Προληπτικός έλεγχος-Αναγκαίος για κάθε γυναίκα

Από τo Βασίλη Νίκα,
Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Συνεργάτης Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ

Αναγκαίος για κάθε γυναίκα
Η πρόληψη είναι η «πρώτη γραμμή άμυνας» της υγείας κάθε ανθρώπου. Ειδικά για τις γυναίκες μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη, γι’ αυτό και επιβάλλεται ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος, ώστε να εντοπιστούν τυχόν προβλήματα στο αρχικό τους στάδιο. Τι περιλαμβάνει, όμως, αυτός ο έλεγχος και τι εξετάζουμε;
Ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος γίνεται για να εξασφαλίσει έναν υγιή τρόπο διαβίωσης της γυναίκας και να ανακαλύψει τυχόν παθήσεις που δεν έχουν εκδηλώσει συμπτώματα. Η εξέταση ρουτίνας γίνεται συνήθως μία φορά το χρόνο σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και το περιεχόμενό της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Σε περίπτωση που υπάρχουν προβλήματα (μολύνσεις, αιμορραγίες) γίνεται θεραπεία και επανέλεγχος. Ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός για την υγεία, την αρτιμέλεια και τη γονιμότητα μιας γυναίκας. Μικρά προβλήματα που μπορούν να διαγνωστούν και βρίσκονται σίγουρα σε αρχικά στάδια, είναι πλήρως αναστρέψιμα (κύστεις ωοθηκών, μολύνσεις, διαταραχές κύκλου).
Ιστορικό
Ο έλεγχος ξεκινάει με τη λήψη του ιατρικού ιστορικού, στο οποίο επισημαίνονται οι καταστάσεις που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα και θα πρέπει να ελεγχθούν ειδικά κατά τον γυναικολογικό έλεγχο.
Γυναικολογική εξέταση
Ο έλεγχος ξεκινά με γυναικολογική εξέταση, στην οποία επισκοπούνται το αιδοίο, τα ανατομικά στοιχεία και η είσοδος του κόλπου. Κατόπιν γίνεται εισαγωγή του κολποδιαστολέα (αποστειρωμένη συσκευή, η οποία απάγει τα κολπικά τοιχώματα) και έτσι εξετάζεται ο κόλπος και ο τράχηλος. Γίνεται παρατήρηση για τυχόν βλάβες, μολύνσεις, ασυνήθεις εκκρίσεις, ανατομικές ανωμαλίες. Σε περίπτωση που υπάρχουν ασυνήθεις εκκρίσεις που υποδηλώνουν μόλυνση, γίνεται λήψη υγρού από τον κόλπο και τον τράχηλο για να αποσαφηνιστεί η αιτία ενοχλήσεων, όπως πόνος, κάψιμο ή κνησμός στα έξω γεννητικά όργανα (μύκητες, βακτήρια, τριχομονάδες, Gram, βακτηρίδια) και να δοθεί έτσι η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
Τεστ ΠΑΠ
Γίνεται λήψη του τεστ ΠΑΠ από την είσοδο του τραχήλου της μήτρας, το οποίο αποστέλλεται στο κυτταρολογικό εργαστήριο. Συλλέγονται κύτταρα από τον τράχηλο της μήτρας με σκοπό τον έλεγχο για καρκίνο του τραχήλου, καθώς και για πιθανή προσβολή από τον ιό των ανθρώπινων κονδυλωμάτων και των προκαρκινικών αλλοιώσεων που αυτός προκαλεί. Η λήψη του τεστ θα πρέπει να ξεκινά ένα χρόνο μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών και να εκτελείται μια φορά ετησίως, εκτός αν υπάρχουν ενδείξεις για συχνότερη παρακολούθηση. Προϋποθέσεις για τη σωστή λήψη του τεστ είναι η απουσία αίματος (περίοδος) και η αποχή από ελεύθερη σεξουαλική επαφή τις τελευταίες 24 ώρες. Η μόνη ενόχληση που μπορεί να νιώσει μια γυναίκα είναι κατά την εξέταση του τραχήλου, που διαρκεί όμως στιγμιαία.
Κολποσκόπηση
Σε περίπτωση προηγούμενων παθολογικών τεστ ΠΑΠ, η εξέταση συνεχίζεται και συμπληρώνεται με κολποσκόπηση, στην οποία επισημαίνονται οι περιοχές που παρουσιάζουν βλάβη και δίνουν τα παθολογικά κύτταρα στο τεστ ΠΑΠ. Πιθανό να ληφθεί και βιοψία από τις προσβληθείσες περιοχές.
Υπερηχογράφημα
Η εξέταση συνεχίζεται με την υπερηχογραφική απεικόνιση των έσω γενετικών οργάνων. Με το υπερηχογράφημα μετράμε τον όγκο της μήτρας, ο οποίος διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα, και σύμφωνα με το ιστορικό. Παρατηρούμε την υφή και τη σύστασή της για την εύρεση τυχόν παθολογικών καταστάσεων (ινομυώματα, πολύποδες κ.ά.), καθώς και την ανατομία της για τυχόν συγγενείς ανωμαλίες (δίδελφος, δίκερος μήτρα). Κατόπιν ελέγχεται το ενδομήτριο (πάχος, σύσταση). Γίνεται με ενδοκολπική κεφαλή υπερήχων που είναι πολύ περισσότερη αξιόπιστη από την αντίστοιχη κοιλιακή, καθώς έρχεται σχεδόν σε επαφή με τα εξεταζόμενα όργανα και δεν παρεμβάλλεται η ουροδόχος κύστη. Η απεικόνιση των σαλπίγγων δεν είναι δυνατή παρά μόνο σε παθολογικές καταστάσεις (υδροσάλπιγγα). Στη συνέχεια απεικονίζονται οι ωοθήκες, μετράται ο όγκος τους και επιβεβαιώνεται η ύπαρξη ωοθυλακίων κατά τη γόνιμη ηλικία. Ελέγχονται για τυχόν παθολογικές καταστάσεις όπως κύστες, συμπαγή μορφώματα, μικτές κύστες κ.ά. Ελέγχεται περαιτέρω η πύελος και για άλλες καταστάσεις,όπως παρουσία υγρού στο δουγλάσειο, που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν μολύνσεις ή άλλες παθολογικές καταστάσεις.
Έλεγχος μαστών
Κατά τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο πάντα γίνεται ψηλάφηση μαστών. Αν κατά την ψηλάφηση υπάρχουν ύποπτες περιοχές, τότε γίνεται υπερηχογράφημα, ακόμα και μαστογραφία. Για τις γυναίκες που έχουν υπερβεί το 40ό έτος ή υπάρχει ιστορικό καρκίνου στο συγγενές περιβάλλον, κάνουμε μαστογραφία και συγχρόνως γίνεται ψηλάφηση μαστού. Ο έλεγχος των μαστών είναι αναπόσπαστο μέρος του προληπτικού γυναικολογικού ελέγχου και αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία με την πάροδο του χρόνου.