Υπερηχογράφημα Β' επιπέδου

Από τον κ. Αθανάσιο Χατζηθωμά,
Μαιευτήρα - Γυναικολόγο, Συνεργάτη Εμβρυομητρικής Ιατρικής Μαιευτηρίου «Λητώ»

Είναι η υπερηχογραφική εξέταση για αναζήτηση κυρίως συγγενών ανωμαλιών του εμβρύου η οποία εκτελείται μεταξύ 20ης-24ης εβδομάδας της κύησης.
Η σημασία της προγεννητικής διάγνωσης κατά το υπερηχογράφημα β’ επιπέδου τονίζεται από το γεγονός ότι στις συγγενείς ανωμαλίες, η πλειοψηφία των οποίων εκδηλώνεται απουσία οικογενειακού ιστορικού οφείλεται το 20-30% της περιγεννητικής νοσηρότητας.
Για τους πιο πάνω λόγους πρέπει να εξετάζονται – ελέγχονται υπερηχογραφικά όλες οι κυήσεις. Σήμερα σπουδαιότερο ρόλο διαδραματίζει η επιστημονική κατάρτιση, η ικανότητα και η συνεχής μετεκπαίδευση αυτών που υπηρετούν τον προγεννητικό έλεγχο, σε συνδυασμό με την συνεχώς αυξανόμενη βελτίωση της διακριτικής ικανότητας των συσκευών υπερηχογραφίας. Στον πίνακα 1 παρατίθενται τα ποσοστά ανίχνευσης ορισμένων συγγενών ανωμαλιών με το υπερηχογράφημα. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας κατά τη διάρκεια της εξέτασης του β’ επιπέδου είναι ο έλεγχος για ανίχνευση ανατομικών δεικτών που αυξάνουν τον κίνδυνο για χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Άλλα πλεονεκτήματά του είναι: Ο έλεγχος της ομαλής ενδομήτριας ανάπτυξης, ο προσδιορισμός της θέσης του πλακούντα, η εκτίμηση του όγκου του αμνιακού υγρού, η πρώιμη ανίχνευση του συνδρόμου υποκλοπής σε δίδυμες μονοχοριακές κυήσεις, ο λεπτομερής έλεγχος της καρδιάς των εμβρύων των οποίων η αυχενική διαφάνεια βρέθηκε αυξημένη στο 1ο τρίμηνο και η εκτίμηση της ροής των μητριαίων αγγείων και η κατάταξη της κύησης σε υψηλού κινδύνου (επί παθολογικών ροών) για εμφάνιση υπολειπόμενης ενδομήτριας ανάπτυξης ή προεκλαμψίας, πράγμα που απαιτεί την εντατικότερη παρακολούθηση της κύησης.
Πρέπει να αναφερθούμε και στις δυσκολίες στη διάγνωση των συγγενών ανωμαλιών, που οφείλονται σε πολλούς παράγοντες όπως: το μέγεθος και η θέση του κάθε οργάνου, η πολυπλοκότητα της δομής και της λειτουργίας του, η δυσχερής απεικόνιση λόγω εμβρυικής θέσης, το αυξημένο πάχος κοιλιακού τοιχώματος, ο αριθμός των εμβρύων, η παρουσία ή απουσία αμνιακού υγρού και η συχνότητα εμφάνισης κάθε συγγενούς ανωμαλίας.
Η ικανότητα διάγνωσης των συγγενών ανωμαλιών κυμαίνονται στις διάφορες μελέτες από 14%-85%. Θα ήθελα να τονίσω ότι κατά την διάρκεια της εξέτασης του β’ επιπέδου η μελέτη της ανατομίας του εμβρύου δεν αποτελεί κατά οποιονδήποτε τρόπο κλινική εξέταση όπως αυτή του νεογνού από τον νεογνολόγο. Όταν οι υποψήφιοι γονείς ρωτούν είναι όλα καλά με το παιδί μας η απάντηση πρέπει να είναι πολύ προσεκτική. Η εξέταση β’ επιπέδου και ολόκληρη η διαγνωστική υπερηχογραφία είναι η επανάσταση που τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει την καθημερινή Μαιευτική Πρακτική αλλά έχει όρια, κανόνες και περιορισμούς. Είναι η διαγνωστική μέθοδος με τις δυνατότητες ενός διαγνωστικού μέσου και τις δυνατότητες αυτού που τις χρησιμοποιεί.
Το υπερηχογράφημα β’ επίπεδου είναι μία ασφαλής μη επεμβατική μέθοδος με μεγάλη σημασία στην προγεννητική διάγνωση των συγγενών ανωμαλιών διάπλασης του εμβρύου, παρέχει την δυνατότητα της έγκαιρης αναγνώρισης και αξιολόγησης της σοβαρότητας αυτών από ομάδα διαφόρων ειδικοτήτων- υποειδικοτήτων, συμβάλλει δε στη δυνατότητα πρόγνωσης, πιθανής ενδομήτριας θεραπείας και στον έγκαιρο προγραμματισμό για θεραπευτική αντιμετώπιση μετά τον τοκετό.
Ανωμαλία                                           Επεξήγηση                                         Πιθανότητα διάγνωσης από το u/s β-επιπέδου
Δισχιδής ράχη                                 Ανοικτός σπονδυλικός σωλήνας                                                90%
Ανεγκεφαλία                                  Απουσία των οστών του κρανίου                                                 99%
Υδροκεφαλία                           Αυξημένη ποσότητα εγκεφαλονωτιαίου                                             60%
                                                              υγρού στον εγκέφαλο
Σοβαρές καρδιακές παθήσεις                                                                                                        25%-50%
Διαφραγματοκήλη                         Έλλειμμα του μυός που χωρίζει 60%
                                                            το θώρακα από την κοιλιά
Εξώμφαλος- Γαστρόσχιση        Ελλείμματα του προσθίου κοιλιακού τοιχώματος                            90%
Μείζονα προβλήματα                   Απουσία νεφρών ή ανώμαλοι νεφροί                                             85%
από τους νεφρούς
Σοβαρές ανωμαλίες των άκρων   Απουσία οστών ή εξαιρετικά κοντά άκρα                                      90%
Εγκεφαλική παράλυση                    Σπαστικότητα                                                                  Δεν διαγιγνώσκεται
Αυτισμός                                                                                                                                Δεν διαγιγνώσκεται
Σύνδρομο Down                                                                                                                          Περίπου 40%