Σκολίωση: Πώς αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά

Σκολίωση

Πώς αντιμετωπίζεται

αποτελεσματικά

Ηλίας Χ. Παπαδόπουλος

Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης - Σκολίωσης

Επιστ. Συνεργάτης Ομίλου ΥΓΕΙΑ

Η σκολίωση είναι ένα από τα πιο κοινά ορθοπαιδικά προβλήματα στην παιδική – εφηβική ηλικία. Η ιατρική πλέον διαθέτει όλες τις απαντήσεις γι’ αυτήν και την αντιμετωπίζει με επιτυχία, ανάλογα με την περίπτωση. Πώς, όμως, αντιμετωπίζονται και οι… μύθοι που τη συνοδεύουν;

Η εφηβική σκολίωση είναι η πιο συνηθισμένη πάθηση της σπονδυλικής στήλης κατά την παιδική ηλικία και αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά τόσο με τη χρήση των διορθωτικών κηδεμόνων όσο και με τις σύγχρονες χειρουργικές επεμβάσεις.

Η παιδική σκολίωση είναι η πάθηση της σπονδυλικής στήλης που απασχολεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ορθοπαιδική πάθηση τους γονείς. Πρόκειται για την παραμόρφωση (το στράβωμα) της σπονδυλικής στήλης στο πρόσθιο επίπεδο. H σπονδυλική στήλη έχει από το πλάι δύο καμπύλες (κύφωση και λόρδωση) που είναι φυσιολογικές, αλλά από μπροστά (στο μετωπιαίο επίπεδο) πρέπει να είναι ευθεία.

Η πιο συνηθισμένη ηλικία για την εμφάνιση της σκολίωσης είναι κοντά στην εφηβεία και την ονομάζουμε ιδιοπαθή, γιατί δεν γνωρίζουμε την ακριβή αιτία.

Τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί αρκετά γονίδια που σχετίζονται με τη σκολίωση και αναγνωρίζεται πλέον η συμμετοχή της κληρονομικότητας στην εφηβική σκολίωση. Οι ελαφρές σκολιώσεις είναι σχετικά συνηθισμένες και περίπου ένα στα 30 παιδιά έχει μια μικρή σκολίωση. Οι μεγάλες είναι πιο σπάνιες (ένα στα 300 παιδιά).

Τα συμπτώματα και η φυσική εξέταση

Τα παιδιά που έχουν σκολίωση ΔΕΝ ΠΟΝΑΝΕ. Δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Τη σκολίωση την ανακαλύπτουν οι γιατροί ή οι γονείς ως αλλαγή στην εμφάνιση της πλάτης του παιδιού. Κατά την εξέταση του παιδιού ο βασικότερος έλεγχος είναι το απλό τέστ της επίκυψης και μια ακτινογραφία. Μαγνητική τομογραφία ή άλλη εξέταση σπάνια χρειάζεται.

Η αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση της σκολίωσης έχει σχέση με την υπολειπόμενη ανάπτυξη του παιδιού και από το μέγεθος της σκολίωσης. Ο γιατρός καλείται να προβλέψει (μαντέψει) πόση ανάπτυξη έχει μπροστά του ένα παιδί και τέτοια στοιχεία παίρνει από την εξωτερική ωρίμανση του παιδιού (στάδια εφηβείας), από την έναρξη της περιόδου στα κορίτσια και από τις ακτινογραφίες της σπονδυλικής στήλης και της λεκάνης, όπου φαίνεται η σκελετική ωρίμανση. Αν το παιδί έχει αρκετή ανάπτυξη μπροστά του, τότε:

1. Τις μικρές σκολίωσεις τις παρακολουθούμε συστηματικά (ανά 4 μήνες).

2. Τις μεσαίες τις αντιμετωπίζουμε με κηδεμόνα.

3. Τις μεγάλες σκολιώσεις τις χειρουργούμε.

Τα παιδιά που έχουν προχωρήσει στη σκελετική ωρίμαση και ως εκ τούτου η πρόβλεψη είναι ότι δεν θα προχωρήσει η σκολίωσή τους, απλά τα παρακολουθούμε συστηματικά. Δεν βάζουμε ποτέ κηδεμόνα σε ώριμο παιδί (που δεν ψηλώνει) ή και κατ’ αντιστοιχία σε κορίτσι που έχει περίοδο πάνω από ένα χρόνο.

Ο κηδεμόνας τοποθετείται για τουλάχιστον 16-18 ώρες τη μέρα και μέχρι το παιδί να πάψει να ψηλώνει (το σύνολο της θεραπείας είναι περίπου 3 χρόνια).

Η χειρουργική επέμβαση είναι μια πολύ ασφαλής, αλλά μεγάλη επέμβαση, όπου γίνεται η μικρότερη κατά το δυνατόν σπονδυλοδεσία, που μπορεί να ελέγξει για πάντα τη σκολίωση. Κατά τη σπονδυλοδεσία θυσιάζεται η φυσιολογική κίνηση της σπονδυλικής στήλης ώστε η τελευταία να ισιώσει. Η τεχνολογία για διόρθωση της σκολίωσης χωρίς σπονδυλοδεσία είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο.

Η σχολική τσάντα και άλλοι μύθοι

Οι πιο κοινοί μύθοι που αφορούν τη σκολίωση είναι η σχολική τσάντα, οι ειδική γυμναστική, η κακή στάση και οι δυσκολίες που φέρνει η σκολίωση στην εγκυμοσύνη. Η σχολική τσάντα ΔΕΝ προκαλεί σκολίωση. Επίσης, δεν επιδεινώνει τη σκολίωση. Δεν υπάρχει καμία σοβαρή έρευνα που να δείχνει ότι η βαριά σχολική τσάντα μπορεί να στραβώσει τη σπονδυλική στήλη ενός παιδιού. Είναι απελπιστικό, αλλά ο μύθος αυτός εξακολουθεί να συντηρείται σήμερα στην Ελλάδα, πράγμα που φαίνεται εύκολα αν στην αναζήτηση στο διαδίκτυο χρησιμοποιήσει κανένας τις λέξεις: σχολική τσάντα και σκολίωση. Φυσικά, η βαριά τσάντα είναι πηγή συνεχούς «τραυματισμού» που μπορεί να προκαλέσει πόνο στον ώμο, στον αυχένα ή και στη μέση του παιδιού, ακόμα και μουδιάσματα στο χέρι, ειδικά αν τα παιδιά έχουν να περπατήσουν μεγάλες αποστάσεις για το σχολείο ή κρεμούν την τσάντα από τον ένα μόνο ώμο. Μερικές συμβουλές για την αποφυγή τέτοιων προβλημάτων είναι:

• Προτιμήστε τσάντες με φαρδιά λουριά και βάτες για την πλάτη και όχι μόνο τον ένα ώμο.

• Υπάρχουν σε κάποιες τσάντες λουριά που εφαρμόζουν σαν ζώνη γύρω από τη μέση, που βοηθά στην καλύτερη κατανομή του βάρους στο σώμα.

• Οι τσάντες με τροχούς, ενώ μειώνουν τη φόρτιση του σώματος, ίσως να μην είναι βολικές για την ελληνική πραγματικότητα με την έλλειψη πεζοδρομίων.

Η ειδική γυμναστική (ασκήσεις τύπου Schroth και άλλες) δεν έχει αποδείξει ότι μπορεί μεμονωμένα και χωρίς τη χρήση του κηδεμόνα να ελέγξει την εξέλιξη της σκολίωσης. Επίσης, ούτε η στάση (π.χ. κατά το διάβασμα), επηρεάζει τη σκολίωση.

Τέλος, η σκολίωση δεν εμποδίζει ούτε την κύηση ούτε τον φυσιολογικό τοκετό. Ένας ενήλικας με σκολίωση, χειρουργημένη ή μη, αναμένεται να ζήσει μια φυσιολογική ζωή και σ ’αυτήν περιλαμβάνεται και η φυσιολογική εγκυμοσύνη.