Σχολικό Δελτίο Υγείας-Απαραίτητο για κάθε μαθητή

Γράφει η Χαρά Σπανουδάκη
Παιδίατρος - Νεογνολόγος, Συνεργάτις ΜΕΝΝ ΛΗΤΩ

Όσο πιο νωρίς εντοπίζεται ένα θέμα υγείας, τόσο πιο εύκολη και άμεση είναι η αντιμετώπισή του. Γι’ αυτό το δελτίο υγείας του μαθητή δεν είναι απλώς μία «τυπική» υποχρέωση. Ποιες είναι, όμως, οι σχετικές εξετάσεις και ποια σημεία ελέγχουν;
Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, ένας από τους πιο συχνούς λόγους επίσκεψης στον παιδίατρο είναι η συμπλήρωση του δελτίου υγείας του μαθητή. Ο πρωταρχικός στόχος της καθιερωμένης φυσικής εξέτασης είναι αφενός η ασφαλέστερη συμμετοχή των παιδιών στο μάθημα της γυμναστικής και αφετέρου να δίνονται πληροφορίες από το ιατρικό ιστορικό για την αντιμετώπιση προβλημάτων που προκύπτουν πέραν του μαθήματος της γυμναστικής.
Το δελτίο υγείας του μαθητή περιλαμβάνει τρία μέρη:
1) ΙΑΤΡΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ: Είναι το πιο ευαίσθητο και πιο ειδικό στοιχείο του δελτίου, για την εντόπιση καταστάσεων που παρακωλύουν την άσκηση. Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σε:
i. Προηγούμενο ιατρικό ιστορικό σε καταστάσεις που πρόσφατα έχουν θεραπευθεί.
ii. Προηγούμενο χειρουργείο.
iii. Αν έχει χαθεί η λειτουργία ενός από τα όργανα που είναι κατά ζεύγη (π.χ. οφθαλμοί, όρχεις, νεφροί).
iv. Προηγούμενη θερμοπληξία.
v. Φάρμακα και συμπληρώματα που χρησιμοποιεί το παιδί.
vi. Κάρτα εμβολίων.
vii. Ιστορικό απότομης αυξομείωσης του σωματικού βάρους.
viii. Παλαιότεροι τραυματισμοί και κατάλοιπά τους.ix. Απώλεια αισθήσεων ή αμνησία έπειτα από κάκωση κεφαλής. Έτσι επανειλημμένο ιστορικό διάσεισης μπορεί να είναι κριτήριο για τον αποκλεισμό από τη γυμναστική.
x. Προβλήματα συμπεριφοράς - Μαθησιακές δυσκολίες - Διαταραχές σίτισης.
xi. Ιστορικό αλλεργιών (φάρμακα, τροφές, περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα).
xii. Καρδιαγγειακό ιστορικό:
Α. Οικογενειακό ιστορικό υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας ή αιφνιδίου θανάτου.
Β. Ιστορικό υπέρτασης, φυσήματος, υψηλής χοληστερόλης, νοσήματος Kawasaki, μυοκαρδίτιδας, συγκοπτικού επεισοδίου, άλγους προκάρδιου ή και αισθήματος παλμών κατά την άσκηση.
Γ. Προηγούμενο ιστορικό ανεξήγητων σπασμών.
Δ. Σε μη σαφή στοιχεία από το ιστορικό, θα βοηθούσε προηγούμενο ΗΚΓ ή και U/S καρδιάς.
2) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ:
i. Ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά (ύψος, βάρος- BMI), όπου ανιχνεύονται παιδιά παχύσαρκα, κοντά και με υποθρεψία).
ii. Γενική επισκόπηση (κεφαλή, αυχένας, ώμοι, αγκώνες, χέρια, ράχη, γόνατα, ισχία, αστράγαλοι) για τυχόν ασυμμετρίες, εξογκώματα, ατροφίες, δυσμορφικά χαρακτηριστικά.
iii. Ψηλάφηση και έλεγχος της κινητικότητας των μελών κατά την εξέταση του μυοσκελετικού συστήματος.
iv. Εξέταση καρδιαγγειακού: Μέτρηση αρτηριακής πίεσης, ρυθμού και αριθμού των σφύξεων. Ακρόαση της καρδιάς σε όρθια και ύπτια θέση για παρουσία φυσημάτων, clicks. Τέλος η καρδιολογική ολοκληρώνεται με την ψηλάφηση των μηριαίων αρτηριών
v. Οφθαλμοί : Έλεγχος οπτικής οξύτητας
vi. Δέρμα: Παρουσία εξανθηματικής μεταδοτικής νόσου.
vii. Λεμφαδένες: Η λεμφαδενοπάθεια αυτήν καθεαυτήν δεν αποτελεί κριτήριο για τη συμμετοχή ή όχι στη γυμναστική, αλλά μπορεί να υποδηλώνει λοιμώδη ή κακοήθη εξεργασία.
viii. Αναπνευστικό: Παρουσία ή όχι συριγμού κατά την ακρόαση σε ασυμπτωματικό παιδί μπορεί να υποδηλώνει άσθμα ή βρογχόσπασμο έπειτα από άσκηση.
ix. Κοιλίας: Παρουσία οργανομεγαλίας επιβάλλει αποφυγή των ομαδικών αθλημάτων.
x. Ουροποιογεννητικά: Αγόρια με μονήρη όρχη επιβάλλεται να συμμετέχουν με προστατευτικό κάλυμμα. Παιδιά με μονήρη νεφρό να αποφεύγουν τα ομαδικά αθλήματα.
3) ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ: Περιλαμβάνονται περιορισμοί και συστάσεις του ιατρού, που αφορούν στον τρόπο και τις προφυλάξεις που πρέπει το παιδί να πάρει ώστε να συμμετέχει με ασφάλεια στη γυμναστική.
Ο σ τ ό χ ο ς
Το δελτίο υγείας συμπερασματικά θα πρέπει να στοχεύει στην:
• • • Εντόπιση των κινδύνων θανατηφόρων επιπλοκών κατά την άσκηση (π.χ. υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια).
• • • Πρόληψη καταστάσεων (π.χ. υπέρταση) που απαιτούν θεραπεία πριν και κατά τη διάρκεια της άσκησης.
• • • Πρόληψη και θεραπεία καταστάσεων που προκύπτουν κατά την άσκηση (π.χ. χορήγηση βρογχοδιασταλτικού πριν, κατά και μετά την άσκηση στο ασκησιογενές άσθμα).
• • • Εντόπιση και αντιμετώπιση παλιών μυοσκελετικών τραυμάτων.
• • • Απομάκρυνση αναίτιων περιορισμών και απαγορεύσεων της άσκησης.
Συμπερασματικά: Η επιμελής και προσεκτική συμπλήρωση του δελτίου υγείας του μαθητή είναι ζωτικής σημασίας για τη συμμετοχή του στη γυμναστική και γενικώς για την παρουσία του στο σχολείο.