Οι απαραίτητες εξετάσεις για υγιή μωρά

Γράφει ο Απόστολος Σταύρου
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Τμήμα Υπερήχων ΜΗΤΕΡΑ

Προγεννητικός έλεγχος είναι το σύνολο των εργαστηριακών εξετάσεων (αιματολογικές, υπερηχογραφία) με σκοπό την ομαλή και ασφαλή έκβαση της κύησης και τη γέννηση ενός υγιούς μωρού ή την κατάλληλη προετοιμασία για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων του νεογέννητου. Υπό την έννοια αυτή, ο προγεννητικός έλεγχος ανήκει στο τομέα της πρόληψης στο μεγαλύτερο κομμάτι του. Πριν από τη σύλληψη κάθε ζευγάρι που προγραμματίζει εγκυμοσύνη θα πρέπει να γνωρίζει εάν είναι φορείς της μεσογειακής αναιμίας. Η γυναίκα, εάν δεν έχει αντισώματα, θα πρέπει να εμβολιαστεί για ερυθρά 3 μήνες πριν από τη σύλληψη. Χρήσιμος θεωρείται και ο αντιγριπικός εμβολιασμός για τον Η1Ν1. Πιθανή αναιμία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, ενώ απαραίτητη είναι η λήψη φυλλικού οξέως γιατί μειώνει την πιθανότητα βλαβών του κεντρικού νευρικού συστήματος του εμβρύου (ανεγκεφαλία, δισχιδής ράχη). Η ομάδα αίματος της μητέρας πρέπει να είναι γνωστή για την παρακολούθηση αντισωμάτων σε περίπτωση αρνητικού Rhesus. Η σκοπιμότητα ελέγχου κάθε ζευγαριού για το αν είναι φορείς κυστικής ίνωσης δεν αποτελεί ομόφωνα διεθνή πρακτική. Γυναίκες με ιστορικό θρομβώσεων ή αποβολών θα πρέπει να υποβληθούν σε έλεγχο θρομβοφιλίας για την άμεση έναρξη αγωγής σε περίπτωση εγκυμοσύνης. Μετά τη σύλληψη γίνεται έλεγχος αντισωμάτων για ηπατίτιδες, HIV, CMV, HSV και τοξόπλασμα και δίδονται οδηγίες για αποφυγή λοιμώξεων. Γίνεται συστηματική παρακολούθηση σακχάρου αίματος και με καμπύλη σακχάρου. Σε περίπτωση παθολογικών τιμών συνιστάται δίαιτα ή ινσουλίνη για πρόληψη επιπλοκών.
• • • Σε ό,τι αφορά τον υπερηχογραφικό έλεγχο χρήσιμη θα είναι μια εξέταση πριν από την εγκυμοσύνη για τη διάγνωση τυχόν ανωμαλιών της μήτρας, ινομυωμάτων ή κύστεων ωοθήκης.
• • • Με το υπερηχογράφημα του πρώτου τριμήνου (11η - 14η εβδομάδα) γνωστό ως υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας, πέρα από την εκτίμηση πιθανοτήτων για χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως το σύνδρομο Down, γίνεται σε σημαντικό βαθμό έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου. Χάρη στη τεχνολογία των υπερήχων, αλλά και στην αυξανόμενη επιστημονική γνώση ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ανωμαλιών του εμβρύου μπορεί να διαγνωστεί από το πρώτο τρίμηνο. Γίνεται εκτίμηση κινδύνου για πρόωρο τοκετό με βάση το ιστορικό και τη μέτρηση του μήκους του τραχήλου και να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα. Τέλος, με την Doppler στις μητριαίες αρτηρίες σε συνδυασμό με το ιστορικό, τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και αιματολογικούς δείκτες μπορούμε να διακρίνουμε τις κυήσεις υψηλού κινδύνου για υπερτασική νόσο και υπολειπόμενης ανάπτυξης έμβρυο. Σε σύντομο χρονικό διάστημα θα είναι διαθέσιμο το τεστ διάγνωσης χρωμοσωμικών ανωμαλιών των εμβρύων από το αίμα της μητέρας.
• • • Στο αναλυτικό υπερηχογράφημα Β επιπέδου γίνεται έλεγχος της ανατομίας για τη διάγνωση ανωμαλιών που βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή του εμβρύου και απαιτούν έγκαιρη αντιμετώπιση από την κατάλληλη ιατρική ομάδα. Τα υπερηχογραφήματα ανάπτυξης με Doppler αγγείων είναι προληπτικός έλεγχος για έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση περιπτώσεων υπολειπόμενης ανάπτυξης και επιπλοκών του 3ου τριμήνου.