Εμβόλια-Η αποτελεσματική προστασία για το παιδί
Από τoν Νίκο Φιολιτάκη,
Παιδίατρος, Επιμελητής Παίδων ΜΗΤΕΡΑ
Η αποτελεσματική προστασία για το παιδί
Από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 αρκετά καινούργια εμβόλια έχουν προστεθεί, ενισχύοντας την πρόληψη για σημαντικά νοσήματα. Τα τελευταία χρόνια έχουμε συνεχώς εξελίξεις, με νεότερα εμβόλια καθώς και με τροποποιήσεις των εμβολιαστικών σχημάτων με σκοπό την αυξημένη αποτελεσματικότητά τους. Ποια είναι αυτά και από τι προστατεύουν τα παιδιά μας;
ΕΜΒΟΛΙΟ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΡΟΤΑΪΟΥ: Ο ροταϊός ευθύνεται περίπου για τις μισές περιπτώσεις οξείας γαστρεντερίτιδας σε παιδιά κάτω των 5 ετών που επισκέπτονται εξωτερικά ιατρεία ή χρειάζονται νοσηλεία. Μεταδίδεται αρκετά εύκολα και δημιουργεί επιδημίες, συχνά σε παιδικούς σταθμούς. Σε χώρες όπου έχει γίνει μαζικός εμβολιασμός των βρεφών παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των περιστατικών γαστρεντερίτιδας αλλά και μείωση περίπου 50% των εισαγωγών για γαστρεντερίτιδα σε νοσοκομείο. Στη χώρα μας δεν έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ) και γίνεται σε ποσοστό περίπου 30% των βρεφών, ωστόσο έχει ήδη καταγραφεί μια μείωση στα κρούσματα γαστρεντερίτιδας από ροταϊό την τελευταία τριετία. Υπάρχουν δύο εμβόλια για τον ροταϊό, είναι πόσιμα και χορηγούνται σε δύο ή τρεις δόσεις το πρώτο εξάμηνο.
ΣΥΖΕΥΓΜΕΝΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΟΚΟΚΚΟΥ: Το εμβόλιο έναντι του μηνιγγιτιδόκοκκου C κυκλοφόρησε το 2001, ενώ το 2005 συμπεριλήφθηκε στο ΕΠΕ. Μετά τη μαζική εφαρμογή του παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των κρουσμάτων. Τα περισσότερα κρούσματα σήμερα αφορούν παιδιά σχολικής ηλικίας και εφήβους. Θεωρείται πολύ πιθανό να αποφασιστεί η χορήγηση αναμνηστικής δόσης στη σχολική ηλικία ή στην αρχή της εφηβείας για τα παιδιά που εμβολιάστηκαν σε βρεφική ηλικία, καθώς φαίνεται ότι ο τίτλος των αντισωμάτων μειώνεται μετά την πάροδο λίγων ετών. Πρόσφατα έχει κυκλοφορήσει στη χώρα μας το τετραδύναμο συζευγμένο εμβόλιο έναντι των οροτύπων A, C, Y, W-135 του μηνιγγιτιδόκοκκου, το οποίο αρχικά πήρε άδεια για ηλικίες άνω των 11 ετών. Αυτό, όμως, που αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το εμβόλιο έναντι του μηνιγγιτιδόκοκκου Β, ο οποίος είναι και ο συχνότερος τύπος στη χώρα μας. Δημιουργήθηκε με πρωτοποριακή τεχνική μετά από πολυετείς προσπάθειες και αναμένεται να κυκλοφορήσει μέσα στο 2012.
ΕΜΒΟΛΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ HPV: Είναι αποδεδειγμένη η σχέση της λοίμωξης του γεννητικού συστήματος της γυναίκας από συγκεκριμένους ορότυπους του ιού ΗPV με τη δημιουργία νεοπλασίας, ιδίως του τραχήλου της μήτρας. Κυκλοφορούν δύο ισοδύναμα ουσιαστικά εμβόλια. Ο εμβολιασμός γίνεται σε 3 δόσεις μέσα σε ένα εξάμηνο. Έχει εγκριθεί για ηλικίες 9 - 26 ετών. Συνιστάται να γίνεται έναρξη του εμβολιασμού σε ηλικία 11 - 12 ετών. Ο στόχος είναι ο εμβολιασμός να προηγείται της πιθανότητας φυσικής μόλυνσης. Και τα δύο εμβόλια είναι ασφαλή και δραστικά.
ΕΜΒΟΛΙΟ ΕΝΑΝΤΙ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΥ: Ο πνευμονιόκοκκος είναι ένα μικρόβιο το οποίο, εκτός από πνευμονία (όπως υποδηλώνει το όνομά του), μπορεί να προκαλέσει και μικροβιαιμία αλλά και μηνιγγίτιδα, ιδίως σε βρέφη. Παλαιοτέρα, υπήρχε μόνο το «πολυσακχαριδικό», το οποίο γινόταν (και γίνεται) σε ειδικές ομάδες, αλλά δεν ήταν αποτελεσματικό σε ηλικίες κάτω των 2 ετών. Γι’ αυτούς τους λόγους, ήταν μακρόχρονη η προσπάθεια δημιουργίας εμβολίου που να είναι αποτελεσματικό από τους πρώτους μήνες ζωής. Έτσι, στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας κυκλοφόρησε το 7δύναμο «συζευγμένο» αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο. Από τους πάνω από 90 γνωστούς τύπους του μικροβίου κάλυπτε τους 7, οι οποίοι, όμως, ήταν από τους συχνότερους και σοβαρότερους. Ο συστηματικός εμβολιασμός μείωσε τη διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο (μικροβιαιμία, μηνιγγίτιδα) κατά 60% - 90% σε παιδιά μικρότερα των 2 ετών. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 παρατηρήθηκε αύξηση των επιπλεγμένων με εμπύημα πνευμονιών, η οποία συνεχίστηκε και μετά την εφαρμογή του εμβολίου και βρέθηκε ότι οφειλόταν σε ορότυπους που δεν περιλαμβάνονταν στο πρώτο εμβόλιο, όπως ο 1. Εδώ και περίπου ένα χρόνο κυκλοφορεί το νεότερο 13δύναμο εμβόλιο, το οποίο προστατεύει από 6 επιπλέον τύπους του μικροβίου και υπολογίζεται ότι καλύπτει πάνω από το 60% των περιπτώσεων που δεν καλύπτονταν από το 7δύναμο.
ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙ ΑΝΕΜΕΥΛΟΓΙΑΣ: Ξεκίνησε με σύσταση για μια δόση, αλλά σύντομα διαπιστώθηκε ότι χρειάζεται και μια επαναληπτική, η οποία τοποθετήθηκε αρχικά στην ηλικία των 4 - 6 ετών. Φάνηκε τα τελευταία χρόνια ότι αρκετά παιδιά που είχαν κάνει την πρώτη δόση αλλά όχι ακόμη τη δεύτερη, και εκτέθηκαν στον ιό της ανεμευλογίας, νόσησαν. Γι’ αυτό συνιστάται η δεύτερη δόση να γίνεται νωρίτερα (στα 2 - 3 έτη). Κυκλοφορεί, επίσης, το 4δύναμο εμβόλιο ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας - ανεμευλογίας. Βασικό πλεονέκτημά του είναι τα λιγότερα τσιμπήματα και πιθανόν η καλύτερη συμμόρφωση. Μειονέκτημά του είναι το αυξημένο ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών. Συνιστάται τουλάχιστον ο ένας εμβολιασμός να γίνεται ξεχωριστά από άλλα εμβόλια.
Τα εμβόλια μας προστατεύουν από πολλά, δυνητικά επικίνδυνα, νοσήματα. Μερικά, όπως η διφθερίτιδα ή η πολιομυελίτιδα, μας φαίνονται μακρινά και ότι δεν μας αφορούν, αυτό όμως ακριβώς οφείλεται στην επιτυχία του εμβολιασμού. Πρέπει να το έχουμε αυτό στο μυαλό μας, ώστε να μην επηρεαζόμαστε εύκολα από διάφορες φήμες ή θεωρίες, μη επιστημονικά τεκμηριωμένες, που κυκλοφορούν κατά καιρούς για πιθανές αρνητικές συνέπειές τους. Είναι σημαντική η πιστή τήρηση του χρονοδιαγράμματος των εμβολίων, σύμφωνα με το ΕΠΕ και τις οδηγίες του ιατρού που παρακολουθεί το παιδί, για να έχουμε την καλύτερη δυνατή προστασία.
