Κολπίτιδα-Το συχνότερο γυναικολογικό πρόβλημα για τα κορίτσια

ΚΟΛΠΙΤΙΔΑ

Το συχνότερο γυναικολογικό

πρόβλημα για τα κορίτσια

Εννέα στα δέκα κορίτσια θα παρουσιάσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο αιδοιοκολπίτιδας μέχρι την ηλικία των 10 ετών, καθώς ακόμα ο οργανισμός τους δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως και δεν έχουν τις άμυνες μιας γυναίκας.

Πώς, όμως, εμφανίζεται η ασθένεια και πώς αντιμετωπίζεται σε αυτές τις ηλικίες;

Γράφει ο

Παναγιώτης Χριστόπουλος

Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος, Ειδικός Γυναικολόγος Παίδων

-Εφήβων, Επιστ. Συνεργάτης ΛΗΤΩ-ΜΗΤΕΡΑ

Το γεννητικό σύστημα των μικρών κοριτσιών μολύνεται πολύ συχνά από διάφορα μικρόβια που βρίσκονται στο περιβάλλον. Αυτές οι μολύνσεις στο αιδοίο και τον κόλπο ονομάζονται «αιδοιοκολπίτιδες» και είναι το συχνότερο γυναικολογικό πρόβλημα στα παιδιά. Υπολογίζεται ότι σχεδόν 9 στα 10 κορίτσια θα παρουσιάσουν έστω για μία φορά ένα επεισόδιο αιδοιοκολπίτιδας μέχρι την ηλικία των 10 ετών!

Η κυριότερη αιτία για τη συχνή εμφάνιση αυτών των μολύνσεων είναι η ανωριμότητα των γεννητικών οργάνων των κοριτσιών, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα οι γυναικείες ορμόνες των ενηλίκων. Έτσι, ο κόλπος των κοριτσιών είναι ατροφικός, ευαίσθητος και ευάλωτος, όπως ακριβώς και στις γυναίκες που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση.

Οι αιτίες της αιδοιοκολπίτιδας μπορεί να είναι πολλές, όπως μικρόβια, δερματολογικές βλάβες, τραυματισμοί, ξένα σώματα, νεοπλάσματα, ουρολογικά προβλήματα, παράσιτα εντέρου κ.λπ.

Οι συχνότερες μολύνσεις οφείλονται σε μικρόβια που προέρχονται από το έντερο και τα κόπρανα του παιδιού. Η κακή υγιεινή και η μικρή απόσταση μεταξύ κόλπου και πρωκτού δικαιολογούν τη συχνή παρουσία αυτών των μικροβίων στα γεννητικά τους όργανα. Άλλα συχνά μικρόβια είναι ο στρεπτόκοκκος, αλλά και το Ureaplasma urealyticum (που επιβιώνει στον αέρα και έτσι μεταδίδεται με τα χέρια ή αντικείμενα κοινής χρήσης, όπως οι πετσέτες).

Τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται μια κολπίτιδα ποικίλλουν. Μπορεί να εμφανιστεί:

••• αύξηση των κολπικών υγρών,

••• ερεθισμός,

••• κνησμός (φαγούρα),

••• ενοχλήματα κατά την ούρηση,

••• ευαισθησία του κόλπου,

••• πόνος,

••• οίδημα (πρήξιμο).

Τέλος, σε κάποιες παραμελημένες ή χρόνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν συνένωση μικρών χειλέων αιδοίου (σύμμυση) ή μικρή ποσότητα αίματος. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να ξεχωρίσουμε αν πρόκειται για κολπίτιδα ή για άλλες παθολογικές καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα (π.χ. απουσία κόλπου ή πρόωρη εμφάνιση εφηβείας).

Όταν κάποιες αιδοιοκολπίτιδες δεν διαγνωστούν ή δεν θεραπευτούν, μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα σε κάποιες γυναίκες. Αν κάποια από τα υπεύθυνα μικρόβια παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στον κόλπο, υπάρχει πιθανότητα να μετακινηθούν και να φτάσουν μέχρι τις σάλπιγγες. Η μόλυνση των σαλπίγγων προκαλεί συχνά την απόφραξή τους και έτσι η σύλληψη γίνεται από δύσκολη έως και αδύνατη.

Η διάγνωση

Ιδιαίτερα σημαντικά για τη σωστή διάγνωση του προβλήματος είναι η λήψη ιστορικού, η φυσική εξέταση, ο εργαστηριακός έλεγχος, η παρθενοσκόπηση και απεικονιστικές διαγνωστικές μέθοδοι.

Η βάση της σωστής διάγνωσης της αιδοιοκολπίτιδας είναι η εξέταση με καλλιέργεια κολπικού υγρού. Η εξέταση αυτή στα παιδιά είναι διαφορετική απ’ ό,τι στις ενήλικες γυναίκες, καθώς υπάρχει ο παρθενικός υμένας που κλείνει την είσοδο του κόλπου. Έτσι ο εξειδικευμένος γυναικολόγος παιδιών και εφήβων (παιδογυναικολόγος) χρησιμοποιεί ειδικά εργαλεία και τεχνική. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιούμε ειδικά αποστειρωμένους βαμβακοφόρους στυλεούς μικρού διαμετρήματος. Φυσιολογικά, σε κάθε παρθενικό υμένα υπάρχει ένα μικρό άνοιγμα. Ο παιδογυναικολόγος μπορεί με την κατάλληλη πείρα και τεχνική να περάσει τον ειδικό στυλεό μέσα από το άνοιγμα αυτό και να πάρει υγρά από το βάθος του κόλπου, όπου και βρίσκεται η εστία των μικροβίων. Αν η λήψη γίνει εξωτερικά, τότε συνήθως έχουμε λάθος αποτελέσματα, άρα λάθος διάγνωση και λάθος θεραπεία.

Τέλος, γενική και καλλιέργεια ούρων, παρασιτολογική και καλλιέργεια κοπράνων, παρθενοσκόπηση, ακόμα και κυτταρολογική εξέταση του κόλπου κατά Παπανικολάου μπορεί να χρειαστούν σε σπάνιες περιπτώσεις, που έχουμε επανειλημμένες κολπίτιδες, εμφάνιση αίματος, υποψία για την ύπαρξη ξένου σώματος, νεοπλάσματος ή συγγενούς ανωμαλίας.

Η θεραπεία

Οι απλές μορφές αιδοιοκολπίτιδας αντιμετωπίζονται μόνο με πλύσεις και τήρηση των κανόνων υγιεινής. Ο παιδογυναικολόγος πρέπει να εξηγήσει με λεπτομέρεια στους γονείς πώς να φροντίζουν την υγιεινή του παιδιού και να αποφεύγουν ερεθιστικούς ή άλλους πιθανούς αιτιολογικούς παράγοντες.

Στις σοβαρές κολπίτιδες και όταν διαπιστώνεται η παρουσία μικροβίων στον κόλπο, κρίνεται απαραίτητη η χρήση αντιβιοτικών, που πρέπει να γίνεται πάντα με βάση το αντιβιόγραμμα που θα προκύψει από την καλλιέργεια κολπικού υγρού. Η «τυφλή», τυχαία χορήγηση αντιβιοτικών οδηγεί σε άσκοπη υπερκατανάλωσή τους. Αυτό έχει ως τελικό αποτέλεσμα την άσκοπη ταλαιπωρία των παιδιών, παράταση του προβλήματος, οικονομική επιβάρυνση και δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων.

Συμπερασματικά, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι:

••• Οι κολπίτιδες στα παιδιά είναι πολύ συχνές και έχουν πολλές ιδιαιτερότητες.

••• Η διάγνωση και η αντιμετώπισή τους στην παιδική και στην προεφηβική ηλικία απαιτούν ειδική εκπαίδευση και πείρα από την πλευρά του παιδογυναικολόγου.

••• Η χορήγηση αντιβιοτικού πρέπει να γίνεται μόνο έπειτα από απομόνωση του υπευθύνου μικροβίου, με καλλιέργεια κολπικού υγρού που πάρθηκε από το βάθος του κόλπου.