Κατάθλιψη & Λοχία

Από τον κ. Κωνσταντίνο Κουμάκη,
Νευρολόγο – Ψυχίατρο, Συνεργάτη Μαιευτηρίου «Λητώ»

Κατάθλιψη είναι η κατάσταση που βιώνει κάποιος ο οποίος αισθάνεται θλίψη, στενοχώρια, ακεφιά. Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν τα συναισθήματα αυτά για σύντομα χρονικά διαστήματα. Στην ιατρική όμως, κατάθλιψη ονομάζεται μία διαταραχή της διάθεσης, όπου συναισθήματα θλίψης, απώλειας, θυμού ή ματαίωσης επηρεάζουν την καθημερινή ζωή του ατόμου για παρατεταμένα διαστήματα. Η κατάθλιψη μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή βαριά, και ανάλογα με την μορφή της θα επιλέξει και ο ιατρός την κατάλληλη θεραπεία.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι ανησυχία, ευερεθιστότητα, αίσθημα θλίψης, απελπισίας και ανικανότητας, συχνά κλάματα, μειωμένη ενεργητικότητα και μειωμένο κίνητρο και ενδιαφέρον για την εκπλήρωση προσωπικών, οικογενειακών ή επαγγελματικών υποχρεώσεων, υπερβολική ή ανεπαρκής λήψη τροφής, διαταραχές ύπνου, συγκέντρωσης, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, αισθήματα ανεπάρκειας, ενοχής, απομάκρυνση από τους φίλους και την οικογένεια, και διάφορα σωματικά ενοχλήματα (κεφαλαλγίες, ταχυπαλμίες, κ.ά.).
Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα συχνή στη λοχία. Το 50-75% των γυναικών εμφανίζει σε κάποιο βαθμό κάποια καταθλιπτικά συμπτώματα κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής.
Το 90% από αυτές ξεπερνούν χωρίς κάποια ειδική παρέμβαση τα συναισθήματα αυτά μέσα σε μερικές εβδομάδες. Μερικές όμως παρουσιάζουν επιδείνωση και τελικά επιλόχειο κατάθλιψη.
Συνολικά το 5-7% των νέων μητέρων θα χρειαστεί θεραπεία. Η αιτία της κατάθλιψης της λοχίας δεν είναι πάντοτε ξεκάθαρη και πολλοί παράγοντες, ενδογενείς και εξωγενείς, φαίνεται να παίζουν ρόλο στην εκδήλωσή της. Μεταξύ αυτών ιδιαίτερη σημασία έχουν το ατομικό ή το οικογενειακό ιστορικό ψυχικής πάθησης, η κατάχρηση ουσιών, η έλλειψη υποστήριξης από συγγενείς και φίλους, το άγχος σε σχέση με το έμβρυο πριν τον τοκετό, προβλήματα με προηγούμενη γέννα, συζυγικά ή οικονομικά προβλήματα, καθώς και η νεαρή ηλικία της μητέρας.
Επίσης, μετά τον τοκετό τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, που κατά την περίοδο της κυήσεως είχαν αυξηθεί σημαντικά, επανέρχονται στα φυσιολογικά τους επίπεδα και αυτή η ταχεία μεταβολή στα επίπεδα των ορμονών θεωρείται αιτία κατάθλιψης. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τις ορμόνες του θυρεοειδούς, των οποίων η έλλειψη μπορεί να προκαλέσει καταθλιπτικά συμπτώματα, ευερεθιστότητα, μείωση του ενδιαφέροντος για τις δραστηριότητες της ζωής, αίσθημα ανεπάρκειας, αύξηση βάρους, κόπωση και διαταραχές του ύπνου.

Άλλοι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση της επιλόχειας κατάθλιψης είναι και οι εξής:

• Ο διακεκομμένος ύπνος.
• Η αίσθηση της αδυναμίας εκπλήρωσης των νέων υποχρεώσεων.
• Οι αλλαγές στην επαγγελματική και κοινωνική ζωή.

Μερικές συμβουλές μπορούν να είναι χρήσιμες για τη νέα μητέρα που παρουσιάζει καταθλιπτικά συμπτώματα:

• Να ξεκουράζεται όσο μπορεί συχνότερα, ακολουθώντας τους ρυθμούς του βρέφους.
• Να μη θέτει υπερβολικά πιεστικούς στόχους στον εαυτό της.
• Να κάνει ό,τι μπορεί, όσο καλά μπορεί και να μεταθέτει ό,τι δεν προλαβαίνει.
• Να ζητά τη συμμετοχή και τη βοήθεια του συζύγου, της οικογένειας και των φίλων, όπου αυτό είναι εφικτό.
• Να εκφράζει αυτά που αισθάνεται στους κοντινούς της ανθρώπους.
• Να αποφεύγει την απομόνωση.
• Να βρίσκεται τακτικά μόνη με τον σύζυγό της.
• Να μη μένει πολύ χρόνο μόνη της, να φροντίζει τον εαυτό της και να βγαίνει από το σπίτι.
• Να μην κάνει μεγάλες αλλαγές στην ζωή της κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ή αμέσως μετά.

Αν παρ’ όλα αυτά, τα συμπτώματα της κατάθλιψης επιμείνουν, θα πρέπει η νέα μητέρα να ζητήσει τη βοήθεια ειδικού. Ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της κατάθλιψης, την προσωπικότητα της γυναίκας, το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό της , ο ειδικός θα επιλέξει τον τρόπο με τον οποίο θα τη βοηθήσει. Σε ορισμένες περιπτώσεις αρκεί είτε μία σειρά συνεδριών υποστηρικτικού και συμβουλευτικού τύπου, είτε η εφαρμογή μίας βραχείας ψυχοθεραπευτικής μεθόδου, για να ξεπεραστεί το πρόβλημα.
Σε άλλες όμως περιπτώσεις θα χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή που θα διαρκέσει περίπου ένα εξάμηνο. Θα υπάρξουν επίσης περιπτώσεις όπου θα χρειαστεί συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής και άλλες όπου θα ξεκινήσει με αφορμή την κατάθλιψη της λοχείας μια πιο μακροχρόνια ψυχοθεραπεία.