Παθητικό κάπνισμα-Προστατέψτε τα παιδιά σας

Από τη Βαρβάρα Δεληβοριά,
Παιδίατρος - Νεογνολόγος, Διευθύντρια ΜΕΝΝ Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ

Οι κίνδυνοι από το κάπνισμα είναι γενικά γνωστοί, δεν είναι όμως αρκετά γνωστό ότι τα παιδιά αντιμετωπίζουν πολλαπλάσιους κινδύνους από το παθητικό κάπνισμα. Γι’ αυτό οι γονείς πρέπει να τα προφυλάσσουν αποτελεσματικά και ανυποχώρητα. Ποιοι είναι, όμως, αυτοί οι κίνδυνοι και πού κρύβονται;
Παθητικό κάπνισμα είναι η εισπνοή καπνού από μη καπνιστή. Ο καπνός μπορεί να μπαίνει στους πνεύμονες είτε άμεσα, όπως στον καπνιστή που το ρουφάει, είτε έμμεσα, όπως ο καπνός που παράγεται στην άκρη του τσιγάρου και ει- σέρχεται στους πνεύμονες των ατόμων που βρίσκονται κοντά στον καπνιστή. Τη δεύτερη περίπτωση τη χαρακτηρίζουμε και παράλληλο κάπνισμα. Τα 4/5 του καπνού που βρίσκεται σε δωμάτιο καπνιστή είναι καπνός της άκρης του τσιγάρου. Ο καπνός, εκτός από τη γνωστή για τη βλαβερή της δράση νικοτίνη, περιέχει και άλλες τοξικές ουσίες, όπως μονοξείδιο του άνθρακα (που εμποδίζει τη μεταφορά οξυγόνου στο σώμα), πίσσα, αμμωνία, αρσενικό, φορμαλδεΰδη, βενζοπυράνιο, κυάνιο και άλλες περίπου 4.000 ουσίες, οι οποίες συνιστούν συνολικά ένα κοκτέιλ τοξικών αερίων. Πολλά από τα δυνητικά τοξικά αέρια του καπνού βρίσκονται σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα στον καπνό της άκρης του τσιγάρου απ’ ό,τι στον καπνό που εισπνέει άμεσα ο καπνιστής. Προϊόντα καπνού έχουν ανιχνευτεί και σε χώρους μη καπνιζόντων στους οποίους μεταφέρονται από καπνιστές. Ο καπνιστής, ακόμα και αν καπνίζει εκτός σπιτιού, μεταφέρει με τα ρούχα και τα μαλλιά του προϊόντα καπνού, τα οποία, με τη σειρά τους, διαχέονται στον αέρα του σπιτιού και στην οικιακή σκόνη και μπορούν να ανιχνευθούν ακόμη και ύστερα από μήνες πάνω σε μοκέτες, κλινοσκεπάσματα ή και στα παιχνίδια των παιδιών.
Σ τ η ν ε γ κ υ μ ο σ ύ ν η
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το ενεργητικό κάπνισμα έχει σ υ σ χ ε τ ισ τ ε ί με:
• Π ρ ό ω ρ ο τοκετό.
• Γέννηση μωρού χαμηλότερου βάρους σε σχέση με την ηλικία κύησης (λιποβαρές νεογνό).
• Μικρότερη περίμετρο κεφαλής νεογνού.
• Αυξημένο κίνδυνο αποβολών.
• Αυξημένο κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου του βρέφους (SIDS - Sudden Infant Death Syndrome).
• Γέννηση παιδιών που μπορεί να αναπτύξουν διαταραχές στη συγκέντρωση, υπερκινητικότητα, αντικοινωνική συμπεριφορά ή και συναισθηματικά προβλήματα.
Το παθητικό κάπνισμα, επίσης, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει συσχετιστεί με κακή ανάπτυξη του μωρού μέσα στη μήτρα.
Σ τ α β ρ έ φ η κ α ι σ τ α π α ι δ ι ά
Μερικές από τις πιο σοβαρές βλάβες της υγείας που αναφέρονται στους παθητικούς καπνιστές λ α μ β ά ν ο υ ν χώρα από την πρώτη παιδική ηλικία. Ό- πως είναι α ν α μ ε ν ό μ ε ν ο, οι πνεύμονες των παιδιών είναι μικρότεροι σε μέγεθος σε σχέση με των ενηλίκων και το αμυντικό σύστημά τους πιο ανώριμο. Έτσι, είναι πιο ευάλωτα στις επικίνδυνες επιπτώσεις του παθητικού καπνίσματος. Τα παιδιά αναπνέουν πιο γρήγορα από τους ενηλίκους, επομένως εισπνέουν μεγαλύτερη ποσότητα καπνού σε σχέση με το σωματικό τους βάρος. Τα μικρά παιδιά αναγκαστικά περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας στο σπίτι και το κάπνισμα των γονιών είναι μία από τις κυριότερες πηγές παθητικού καπνίσματος λόγω της στενής σχέσης τους με αυτούς
κατά τη διάρκεια της πρώτης παιδικής ηλικίας. Η έκθεση στον καπνό μπορεί να διπλασιάσει τις πιθανότητες εισαγωγής στο νοσοκομείο εξαιτίας λοιμώξεων του αναπνευστικού κατά τη διάρκεια κυρίως του πρώτου χρόνου ζωής. Σημαντικά επίπεδα νικοτίνης ή καρκινογόνων παραγώγων του καπνού έχουν βρεθεί σε μωρά μέχρι και ηλικίας 3 μηνών, αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των πνευμόνων, της ουροδόχου κύστεως, του στόματος, του ήπατος, των νεφρών, του παγκρέατος και του εγκεφάλου. Τα βρέφη, επίσης, μπορεί να παρουσιάσουν συχνότερα ωτίτιδες, αμυγδαλίτιδες και άσθμα, αυξάνοντας τόσο τη σοβαρότητα όσο και τη συχνότητα των επεισοδίων σε ήδη εγκατεστημένο βρογχικό άσθμα. Το παθητικό κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά και την όσφρηση των μικρών παιδιών, όπως και τη δυνατότητα διαχωρισμού ορισμένων οσμών. Επιπλέον, παιδιά παθητικοί καπνιστές έχουν περισσότερη τερηδόνα και μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη και διαταραχών της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά. Το παθητικό κάπνισμα μπορεί ακόμη να επηρεάσει αρνητικά την αντίληψη και τις δεξιότητές τους μεγαλώνοντας. Καταλήγοντας, δεν είναι υπερβολικό να χαρακτηρίσουμε το κάπνισμα κοντά στα παιδιά μια μορφή κακοποίησης.
Γι’ αυτό, εάν είστε καπνιστής ή καπνίστρια και δεν μπορείτε να διακόψετε το κάπνισμα, προσπαθήστε:
• Να καπνίζετε έξω από το σπίτι και να αλλάζετε ρούχα όταν μπαίνετε στο σπίτι σας όπου υπάρχουν παιδιά.
• Να μην καπνίζετε μπροστά στα παιδιά.
• Να μην καπνίζετε στο αυτοκίνητο αν βρίσκονται μαζί σας παιδιά.
Θυμηθείτε: αν καπνίζετε κοντά σε παιδιά, τα παιδιά καπνίζουν κι αυτά!