Ακράτεια-Οι αιτίες και η θεραπεία

Από τον Αχιλλέα Γιακουμάκη,
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος εξειδικευθείς στην Ουρογυναικολογία, Συνεργάτης Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ

Οι αιτίες και η θεραπεία
Μία στις τέσσερις γυναίκες θα αντιμετωπίσει κάποια στιγμή στη ζωή της το πρόβλημα της ακράτειας ούρων. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να οριστεί ο τύπος της ακράτειας, για να καθοριστεί και η αντίστοιχη θεραπεία. Πώς δημιουργείται, λοιπόν, το πρόβλημα και πώς αντιμετωπίζεται;

Τι είναι η ακράτεια ούρων;
Ακράτεια ούρων είναι οποιασδήποτε μορφής ακούσια απώλεια ούρων.

Ποια είναι η επίπτωσή της στο γυναικείο πληθυσμό;
Γενικά το 27% των γυναικών θα παρουσιάσει κάποιο τύπο ακράτειας στη ζωή τους. Ειδικότερα σε νέες γυναίκες το ποσοστό κυμαίνεται στο 16%-33% και αυξάνεται στο 51% σε μεγαλύτερες γυναίκες (άνω των 65 ετών).

Ποια είναι τα είδη της ακράτειας ούρων;

• Ακράτεια ούρων σε προσπάθεια.
• Επιτακτική ακράτεια.
• Μικτή ακράτεια.
• Χρόνια ακράτεια ούρων και ακράτεια από υπερπλήρωση.
• Λειτουργική ακράτεια.
• Άλλες.
  Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τρεις πρώτες αποτελούν το 90% των περιπτώσεων ακράτειας.
  

Τι είναι η ακράτεια ούρων σε προσπάθεια;
Είναι η ακούσια απώλεια ούρων σε καταστάσεις αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης (π.χ. φτέρνισμα, βήχας, γέλιο, ανέβασμα σκάλας κ.λπ.).

Τι είναι η επιτακτική ακράτεια;
Είναι η ακούσια απώλεια ούρων ύστερα από μία ξαφνική και ανεξέλεγκτη ανάγκη για ούρηση, χωρίς συχνά οι γυναίκες να προλαβαίνουν να φθάσουν στην τουαλέτα. Συνυπάρχει επίσης συχνουρία κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.

Τι είναι η μικτή ακράτεια;
Είναι ο συνδυασμός των δύο παραπάνω.

Ποια είναι τα κύρια αίτια της ακράτειας;
1.Kύηση και φυσιολογικός τοκετός.
2.Γήρανση.
3.Συγγενείς βλάβες κολλαγόνου.
4.Χρόνιες καταστάσεις αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης.
5.Υστερεκτομή (χειρουργική αφαίρεση μήτρας).

Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η γυναίκα πρέπει να επισκεφθεί γυναικολόγο εξειδικευμένο στο αντικείμενο αυτό. Λαμβάνεται ένα λεπτομερές ιστορικό με προσεκτική εκτίμηση των συμπτωμάτων που κυριαρχούν και ακολουθεί γυναικολογική εξέταση με ειδικές δοκιμασίες. Τέλος, ζητείται ουροδυναμικός έλεγχος (ανώδυνη εξέταση, που όμως απαιτεί εργαστήριο και διαρκεί περίπου 45 λεπτά) προκειμένου να καθοριστεί ο τύπος της ακράτειας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι ο κάθε τύπος έχει τελείως διαφορετική θεραπεία.

Υπάρχει θεραπεία;
Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί αποτελεσματικότατες θεραπείες ιδίως για την ακράτεια σε προσπάθεια. Κύριο μέρος κατέχει η χειρουργική. Αυτή γίνεται από τον κόλπο με απλή τεχνική και με τοπική αναισθησία και η γυναίκα δεν χρειάζεται να παραμείνει στο νοσοκομείο ή παραμένει για μία νύχτα. Τοποθετείται μια μικρή συνθετική ταινία από αδρανές υλικό κάτω από το μέσο τριτημόριο της ουρήθρας και έχει ως αποτέλεσμα την επίτευξη της εγκράτειας. Η τεχνική αυτή έχει άριστα αποτελέσματα και χαμηλότατο ποσοστό ήπιων επιπλοκών. Παράλληλα με τη χειρουργική, εφαρμόζεται και φυσιοθεραπεία των μυών του πυελικού εδάφους. Στην επιτακτική ακράτεια εφαρμόζεται συντηρητική θεραπεία με καλά αποτελέσματα.

Τι είναι οι διαταραχές χαλάρωσης πυελικού εδάφους;
Η πρόπτωση πυελικών οργάνων είναι μία γυναικολογική κήλη που οφείλεται στην εξασθένιση ή στον τραυματισμό των μυών και των συνδέσμων που στηρίζουν τη μήτρα και τον κόλπο.

Ποια είναι η επίπτωση στο γυναικείο πληθυσμό;
Υπολογίζεται ότι στη διάρκεια της ζωής της μία γυναίκα έχει περίπου 10% πιθανότητα να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για πρόπτωση πυελικών οργάνων.

Ποια είναι τα είδη της πρόπτωσης;
1. Πρόπτωση μήτρας/κολπικού κολοβώματος μετά από υστερεκτομή.
2. Κυστεοκήλη: οφείλεται στη χαλάρωση του προσθίου κολπικού τοιχώματος και στην κάθοδό του μαζί με την υπερκείμενη ουροδόχο κύστη.
3. Ορθοκήλη: οφείλεται στη χαλάρωση του οπισθίου κολπικού τοιχώματος, που μαζί με το κατώτερο τμήμα του υποκείμενου εντέρου προβάλλει στον κόλπο.

Ποια είναι τα συμπτώματα;
Οι ασθενείς μπορεί να αισθάνονται πόνο, πίεση ή αίσθημα πληρότητας στον κόλπο ή έχουν την αίσθηση ότι κάτι προεξέχει από τον κόλπο. Επίσης, αναφέρουν δυσκολία ούρησης, συχνουρία και ακράτεια ούρων, όπως και δυσκολία στην αφόδευση. Τα συμπτώματα ποικίλλουν σε βαρύτητα ανάλογα με το βαθμό και το είδος της πρόπτωσης. Χαρακτηριστικά παρουσιάζονται πιο έντονα μετά από έντονη σωματική δραστηριότητα ή παρατεταμένη ορθοστασία.
Πολλές νεαρές γυναίκες παραπονούνται ότι επηρεάζεται και η σεξουαλική τους δραστηριότητα.

Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση τίθεται με απλή γυναικολογική εξέταση, ώστε να εξακριβωθεί το είδος και ο βαθμός της πρόπτωσης.

Υπάρχει θεραπεία;
Η θεραπεία είναι κατά βάση χειρουργική διά της κολπικής οδού. Στην πρόπτωση μήτρας εφαρμόζεται η αφαίρεσή της κολπικά. Επειδή αυτό δεν αποκαθιστά το ανατομικό πρόβλημα, είναι σωστότερο να εφαρμοστεί η στήριξή της στον ελάσσονα ισχιοϊερό σύνδεσμο (συνήθως δεξιά), χωρίς αφαίρεση, που αποκαθιστά την ανατομία με άριστα αποτελέσματα. Η ίδια τεχνική εφαρμόζεται και στην πρόπτωση κολπικού κολοβώματος μετά από υστερεκτομή. Εδώ καταδεικνύεται η λάθος αντιμετώπιση πρόπτωσης μήτρας με κολπική υστερεκτομή! Κι αυτό γιατί, παρότι αφαιρείται το προπίπτον σπλάχνο (μήτρα), η υποκείμενη χαλάρωση παραμένει, με αποτέλεσμα τη μελλοντική πρόπτωση της κορυφής του κόλπου. Στην κυστεοκήλη και την ορθοκήλη, εκτός από τις παραδοσιακές χειρουργικές τεχνικές, η αποκατάσταση γίνεται και με ειδικούς τύπους πλεγμάτων από αδρανές συνθετικό υλικό.