Παχυσαρκία-Επιβαρύνει και τη γονιμότητα

Από τη Μελίνα Σ. Καριπίδου, MSc,
Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Υπεύθυνη Τμήματος Διαιτολογίας Διατροφής ΜΗΤΕΡΑ

Επιβαρύνει και τη γονιμότητα
Η πρώτη αναφορά στη συσχέτιση μεταξύ παχυσαρκίας και υπογονιμότητας εντοπίζεται ήδη το 500 π.Χ. από τον Ιπποκράτη. Τη συσχέτιση αυτή έρχεται πια να τεκμηριώσει ολοένα και περισσότερη βιβλιογραφία τα τελευταία χρόνια. Σε τι επηρεάζει, όμως, και ποιο ρόλο παίζει τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες;

Ως υπογονιμότητα ορίζεται η ανικανότητα σύλληψης μετά από ένα χρόνο ελεύθερης σεξουαλικής επαφής, και αφορά εξίσου σε άνδρες και σε γυναίκες. Το υπερβάλλον σωματικό βάρος (Δείκτης Μάζας Σώματος - ΔΜΣ* >30 kg/m2, αυξημένη συσσώρευση λιπώδους ιστού) αυξάνει την υπογονιμότητα και στα δύο φύλα, μέσω μηχανισμών που κυρίως αφορούν στις ορμόνες του φύλου. Στους άνδρες το υπερβάλλον σωματικό λίπος προκαλεί μείωση της σπερματογένεσης και αλλαγές στο ορμονικό περιβάλλον (μείωση συνολικής και ελεύθερης τεστοστερόνης, ινσουλινοαντίσταση κ.ά.), ενώ στις γυναίκες προκαλεί αλλαγές σε ορμόνες που σχετίζονται με τη σύλληψη (π.χ. ινσουλίνη, λεπτίνη, αντιπονεκτίνη), μειώνει τον αριθμό των κύκλων (και τις ωορρηξίες), αλλά και αυξάνει τη συχνότητα των αποβολών καθώς και την εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών. Οι παχύσαρκες γυναίκες εμφανίζουν τριπλάσια πιθανότητα να έχουν μειωμένη ικανότητα γονιμοποίησης τόσο φυσιολογικά όσο και με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε σχέση με τις γυναίκες φυσιολογικού σωματικού βάρους. Μελέτες έχουν δείξει πως ακόμη και μικρή απώλεια βάρους σε υπέρβαρες μη γόνιμες γυναίκες έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση στην ωορρηξία, στη σύλληψη και στην έκβαση της εγκυμοσύνης.

Η διατροφή
Ο τρόπος ζωής (στρες, αλκοόλ, νικοτίνη, καφεΐνη) και το αυξημένο σωματικό βάρος δρουν συνεργιστικά και αρνητικά στη διαδικασία της σύλληψης. Συνεπώς, για τη βελτιστοποίηση της προσπάθειας σύλληψης, συνιστώνται αλλαγές στον τρόπο διατροφής του ζεύγους. Ένας τρόπος διατροφής σύμφωνος με το μεσογειακό πρότυπο, το οποίο εστιάζει ουσιαστικά σε δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρι και δημητριακά, σε συνδυασμό με αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και έλεγχο του σωματικού βάρους συντελεί στην αύξηση των πιθανοτήτων επιτυχίας τόσο της φυσιολογικής όσο και της υποβοηθούμενης γονιμοποίησης. Ο Διευθυντής της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του ΜΗΤΕΡΑ, κ. Palmer Giles, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «ασθενείς που θέλουν να αλλάξουν τον τρόπο της διατροφής τους ή επιθυμούν να απαλλαγούν από τα περιττά κιλά στην προσπάθειά τους να γίνουν γονείς, μπορούν να επωφεληθούν από τη συνεργασία της Μονάδας μας με το Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας του ΜΗΤΕΡΑ». *ΔΜΣ = το πηλίκο του βάρους σε κιλά προς το ύψος σε μέτρα στο τετράγωνο, βάρος (kg)/ύψος (m)2