Κολονοσκόπηση - Μια εξέταση που σώζει ζωές

ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ

Μια εξέταση που σώζει ζωές

Η κολονοσκόπηση έχει αναδειχθεί πλέον σε μια από τις πλέον απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις, καθώς μπορεί να εντοπίσει πρώιμες ενδείξεις για καρκίνο του παχέος εντέρου. Τι πρέπει να γνωρίζουμε, λοιπόν, για την εξέταση αυτή;

Γράφει ο

Παύλος Μπενάκης

Γαστρεντερολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης ΥΓΕΙΑ

Ποιος είναι ο ρόλος της κολονοσκόπησης;

Η κολονοσκόπηση είναι μια ενδοσκοπική εξέταση που σκοπό έχει να εξετάσει την εσωτερική επιφάνεια του παχέος εντέρου (κόλον). Για την εξέταση χρησιμοποιείται ένα εύκαμπτο όργανο – ενδοσκόπιο, το οποίο εισέρχεται από το ορθό και με χειρισμούς του ειδικού ενδοσκόπου κατευθύνεται στο τμήμα του παχέος εντέρου, που λέγεται τυφλό.

Το κολονοσκόπιο έχει τη δυνατότητα να αφαιρεί και να εισάγει αέρα ή νερό μέσα στον αυλό του εντέρου, ενώ στην άκρη του είναι εξοπλισμένο, ώστε να φωτίζεται επαρκώς η περιοχή που εξετάζει ο ενδοσκόπος. Η κολονοσκόπηση, όταν γίνεται από έμπειρο, εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο, είναι μία εντελώς ανώδυνη για τον ασθενή εξέταση.

Η εξέταση γίνεται με χορήγηση μέθης και ήπιας καταστολής, φάρμακα που βοηθούν να μην έχει δυσανεξία ή πόνο ο ασθενής κατά τη διάρκεια αυτής.

Πότε πρέπει να υποβληθεί κάποιος σε κολονοσκόπηση;

Αρχικά πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι είναι μια εξέταση που μπορεί να προλάβει την εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου! Ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν συνοδεύεται από συμπτώματα στα πρώιμα στάδια και ως εκ τούτου, δυστυχώς, πολλές περιπτώσεις παραμένουν αδιάγνωστες μέχρι την εξάπλωση του καρκίνου. Όταν, λοιπόν, γίνεται ο ενδοσκοπικός έλεγχος του παχέος εντέρου είναι δυνατόν να αφαιρεθούν τυχόν πολύποδες που βρίσκονται στο βλεννογόνο του. Οι πολύποδες είναι μικρά ή μεγαλύτερα επάρματα, επίπεδα ή ανυψωμένα, που έχουν δυναμικό κακοήθειας και πρέπει να αφαιρούνται ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο ο κίνδυνος εξαλλαγής τους προς κακοήθεια, δηλαδή καρκίνο του παχέος εντέρου. Η μακρά βιολογική πορεία προς την κακοήθεια δίνει το χρονικό περιθώριο να προληφθεί ο καρκίνος.

Η αφαίρεση, λοιπόν, των πολυπόδων κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης είναι μια μέθοδος πρόληψης και έχει μειώσει αποδεδειγμένα τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου παγκοσμίως.

Ασθενείς (γυναίκες και άνδρες) άνω των 50 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο με κολονοσκόπηση. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες, το 40% όλων των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου θα μπορούσε να αποφευχθεί, αν όλοι οι άνω των 50 ετών έκαναν κολονοσκόπηση.

Ωστόσο κάποιες κατηγορίες ασθενών θα πρέπει να υποβάλλονται νωρίτερα σε κολονοσκόπηση, κυρίως εκείνοι που έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου λόγω οικογενειακού - κληρονομικού ιστορικού.

Πέρα από τη συνεισφορά της κολονοσκόπησης ως προληπτικού μέσου, οι υπόλοιπες ενδείξεις της εξέτασης περιλαμβάνουν: απώλεια αίματος από το ορθόν, πρόσφατη αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου (διάρροια-δυσκοιλιότητα), αναιμία, διαρροϊκό σύνδρομο που επιμένει, ευρήματα από απεικονιστικό έλεγχο που χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση. Επίσης ιστορικό νόσου παχέος εντέρου του ασθενούς (πολύποδες σε προηγούμενη κολονοσκόπηση, ελκώδης κολίτιδα κ.λπ.). Η δυνατότητα, κατά τη διάρκεια της κολονοσκοπήσης, να λάβουμε ιστοτεμαχίδια για μικροσκοπική ανάλυση, την καθιστά αναντικατάστατη διαγνωστική εξέταση αφού έτσι μπορεί να διαγνωστεί έγκαιρα οποιαδήποτε φλεγμονή, εξελκώσεις και πολύποδες όπως προαναφέρθηκε.

Πώς γίνεται η εξέταση;

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή διενέργεια της εξέτασης είναι η σωστή και καλή προετοιμασία – καθαρισμός του εντέρου. Γίνεται με ειδικά σκευάσματα που τα λαμβάνει ο ασθενής συνήθως την προηγούμενη ημέρα της εξέτασης σύμφωνα με τις οδηγίες του ενδοσκόπου, που σκοπό έχουν να καθαρίσουν και να ξεπλύνουν το έντερο από ακαθαρσίες και υπολείμματα κοπράνων. Ο γιατρός δίνει συνήθως στον ασθενή γραπτές οδηγίες για το πως θα προετοιμαστεί για την κολονοσκόπηση.

Επίσης, θα πρέπει να προηγηθεί συνεννόηση του ασθενούς που πρόκειται να υποβληθεί στην εξέταση και του ιατρού-ενδοσκόπου για τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής: αντιδιαβητικά δισκία και ινσουλίνη θα πρέπει να αναπροσαρμόζονται ως προς τη δοσολογία, όπως επίσης και φαρμακευτική αγωγή για την πήξη του αίματος, που θα πρέπει να διακόπτεται σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος καρδιολόγου ή παθολόγου κάποιες μέρες προ της εξέτασης.

Η εξέταση ξεκινά με τον ασθενή σε αριστερή πλάγια θέση, χορηγείται αργά το φάρμακο από ειδικό αναισθησιολόγο για να χαλαρώσει και να κοιμηθεί και με πολύ προσεκτικές κινήσεις του ενδοσκόπου επισκοπείται όλο το παχύ έντερο και λαμβάνονται φωτογραφίες που επισυνάπτονται στο πόρισμα του ενδοσκόπου μετά την εξέταση.

Ο ασθενής παραμένει στην ανάνηψη του ενδοσκοπικού τμήματος για κάποιο χρονικό διάστημα, ενώ καλό είναι να συνοδεύεται από κάποιο συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο. Δεν επιτρέπεται η οδήγηση τουλάχιστον για 4-6 ώρες μετά την εξέταση επειδή τα αντανακλαστικά του μπορεί να είναι αργά λόγω της ήπιας καταστολής που έχει λάβει.

Γενικά η κολονοσκόπηση είναι μια ασφαλής, ανώδυνη εξέταση, που πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις ενδείξεις που προαναφέρθηκαν, ενώ η συμβολή της στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου σε έγκαιρο στάδιο την αναδεικνύει σε αναντικατάστατη διαγνωστική - θεραπευτική εξέταση.