεσης και στη θεραπευτική και προληπτική προσέγγιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και άλλων καρκίνων του γεννητικού συστήματος.
Η προληπτική στρατηγική έναντι του ιού HPV στηρίζεται στο πρωτοποριακό εμβόλιο έναντι του ιού HPV, που σχεδιάστηκε για να προστατεύσει τις νέες γενιές από την ανάπτυξη καρκίνου. Σήμερα, 9 χρόνια μετά τον πρώτο εμβολιασμό, τα εμβόλια έναντι του ιού HPV κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο, όπως και στη χώρα μας, και εκατομμύρια κορίτσια έχουν εμβολιαστεί και έχουν προστατευθεί από τη λοίμωξη και την ανάπτυξη του καρκίνου τραχήλου μήτρας, αιδοίου, κόλπου και πρωκτού, καθώς και από γεννητικά κονδυλώματα, που σχετίζονται με τους τύπους που περιέχονται στα εμβόλια.
Η ανάγκη πρόληψης έναντι του ιού HPV σημειώνεται από όλους τους διεθνείς φορείς, αλλά και από την ίδια την πραγματικότητα. Το Εθνικό Αντικαρκινικό Κέντρο των ΗΠΑ, στην τελευταία ετήσια αναφορά του, καταγράφει μείωση σε διάφορους καρκίνους, όπως ο καρκίνος πνεύμονα, εντέρου, μαστού στις γυναίκες και καρκίνο προστάτη στους άνδρες, αλλά αύξηση των HPV σχετιζόμενων καρκίνων, αναφερόμενη κυρίως στον καρκίνο του στοματοφάρυγγα και του λάρυγγα, που επίσης προκαλούνται από τον ίδιο ιό HPV. Ανησυχητικές είναι και οι επιδημιολογικές παρατηρήσεις, που μελετούν την ίδια τη λοίμωξη από τον ιό HPV, που φαίνεται ότι παρουσιάζει συνεχώς αυξανόμενη τάση στις νέες γενιές εξαιτίας των αλλαγών στη σεξουαλική συμπεριφορά των σύγχρονων εφήβων.
Οι μελέτες αναφέρουν χαρακτηριστικά την αύξηση του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων και στα δύο φύλα, την έναρξη σεξουαλικών επαφών σε μικρότερη ηλικία και τη συχνότερη εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων.
Τα επιδημιολογικά μοντέλα, άλλωστε, πριν από την εισαγωγή του εμβολιασμού στην καθημερινή πρακτική προέβλεπαν ότι το 2030 θα καταγράφαμε ετησίως 776.000 νέους καρκίνους τραχήλου μήτρας στον κόσμο, που σημαίνει 246.000 περισσότερους καρκίνους από το 2008. Επίσης προέβλεπαν αυξητικές τάσεις και στον καρκίνο αιδοίου, ιδιαίτερα σε νεαρότερες γυναίκες, και στον καρκίνο του πρωκτού και του στοματοφάρυγγα και στα 2 φύλα.
Αυτές ακριβώς τις επιδημιολογικές τάσεις και τις μοντελοποιημένες προβλέψεις ήρθε να ανακόψει ο εμβολιασμός έναντι του ιού, που είναι η αιτία για όλες αυτές τις καρκινικές μορφές. Πράγματι, η ανατροπή της επιδημιολογικής αύξησης είναι εντυπωσιακή αν δει κανείς τη διεθνή πραγματικότητα. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα της Αυστραλίας, όπου φαίνεται ότι τα γεννητικά κονδυλώματα, που προκαλούνται από καλοήθεις τύπους του HPV και περιλαμβάνονται στο εμβόλιο, έχουν σχεδόν εξαλειφθεί και στα κορίτσια και στα αγόρια, ενώ την ίδια στιγμή από το Εθνικό Κέντρο Ελέγχου του Καρκίνου σημειώνεται πολύ μεγάλη μείωση των ίδιων των προκαρκινικών βλαβών του τραχήλου στις πιο νεαρές ηλικίες. Ανάλογα αποτελέσματα, αν και όχι τόσο εντυπωσιακά, καταγράφονται και σε άλλες χώρες του κόσμου τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη.
Το κλειδί της επιτυχίας
Ποιο είναι, όμως, το κλειδί αυτής της επιτυχίας; Είναι κατά πρώτον το σωστό εμβολιαστικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Αυστραλία, όπου ο εμβολιασμός συνιστάται και αποζημιώνεται πλήρως για όλα τα κορίτσια ηλικίας 12-26 ετών. Δεν αρκεί ωστόσο η εκπόνηση από τους αρμόδιους φορείς του κατάλληλου εμβολιαστικού προγράμματος, αλλά απαιτείται και η σωστή εφαρμογή του. Σε αυτό ακριβώς το σημείο διαφοροποιείται ο εμβολιασμός στην Αυστραλία, όπου υπάρχει πολύ οργανωμένη και συστηματική παρακολούθηση του εμβολιασμού των κοριτσιών.
Στη χώρα μας μέχρι στιγμής ίσχυε το αντίστοιχο εμβολιαστικό πρόγραμμα, όπου ο εμβολιασμός συνιστώνταν και αποζημιωνόταν στις ίδιες ακριβώς ηλικίες. Όμως, δεν εφαρμόστηκε συστηματικά, με αποτέλεσμα να μην έχουμε μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη και να μην μπορούμε να καταγράψουμε όφελος για τη δημόσια υγεία, αλλά μόνο ατομικό όφελος για κάθε κορίτσι και νεαρή γυναίκα που εμβολιάζεται. Καθεμία εμβολιαζόμενη προστατεύεται συνολικά από 7 νοσήματα καθώς σήμερα τα δύο εμβόλια έναντι του HPV μπορούν να προστατέψουν ανάλογα με τους τύπου που περιέχουν, από: προκαρκινικές βλάβες και καρκίνο του τραχήλου του αιδοίου και του κόλπου, προκαρκινικές βλάβες και καρκίνο του πρωκτού και γεννητικά κονδυλώματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Αυστραλία, που είναι παράδειγμα εφαρμογής του εμβολιασμού, αλλά και σε κάποιες άλλες χώρες, έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα εμβολιασμού έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων και τα αγόρια.
Το Νέο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών
Στην Ελλάδα έχουμε σε εφαρμογή ένα νέο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών από τις αρχές του 2015, που επαληθεύει την αναγκαιότητα της αύξησης της εμβολιαστικής κάλυψης του ελληνικού πληθυσμού έναντι του ιού HPV. Ο εμβολιασμός συνιστάται σε ακόμα μικρότερη ηλικία στους έφηβους, από τα 11 έτη. Μάλιστα, στα κορίτσια ηλικίας 11-15 ετών τα εμβόλια έναντι του HPV χορηγούνται σε 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών.
Επίσης, συνιστάται εμβολιασμός και στις μεγαλύτερες έφηβες (15-18 ετών) και νεαρές γυναίκες (18-26 ετών), ανεξάρτητα από το αν έχουν εκτεθεί στον ιό ή όχι, και ο εμβολιασμός γίνεται σε σχήμα 3 δόσεων. Μάλιστα, για τις νεαρές γυναίκες 18-26 ετών θα χορηγείται δωρεάν μέχρι τα τέλη του 2016, ενώ από το 2017 θα πρέπει να πληρώνεται εξ ολοκλήρου από την ασφαλιζόμενη. Συνεπώς οι γυναίκες 18-26 ετών, για να επωφεληθούν από το προνόμιο της δωρεάν χορήγησης του εμβολίου, θα πρέπει να εμβολιαστούν σύντομα.
