Ακράτεια ούρων-Μέχρι χθές "taboo". Σήμερα υπάρχει λύση!

Από το Τμήμα Ουροδυναμικού Ελέγχου & Διαταραχών λειτουργίας πυελικού εδάφους

Ιδιαίτερα δε, όταν εκδηλώνεται σε νεώτερες ηλικίες και υπό συνθήκες διαφορετικές από το αναμενόμενο. Αλλοιώνει την ποιότητα ζωής, περιθωριοποιεί, καταθλίβει. Προσβάλλει άντρες και γυναίκες, αλλά συχνότερα τις τελευταίες ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 45 χρόνων. Η σωστή προσέγγιση του προβλήματος, ώστε και η αντιμετώπιση του να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας, απαιτεί πρωτίστως την κατανόηση της προσωπικότητας της γυναίκας που πάσχει, διακριτικότητα στην επαφή μαζί της και κυρίως ανίχνευση των επιθυμιών και των προσδοκιών της από την όποια προτεινόμενη θεραπεία.
Στο πρόσφατο παρελθόν, ακόμη και για τις πιο εξελιγμένες κοινωνίες του δυτικού κόσμου, αποτελούσε ένα θέμα «taboo» που συχνά κρυβόταν πίσω από την αληθοφανή δικαιολογία του «φυσιολογικού» παρεπόμενου της γήρανσης.
Έτσι, παρέμενε ανομολόγητο, χρόνιζε, επιδεινωνόταν, συμπαρασύροντας αναπόφευκτα τη ψυχολογική διάθεση, την κοινωνική ζωή, την απόδοση στην εργασία και συχνά τις σχέσεις με τον ερωτικό σύντροφο, οδηγώντας, στην αποξένωση, στην έλλειψη της αυτοεκτίμησης. Θα άξιζε ίσως να αναφερθεί ότι αποτελεί την πρώτη αιτία ιδρυματισμού των ηλικιωμένων συνανθρώπων μας, ανά τον κόσμο!
Υπολογίζεται ότι το 36-41% των γυναικών στο γενικό πληθυσμό πάσχει από ακράτεια ούρων, ενώ λιγότερες από τις μισές από αυτές ζήτησαν, τελικά, ιατρική βοήθεια, και μάλιστα 7 χρόνια μετά από την στιγμή που πρωτοεμφανίστηκε το πρόβλημα. Προς το παρόν, ο συχνότερος τρόπος αντιμετώπισης, σε ατομικό επίπεδο αυτοεξυπηρέτησης, είναι η χρήση απορροφητικής πάνας για ενήλικες, με εκτιμώμενο κόστος περίπου 1500 ευρώ, ανά άτομο, το χρόνο.
Και όμως, θα μπορούσαν τα πράγματα να ήταν διαφορετικά! Στις μέρες μας και τώρα πια και στη χώρα μας, η ευαισθητοποίηση του κόσμου απέναντι στο πρόβλημα, η ενημέρωση του σύγχρονου γιατρού, οι νέες μέθοδοι οριστικής αντιμετώπισης και κυρίως οι υψηλές απαιτήσεις της σύγχρονης γυναίκας για την ποιότητα της ζωής της σκια-γραφούν ένα πιο ευοίωνο μέλλον στο πεδίο αυτό. Σήμερα, ανάλογα με την αιτία της ακράτειας, υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι θεραπείας, όπως φάρμακα, απλές χειρουργικές τεχνικές, φυσιοθεραπευτικές μέθοδοι, που μπορούν σε έμπειρα χέρια να θεραπεύσουν και να βελτιώσουν θεαματικά την ποιότητα ζωής. Ένας ολόκληρος κλάδος της σύγχρονης Μαιευτικής-Γυναικολογίας, η ουρογυναικολογία, είναι αφιερωμένος στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.

Τα πρώτα σημάδια που υποδεικνύουν την ανάγκη να επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας είναι:

• Απώλεια ούρων που σας περιορίζει από τις συνηθισμένες σας δραστηριότητες.
• Απώλεια ούρων που άρχισε ή επιδεινώθηκε μετά από μια επέμβαση, όπως υστερεκτομή, καισαρική τομή κ.λ.π.
• Απώλεια ούρων που σας κάνει να ντρέπεστε.
• Αδυναμία να ουρήσετε, ή το αίσθημα ότι παραμένουν ούρα στην κύστη σας αμέσως μετά την ούρηση ή έστω, προοδευτική μείωση με την πάροδο του χρόνου της «δύναμης» με την οποία ουρείτε.
• Συχνοουρία παρά το ότι αποδεδειγμένα δεν υπάρχει κυστίτιδα.
• Ανάγκη να βιάζεστε κάθε λίγο και λιγάκι να πάτε στην
  τουαλέτα και/ή να χάνετε ούρα, αν δεν τα καταφέρνετε να πάτε έγκαιρα.
• Πόνος όταν η κύστη σας είναι γεμάτη, ή επώδυνη διούρηση.
• Συχνές κυστίτιδες.
• Απώλεια ούρων όταν βήχετε, φτερνίζεστε, γελάτε, σηκώνετε βάρος, ανεβαίνετε σκάλες.
• Απώλεια ούρων όταν έχετε τα χέρια σας στο νερό.
• Απώλεια ούρων στον ύπνο σας ή όταν σηκώνεστε πολλές φορές το βράδυ από το κρεβάτι για να ουρήσετετε.

Ο καλύτερος, όμως, οδηγός για το αν χρειάζεστε να επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας είναι το αν για σας αποτελεί πρόβλημα! Η ακράτεια είναι μια κατάσταση, ένα σύμπτωμα, αλλά ο μόνος που θα κρίνει αν αποτελεί πρόβλημα είστε εσείς! Για παράδειγμα, υπάρχουν γυναίκες που χάνουν ούρα κάθε μέρα και δεν το θεωρούν πρόβλημα. Άλλες, που έχουν ένα επεισόδιο απώλειας ούρων το μήνα, αισθάνονται ότι η ζωή τους έχει αποδιοργανωθεί.

Πως μπορεί να διαγνωστεί η ακράτεια ούρων ?
Η πρώτη προσέγγιση γίνεται με την ανάλυση της φύσης των συμπτωμάτων. Ο γυναικολόγος σας θα αναζητήσει στοιχεία από το ιατρικό σας ιστορικό, όπως την γενική κατάσταση της υγείας σας, επεμβάσεις που έχετε κάνει στο παρελθόν, ασθένειες, φάρμακα που παίρνετε. Θα σας εξετάσει κλινικά για να εκτιμήσει την κατάσταση των γεννητικών οργάνων σας, προκειμένου να διαγνώσει αν παράλληλα υπάρχει πτώση της μήτρας, του κόλπου ή του εντέρου. Απαραιτήτως θα σας δώσει ένα ειδικό «ημερολόγιο καταγραφής της λειτουργίας της κύστης», όπου για κάποιες ημέρες θα καταγράφετε την ποσότητα των υγρών που πίνετε, πόσες φορές πηγαίνετε στην τουαλέτα και τα επεισόδια απώλειας ούρων, προκειμένου να σχηματίσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του προβλήματος. Θα σας ζητηθεί ακόμα, να κάνετε μία γενική ούρων και πιθανόν καλλιέργεια ούρων. Από κει και πέρα, ακολουθούν πιο λεπτομερείς εξετάσεις, όπως ουροδυναμικός έλεγχος σε εξειδικευμένο ουρογυναικολογικό κέντρο, για ακριβή διάγνωση ή/και καθοδήγηση της θεραπείας.

Οι ιατροί που στελεχώνουν το ουροδυναμικό τμήμα του μαιευτηρίου απαντούν στις 12 πιο συχνές απορίες των γυναικών.

Το ότι είμαι υπέρβαρη θα μπορούσε να αποτελεί αιτία;
Απαντά ο κ. ΣΑΒΒΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος: Ναι, λόγω μόνιμης αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης και πτώσης των ενδοκοιλιακών οργάνων.

Είναι πιθανόν να αποτελεί αιτία το γεγονός ότι γέννησα τα παιδιά μου με φυσιολογικό τρόπο, και αν ναι γιατί;
Απαντά ο κ. ΣΑΒΒΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος: Ναι, διότι στην διάρκεια της εξώθησης δημιουργούνται μικρορήξεις στα κολπικά τοιχώματα με αποτέλεσμα, με το πέρασμα του χρόνου μικρού ή μεγάλου βαθμού κυστεορθοκήλη και αλλαγή στον μηχανισμό στήριξης του αυχένα της ουροδόχου κύστης. Επιβαρυντικοί παράγοντες, θεωρούνται, η πολύωρη εξώθηση, εμβρυουλκία, σικυουλκία.

Αποτελεί η ακράτεια ούρων ένα φυσιολογικό παρεπόμενο της γήρανσης;
Απαντά ο κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΖΑΝΑΣ, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος: ΟΧΙ!! Μπορεί μεν να επηρεάζει ένα μεγάλο ποσοστό των υπερηλίκων, αλλά οι αιτίες μπορεί να είναι διάφορες και πρέπει να διερευνώνται από τον γυναικολόγο. Η ακράτεια ΔΕΝ είναι νόσος, είναι σύμπτωμα. Μπορεί όμως να αντιμετωπιστεί από την στιγμή που προσδιοριστούν οι αιτίες.

Είναι πιθανόν η διατροφή μου να επηρεάζει την ικανότητά μου να ελέγχω την κύστη μου;
Απαντά ο κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μαιευτήρας - Γυναικολόγος: Κάποια διατροφικά στοιχεία ή αφεψήματα, παρόλο που ο μηχανισμός δράσης τους δεν είναι πάντα κατανοητός, θεωρείται ότι είναι δυνατόν να συμβάλλουν στην απώλεια ούρων. Αξίζει πάντως τον κόπο να δοκιμάσει κανείς, περιορίζοντας κάποια από τα παρακάτω, να δει αν βελτιώνεται η ικανότητα ελέγχου της λειτουργίας της κύστης.
Αλκοολούχα ποτά, αεριούχα αφεψήματα (με ή χωρίς καφεΐνη), γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, καφές ή τσάι (ακόμη και χωρίς καφεΐνη), φάρμακα που περιέχουν καφεΐνη, χυμός γκρέιπφρουτ, τομάτες και τοματοχυμός, ιδιαιτέρως πικάντικες τροφές, ζάχαρη, μέλι, σοκολάτα, γλυκαντικές ουσίες.

Υπάρχουν κάποιες συνήθειες στον τρόπο ζωής μου, που προκαλούν το πρόβλημα με τον έλεγχο της κύστης μου και πως μπορώ να τα αποφύγω;
Απαντά ο κ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος: Αρκετές από τις καθημερινές μας συνήθειες μπορεί να προκαλέσουν την τροποποίηση της συμπεριφοράς του κατώτερου ουροποιητικού. Οι διατροφικές μας συνήθειες (καφές, αλκοόλ, κάθε κατάσταση που προκαλεί χρόνια αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, παχυσαρκία, δυσκοιλιότητα, σήκωμα βάρους) ο ψυχολογικός παράγοντας κ.ά μπορεί να έχουν τέτοια επίδραση.

Πως μπορεί να διαγνωστεί η ακράτεια ούρων;
Απαντά ο κ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος: Η απώλεια των ούρων μπορεί να εμφανιστεί ως κλινικό σημείο, ως σύμπτωμα, ως μία κατάσταση διαγνωσμένη με τον ουροδυναμικό έλεγχο ή ως συνδυασμός των ανωτέρω. Συχνά οι γυναίκες δεν παραπονιούνται η δεν παρατηρούν απώλεια ούρων, ο ουροδυναμικός όμως έλεγχος αποκαλύπτει την κατάσταση αυτή. Αρκετές φορές επίσης γυναίκες που παραπονιούνται και παρατηρούν απώ-λεια ούρων, δεν επιβεβαιώνονται ουροδυναμικά.
Γι αυτό εκτός από το ιστορικό, τη φυσική εξέταση και τα ειδικά ερωτηματολόγια ποιότητας ζωής είναι απαραίτητος ο ουροδυναμικός έλεγχος.

Αν επισκεφθώ τον γιατρό μου η μόνη απάντηση που θα μου δώσει είναι «χειρουργείο»;
Απαντά η κ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΡΚΟΜΑΝΗ, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος: Ο τρόπος αντιμετώπισης της ακράτειας των ούρων μπορεί να είναι συντηρητικός ή χειρουργικός. Αυτό εξαρτάται από τον βαθμό και το είδος της ακράτειας.

Τι είναι ακράτεια ούρων;
Απαντά η κ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΡΚΟΜΑΝΗ, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος: Ακράτεια ούρων είναι η ακούσια (χωρίς την θέλησή μας) απώλεια ούρων, αντικειμενικά αποδεικνυόμενη, η οποία αποτελεί ένα σοβαρό ιατρικό πρόβλημα με κοινωνικές προεκτάσεις.

Έχω ακούσει ότι η θεραπευτική αντιμετώπιση με χειρουργικό τρόπο δεν διαρκεί πολύ καιρό, είναι αλήθεια αυτό;
Απαντά ο κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΑΚΑΣ, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος: Η αποτελεσματική θεραπευτική αντιμετώπιση της ακράτειας προϋποθέτει έγκυρη διάγνωση και σε αυτό συνεισφέρει σημαντικά ο προεγχειρητικός ουροδυναμικός έλεγχος.
Η εφαρμογή της κατάλληλης χειρουργικής θεραπείας μπορεί να προσφέρει μακροχρόνια αποτελέσματα που φθάνουν το 90%.

Τι συμπτώματα μπορεί να μου προκαλέσει η πρόπτωση των γεννητικών οργάνων;
Απαντά ο κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΑΚΑΣ, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος: Η ένταση των συμπτωμάτων που μπορεί να προκαλέσει η πρόπτωση των γεννητικών οργάνων είναι ανάλογη της βαρύτητας της πρόπτωσης. Συνήθη συμπτώματα είναι αίσθημα ξένου σώματος στον κόλπο, « μπούκωμα» δυσχέρεια ούρησης.

Τι μπορεί να συμβεί αν αγνοήσω ότι έχω πρόπτωση ?
Μπορεί να χειροτερεύσει;
Απαντά ο κ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΚΙΡΜΟΥΤΣΕΛΗΣ, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος: Πολλές φορές δεν είναι από τις γυναίκες αντιληπτό το πρώτο στάδιο της πρόπτωσης χωρίς την διάγνωση του ιατρού της.
Με το πέρασμα των χρόνων εφόσον υπάρχει πρόπτωση μήτρας μπορεί να επιδεινωθεί, με αποτέλεσμα να χαλαρώνει το πρόσθιο τοίχωμα του κόλπου και να αλλάζει η κυστεουριθρική γωνία δημιουργώντας και ακράτεια ούρων. Μερικά από τα αρχικά συμπτώματα είναι οι συχνές ουρολοιμώξεις, κυστίτιδες κ.ά.

Έχω πρόπτωση αλλά δεν χάνω ούρα. Χρειάζεται να ελέγξω την λειτουργία της κύστης μου;
Απαντά ο κ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΚΙΡΜΟΥΤΣΕΛΗΣ, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος: Από την στιγμή που διαπιστώνεται από τον ιατρό πρόπτωση μήτρας χωρίς να υπάρχει απώλεια ούρων είναι απαραίτητη η ιατρική παρακολούθηση