Βάλτε τέλος στην ακράτεια

Από τον κ. Σταύρο Αθανασίου,
Λέκτορα Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Εξειδικευμένο στην Ουρογυναικολογία

Μέσα από τις εργασίες του 31ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Ουρογυναικολογίας, που έγινε στις αρχές Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, η Επιστημονική Κοινότητα σπεύδει να δώσει ένα αισιόδοξο μήνυμα για να τονώσει την ψυχολογία και να αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής του σύγχρονου, δραστήριου γυναικείου πληθυσμού.
Πολλές γυναίκες έχουν έρθει σε κάποια στιγμή της ζωής τους σε δύσκολη θέση εξαιτίας προβλημάτων που σχετίζονται με την προσωπική τους υγιεινή. Ένα από αυτά είναι η ακράτεια ούρων, η οποία ταλαιπωρεί εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ακόμη και σήμερα, ελάχιστες ομολογούν το πρόβλημά τους, ενώ οι περισσότερες αρνούνται να το πιστέψουν.
Πόσο συχνή είναι;
Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες, περίπου 3 στις 10 γυναίκες αντιμετωπίζουν κάποια μορφή ακράτειας, ενώ περίπου 10% των γυναικών βιώνουν έντονα συμπτώματα ακράτειας που επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους.
Η ακράτεια αφορά γυναίκες όλων των ηλικιών;
Δεν σχετίζεται πάντοτε με τη γήρανση. Αντιθέτως ένα σημαντικό ποσοστό γυναικών που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα είναι δραστήριες γυναίκες μέσης ηλικίας.
Πώς εμφανίζεται;
Η ακράτεια ούρων εμφανίζεται με τέσσερις μορφές:
α) ακράτεια από προσπάθεια: ακούσια απώλεια ούρων, όταν γελάτε, βήχετε, ασκείστε ή σηκώνετε κάτι βαρύ κ.τ.λ.
β) ακράτεια επιτακτικού τύπου: αιφνίδια και έντονη ανάγκη για ούρηση που ακολουθείται από απώλεια ούρων. Χαρακτηριστικά δεν προλαβαίνετε να φτάσετε έγκαιρα
στην τουαλέτα, ενώ συνήθως συνοδεύεται από συχνουρία και έντονη ανάγκη για ούρηση.
γ) μικτού τύπου: όταν συνυπάρχουν η ακράτεια από προσπάθεια και η επιτακτική ακράτεια.
δ) ακράτεια από υπερπλήρωση: συμβαίνει όταν η ουροδόχος κύστη δεν αδειάζει εντελώς. Η κατάσταση αυτή οδηγεί στη μόνιμη υπερπλήρωση της κύστης, με αποτέλεσμα τα ούρα να διαφεύγουν ασυναίσθητα, όπως το γεμάτο ποτήρι που ξεχειλίζει. Συνήθως συνυπάρχει δυσκολία στην ούρηση και συχνουρία.
Τι μπορεί να φταίει;
Η ακράτεια ούρων, είτε υπάρχει απώλεια λίγων σταγόνων είτε μεγάλης ποσότητας, μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους όπως:
Προδιάθεση.
Πολύ πιθανόν να υπάρχει εκ γενετής μία χαλαρότητα των ιστών και των μυών που στηρίζουν τα εσωτερικά γεννητικά όργανα και την ουροδόχο κύστη. Συχνά το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και η μητέρα της ασθενούς.
Εγκυμοσύνες-τοκετοί.
Η μήτρα μεγαλώνοντας με την εγκυμοσύνη, πιέζει την ουροδόχο κύστη και τα νεύρα της περιοχής. Κατά τη διάρκεια του τοκετού είναι ενδεχόμενο να προκληθούν κακώσεις στους μύς και τους ιστούς που στηρίζουν τον κόλπο και τη μήτρα, με αποτέλεσμα την ακράτεια των ούρων, τη χαλάρωση του κόλπου και την πρόπτωση της μήτρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η καισαρική τομή δεν προστατεύει πάντοτε από τέτοιου είδους προβλήματα.
Παχυσαρκία.
Τα επιπλέον κιλά καταπονούν και πιέζουν την ουροδόχο κύστη.
Χρόνια άρση βάρους ή αύξηση της πίεσης στο εσωτερικό της κοιλιάς, όπως με το χρόνιο βήχα (κάπνισμα, άσθμα) και τη δυσκοιλιότητα.
Εμμηνόπαυση.
Η έλλειψη οιστρογόνων οδηγεί ορισμένες φορές σε λέπτυνση των ιστών του κόλπου και της ουροδόχου κύστης.
Μεγάλη ηλικία.
Με το πέρασμα του χρόνου η ουροδόχος κύστη και η ουρήθρα δε λειτουργούν το ίδιο αποτελεσματικά.
Νευρολογικά προβλήματα (εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτης, πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας).
Πότε πρέπει να ζητήσετε ιατρική βοήθεια; Εάν:
Έχετε μικρή απώλεια ούρων όταν γελάτε, βήχετε, ασκείστε ή ύστερα από μια απότομη κίνηση ή χωρίς αφορμή.
Ταλαιπωρείστε από συχνουρία στη διάρκεια της μέρας ή της νύχτας.
Αισθάνεστε ξαφνικά επιτακτική ανάγκη για να ουρήσετε, με ενδεχόμενη απώλεια ούρων, ώσπου να φτάσετε στην τουαλέτα.
Πονάτε κατά την ούρηση.
Δυσκολεύεστε να ουρήσετε.
Υποφέρετε συχνά από ουρολοιμώξεις.
Παρατηρείτε απώλεια ούρων μετά από χειρουργική επέμβαση.
Νιώθετε ένα αίσθημα πίεσης στον κόλπο ή «μπούκωμα» χαμηλά στην κοιλιά, που φανερώνουν χαλάρωση του κόλπου ή πρόπτωση της μήτρας.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η έγκαιρη και σωστή διάγνωση της αιτίας σε κάθε περίπτωση, αποτελεί το κλειδί για την αποτελεσματική θεραπεία της ακράτειας, καθώς ο κάθε τύπος αντιμετωπίζεται διαφορετικά.
Μία ανάλυση ούρων και ένα υπερηχογράφημα των νεφρών και της ουροδόχου κύστης είναι απαραίτητες εξετάσεις που συμπληρώνουν την κλινική εκτίμηση. Η πιο σημαντική εξέταση είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος.
Τι είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος και σε τι βοηθάει;
Πρόκειται για ένα απλό, ανώδυνο, ειδικό τεστ 30 περίπου λεπτών, που εκτελείται χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία και εξετάζει τη λειτουργία της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας. Το τεστ αυτό διαγιγνώσκει αντικειμενικά την αιτία της ακράτειας και βοηθάει στη σωστή και επιτυχή αντιμετώπισή της.
Ο ουροδυναμικός έλεγχος συνιστάται σήμερα ιδιαίτερα σε γυναίκες με κυστεοκήλη και πρόπτωση της μήτρας, ακόμα και χωρίς συμπτώματα ακράτειας. Περίπου 50% των γυναικών αυτών, παρουσιάζουν λανθάνον πρόβλημα με την ουρήθρα και χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης για την αποφυγή ακράτειας ούρων μετά από τη χειρουργική αποκατάσταση της κυστεοκήλης ή της πρόπτωσης.
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση;
Η συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων της ακράτειας αντιμετωπίζεται εύκολα και με εξαιρετικά αποτελέσματα. Με την πρόοδο της ιατρικής, νέες θεραπείες είναι πλέον διαθέσιμες.

α) Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:

• Ασκήσεις των πυελικών μυών (Kegel) για ενδυνάμωση των εσωτερικών μυών που στηρίζουν την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα.
• Ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης της κύστης, για να ‘μάθει’ να λειτουργεί σωστά, με αποτέλεσμα τη μείωση της συχνουρίας και των επεισοδίων επιτακτικής απώλειας των ούρων.
• Ορισμένες μορφές ακράτειας (υπερδραστήρια κύστη) αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με φαρμακευτική αγωγή που αναστέλλει τις παθολογικές συσπάσεις της κύστης.

β) Σε περιπτώσεις που η συντηρητική αγωγή δεν είναι ικανοποιητική ή η ασθενής επιθυμεί μία μόνιμη λύση, οι σύγχρονες χειρουργικές μέθοδοι υπόσχονται εξαιρετικά μακροχρόνια αποτελέσματα με τρόπο απλό, γρήγορο και σχετικά ανώδυνο. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η εγχείρηση που γινόταν κυρίως ήταν η κολπορραφία, η οποία δυστυχώς είχε χαμηλά ποσοστά επιτυχίας και μικρής διάρκειας αποτελέσματα. Σήμερα, χρησιμοποιούνται πλέον πιο αποτελεσματικές και μικροεπεμβατικές μέθοδοι, όπως η τοποθέτηση Κολπικής Ταινίας Ελεύθερης Τάσης. Πάνω από το 90% των γυναικών που αντιμετωπίστηκαν με τη μέθοδο αυτή θεραπεύτηκαν ή η κατάστασή τους έχει βελτιωθεί σημαντικά.
Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται η τοποθέτηση της Κολπικής Ταινίας Ελεύθερης Τάσης;
Η επέμβαση εφαρμόζεται σε περιπτώσεις που υπάρχει ακράτεια ούρων από προσπάθεια. Στην περίπτωση αυτή, ο ειδικός γιατρός μετά τον ουροδυναμικό έλεγχο θα επιβεβαιώσει την ανεπάρκεια (αδυναμία) του σφιγκτηριακού μηχανισμού της ουρήθρας.
Πώς γίνεται η επέμβαση;
Η επέμβαση αυτή που δε χρειάζεται τομή, επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση μιας λεπτής ταινίας από συνθετικό υλικό κάτω από την ουρήθρα, σαν αγκύλη, προκειμένου να παρέχει υποστήριξη στην περιοχή όποτε εφαρμόζεται πίεση. Η ταινία αυτή επιτρέπει στην ουρήθρα να διατηρεί τη φυσιολογική της θέση, εμποδίζοντας την ακούσια απώλεια ούρων, ειδικά στις περιπτώσεις που η πάθηση εμφανίζεται με το φτέρνισμα, τον βήχα, ακόμη και το γέλιο.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της Κολπικής Ταινίας Ελεύθερης Τάσης;

• Έχει ποσοστά επιτυχίας που ξεπερνούν το 90%.Η τοποθέτηση της γίνεται με τοπική αναισθησία, αποφεύγοντας έτσι τις επιπλοκές μιας ολικής νάρκωσης, ενώ επιτρέπει κατά τη διάρκειά της τη συνεργασία ασθενούς-ιατρού για τον έλεγχο της σωστής τοποθέτησης της ταινίας.
• Η όλη διαδικασία διαρκεί 20-30 λεπτά.
• Διενεργείται με ελάχιστους επεμβατικούς χειρισμούς.
• Περιορίζεται στο ελάχιστο ο μετεγχειρητικός πόνος.
• Μειώνονται οι περιπτώσεις μετεγχειρητικού καθετηριασμού της κύστης.
• Έχει ελάχιστες επιπλοκές, όταν εκτελείται από ειδικούς.
• Η ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο την επόμενη μέρα και μπορεί να επιστρέψει στην εργασία της και στις συνήθεις δραστηριότητές της μέσα σε δύο εβδομάδες, διάστημα κατά το οποίο θα πρέπει μόνο να αποφεύγει την ανύψωση βάρους και τις απότομες κινήσεις.

Παρέχει άμεση και μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα.
Ένα αισιόδοξο μήνυμα:
Η ακράτεια είναι ένα ευαίσθητο κεφάλαιο στην υγεία της γυναίκας αλλά δεν είναι ντροπή! Είναι ένα σύμπτωμα που θεραπεύεται. Η αναζήτηση βοήθειας λοιπόν και η εμπιστοσύνη στον γιατρό και στις νέες, μοντέρνες θεραπείες, μπορεί να οδηγήσει στη λύτρωση από την ανησυχία και την αμηχανία. Μην καθυστερείτε να συζητήσετε το πρόβλημά σας και χαρείτε τη ζωή !