Εγκυμοσύνη-Οι πιο συχνές λοιμώξεις και η αντιμετώπισή τους
Γράφει ο Ανδρέας Κόμης
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ιατρικής Εμβρύου και Γυναικολογικών Υπερήχων ΜΗΤΕΡΑ
Κατά την εγκυμοσύνη μερικές λοιμώξεις είναι πιο συχνές απ’ ό,τι συνήθως. Κάποιες απ’ αυτές, μάλιστα, μπορούν να μεταδοθούν στο έμβρυο ή στο νεογνό με σοβαρές επιπτώσεις. Ποιες είναι αυτές, λοιπόν, και πώς αντιμετωπίζονται;
Οι λοιμώξεις αποτελούν μέρος της φυσιολογικής μας ζωής. Η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος στη ζωή της γυναίκας κατά την οποία μερικές λοιμώξεις εμφανίζονται συχνότερα απ’ ό,τι συνήθως. Παρότι, όμως, οι περισσότερες δεν είναι σοβαρότερες σε εγκύους απ’ ό,τι σε μη εγκύους, κάποιες λοιμώξεις μπορούν να μεταδοθούν στο έμβρυο ή στο νεογνό με σοβαρές επιπτώσεις.
Γρίπη – Κρύωμα – Βήχας
Αποτελούν μικρή απειλή για την εγκυμοσύνη και το μόνο που χρειάζεται είναι ανακούφιση από τα συμπτώματα. Ωστόσο η έγκυος έχει τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εισαγωγής στο νοσοκομείο από επιπλοκές της γρίπης σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Η λήψη αρκετών υγρών, η ανάπαυση και η περιποίηση της γυναίκας είναι τα πρώτα μέτρα που πρέπει να πάρουμε. Τα ρινικά αποσυμφορητικά είναι ασφαλή, αλλά τα αντιβηχικά φάρμακα θα πρέπει να χορηγούνται με προσοχή. Ασφαλής θεωρείται και η λήψη παρακεταμόλης (Depon). Εάν ο βήχας γίνει παραγωγικός με εκκρίσεις, τότε μπορεί να σημαίνει μικροβιακή λοίμωξη και χρειάζεται λήψη αντιβιοτικών.
Κολπίτιδες - Μυκητίαση
Η εγκυμοσύνη αυξάνει την πιθανότητα μυκητιασικής κολπίτιδας κυρίως από Candida Albicans. Ο μύκητας αυτός αποικίζει συχνά τον κόλπο, έως 16% σε μη εγκύους γυναίκες και ως 32% σε εγκύους. Δεν προκαλεί πάντα συμπτώματα και χρειάζεται θεραπεία μόνο όταν η έγκυος αισθάνεται κνησμό, καύσο ή ευαισθησία στα γεννητικά όργανα. Η τοπική θεραπεία συνήθως είναι αποτελεσματική. Θεραπεία από του στόματος αντενδείκνυται κατά την εγκυμοσύνη.
Αιμολυτικός Streptococcus Group-B (GBS)
Είναι ένα βακτήριο που βρίσκεται φυσιολογικά στον κόλπο στο 15%-20% των εγκύων γυναικών χωρίς να δημιουργεί συμπτώματα. Σε μικρό αριθμό γυναικών μπορεί να περάσει στο μωρό κατά τη διάρκεια του τοκετού, προκαλώντας σοβαρή μόλυνση ή ακόμα και μηνιγγίτιδα. Λόγω της σοβαρότητας της νόσου που προκαλεί στο νεογνό, θα πρέπει πάντα να ελέγχεται η ύπαρξή του στον κόλπο της γυναίκας κατά τον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης. Η θεραπεία απαιτεί αντιβιοτικά κατά τη διάρκεια του τοκετού ή και πριν.
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
Τα χλαμύδια και η γονόρροια μπορεί να μεταδοθούν στο έμβρυο κατά τη διάρκεια του τοκετού προκαλώντας μολύνσεις στα μάτια. Η γονόρροια είναι αρκετά σπάνια, με συχνότητα μικρότερη από 1 στις 1.000 γυναίκες. Τα χλαμύδια είναι πιο συχνά και προσβάλλουν το περίπου 5% των εγκυμοσυνών. Μπορούν να προκαλέσουν αναπνευστικές λοιμώξεις στο νεογνό ή μολύνσεις ουλών στη λεχώνα. Και οι δύο αυτές λοιμώξεις είναι θεραπεύσιμες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ουρολοιμώξεις
Είναι πιο συχνές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Περίπου 1 στις 25 γυναίκες θα υποφέρει από ουρολοίμωξη στην εγκυμοσύνη. Συχνό σύμπτωμα είναι το κάψιμο κατά τη διάρκεια της ούρησης, πόνος χαμηλά στην κοιλιά και συχνουρία. Αυτό το τελευταίο σύμπτωμα δυστυχώς είναι πολύ συχνό στην εγκυμοσύνη και γι’ αυτό δεν είναι αξιόπιστο για τη διάγνωση. Εάν η μόλυνση περάσει στα νεφρά (πυελονεφρίτιδα) προκαλεί πόνο στη μέση, ναυτία, εμετούς, πυρετό ή ακόμα μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό. Θεραπεύοντας έγκαιρα τις ουρολοιμώξεις, αποφεύγουμε τις επιπλοκές τους. Η διάγνωση γίνεται με τη γενική ούρων και την καλλιέργεια ούρων.
Έρπης γεννητικών οργάνων
Αρχικά παρουσιάζεται με συμπτώματα γρίπης που ακολουθούνται από συμπτώματα στα γεννητικά όργανα και οίδημα στους αδένες τις περιοχής. Πολλές φορές η αρχική μόλυνση μπορεί λανθασμένα να διαγνωστεί ως μυκητιασική κολπίτιδα, που προκαλεί κνησμό και πόνο τοπικά. Τα συμπτώματα την πρώτη φορά είναι περισσότερο επώδυνα. Μετά την πρώτη θεραπεία μπορεί να ενεργοποιηθεί ξανά, προκαλώντας λιγότερο βαριά συμπτώματα. Ο κίνδυνος στην εγκυμοσύνη είναι μεγαλύτερος αν εκδηλωθεί μετά την 28η εβδομάδα και γίνεται θεραπεία στην κύηση, καθώς μπορεί να μεταδοθεί στο νεογνό κατά τον τοκετό. Επίσης μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό ή προβλήματα ανάπτυξης στο έμβρυο. Εξαιτίας αυτών συνήθως συνιστάται καισαρική τομή αν η λοίμωξη αναπτυχθεί μετά την 28η εβδομάδα ή αν υπάρχει λοίμωξη κοντά στον τοκετό.
Τοξοπλάσμωση
Το παράσιτο βρίσκεται σε ωμό κρέας, σε γάτες και στα κόπρανά τους. Η νόσηση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο προκαλώντας συγγενή τοξοπλάσμωση. Τα συμπτώματά της μοιάζουν με αυτά της γρίπης, με πρησμένους αδένες στο λαιμό. Περίπου 30%-40% των γυναικών με τοξοπλάσμωση στην εγκυμοσύνη μεταδίδει τη λοίμωξη στο έμβρυο. Η πιθανότητα είναι μεγαλύτερη στο 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, ενώ η πιθανότητα μετάδοσης στο έμβρυο στο 1ο τρίμηνο είναι περίπου 15%. Μπορεί να προκαλέσει αποβολή, γέννηση νεκρού εμβρύου, τύφλωση, εγκεφαλική βλάβη ή και κώφωση. Πρέπει να ελέγχεται τακτικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ η χορήγηση θεραπείας μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης στο έμβρυο. Προληπτικά μέτρα για την έγκυο είναι το καλά μαγειρεμένο κρέας, το καλό πλύσιμο των χεριών, το καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών, καθώς και των μαγειρικών σκευών.
Κυτταρομεγαλοϊός
Αποτελεί κοινό ιό που προκαλεί νόσο σαν γρίπη. Μόλυνση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο έμβρυο (μικροκεφαλία, κώφωση, νοητική καθυστέρηση κ.ά.). Η πιθανότητα αυξάνεται εάν η έγκυος δεν έχει προσβληθεί στο παρελθόν από τον ιό. Συχνή υπερηχογραφική παρακολούθηση και αμνιοπαρακέντηση μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση.
Ερυθρά
Εάν η έγκυος μολυνθεί κατά τους πρώτους 4 μήνες της εγκυμοσύνης μπορεί να προκληθούν πολύ σοβαρές βλάβες στο έμβρυο (νοητική καθυστέρηση, καταρράκτης, κώφωση κ.ά.). Μετά τον 5ο μήνα της εγκυμοσύνης οι πιθανότητες βλάβης στο έμβρυο μειώνονται πολύ. Η διάγνωση γίνεται με εξέταση αίματος και αμνιοπαρακέντηση.
